Οι μεγάλες μπίζνες των «καρτέλ της φωτιάς»

Μια μεγάλη έρευνα της ομάδας των Data Journalists φέρνει στο προσκήνιο τις «μπίζνες» που στήνουν από κοινού κυβερνήσεις, επίορκοι κρατικοί αξιωματούχοι, αλλά και εταιρίες, με φόντο τη δασοπυρόσβεση και την αντιμετώπιση των φονικών πυρκαγιών που δοκιμάζουν τις αντοχές και της δικής μας χώρας.

Η μεγάλη έρευνα ρίχνει φως στο «καρτέλ της φωτιάς» το οποίο έδρασε στην Ισπανία επί δεκαπέντε χρόνια «αρπάζοντας» πάνω από 150 εκατομμύρια ευρώ, στις εταιρίες οι οποίες ερευνώνται για μεγάλα σκάνδαλα στο εξωτερικό, με στελέχη τους να έχουν πρωτόδικα καταδικαστεί και επιλέγονται από την ελληνική κυβέρνηση για μισθώσεις ή και προμήθειες πυροσβεστικών αεροσκαφών Air Tractors, αλλά και στις εγκρίσεις τεράστιων ποσών από την Ελλάδα και τα πολιτικά πρόσωπα που τις υπέγραψαν.

Το κουβάρι του νήματος άρχισε να ξετυλίγεται το μακρινό 2015, όταν η Ισπανία άρχισε να συγκλονίζεται από ένα σκάνδαλο διαφθοράς που αφορά τη μίσθωση εναέριων μέσων για δασοπυρόσβεση. Η υπόθεση ξεκίνησε έπειτα από καταγγελία εργαζομένου στην εταιρία AVIALSA (σ.σ.: η σημερινή Titan Aviation Holding), ο οποίος ανέφερε σειρά παράνομων πράξεων από ένα καρτέλ εταιριών.

Ο αρχικός υπολογισμός ζημίας του ισπανικού κράτους υπολογιζόταν σε περισσότερα από 150 εκατ. ευρώ. Μέχρι σήμερα, μάλιστα, έχουν ασκηθεί διώξεις σε 32 υψηλόβαθμα στελέχη ιδιωτικών επιχειρήσεων πώλησης και μίσθωσης πυροσβεστικών αεροσκαφών καθώς και κυβερνητικών αξιωματούχων και δημόσιων λειτουργών για διαφθορά, ενεργητική και παθητική δωροδοκία, πλαστογραφία, ξέπλυμα χρήματος, παράβαση κανόνων ανταγωνισμού, καθώς και διάφορες φορολογικές παραβάσεις σε προσωπικό αλλά και εταιρικό επίπεδο.

Μετά το 2019

Μέχρι το 2019 η Ελλάδα ήταν από τις ελάχιστες χώρες της Μεσογείου στις οποίες δεν είχε διεισδύσει το «καρτέλ της φωτιάς». Αυτό ενδεχομένως να οφειλόταν στο ότι η Ελλάδα διαθέτει τον μεγαλύτερο στόλο πυροσβεστικών αεροσκαφών στην Ευρώπη.

Η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει 17 αεροσκάφη CL-215/CL-415 και 19 αεροσκάφη PZL M-18, δηλαδή 36 συνολικά αεροσκάφη. Εύλογα, λοιπόν, η Πυροσβεστική Υπηρεσία, επί σειρά ετών, μίσθωνε μόνο ελικόπτερα και μάλιστα με μεγάλη μεταφορική ικανότητα, άνω των 4 τόνων. Στην Ελλάδα οι πρώτες μισθώσεις αεροσκαφών Air Tractors και μάλιστα στην «αμφίβια» εκδοχή τους έγιναν το 2021, όταν στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ήταν υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων ο Νίκος Χαρδαλιάς και ενώ οι έρευνες, οι διώξεις και οι δίκες βρίσκονταν σε πλήρη εξέλιξη στην Ισπανία από το 2015.

Τη συνέχεια κάνει, μάλιστα, με δυναμικό τρόπο και ο μετέπειτα υπουργός Χρήστος Στυλιανίδης, ο οποίος και είχε διατελέσει επίτροπος της Κύπρου στις Βρυξέλλες. Πέρα από τις μισθώσεις όμως, από τον Δεκέμβριο 2022 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2023, με ταχύτατες διαδικασίες, εγκρίθηκε η χρηματοδότηση του προγράμματος προμήθειας αμφίβιων αεροσκαφών με χρήματα από την Ευρωπαϊκή Ενωση (στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0»), από το ΕΣΠΑ 2021-2027, από το ΠΔΕ και μέσω δανείου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

Και τα ερωτήματα που γεννώνται είναι εύλογα και πολλά. Η ηγεσία των εμπλεκόμενων υπουργείων και φορέων που υλοποιούν τις προμήθειες θα πρέπει να είναι ενήμερη ότι το καλοκαίρι του 2023 εκδόθηκαν οι πρώτες καταδίκες εκπροσώπων εταιριών του καρτέλ στην Ισπανία. Ζητήθηκε, άραγε, ποινικό μητρώο από τους επικεφαλής των προμηθευτών και, αν όχι, γιατί;

*πηγή: εφημερίδα «δημοκρατία»