Την αδυναμία διαμόρφωσης ολοκληρωμένης στρατηγικής και οδικού χάρτη για τη συστηματική ανάπτυξη των δυνατοτήτων του Ελληνικού Στρατού στην εκπομπή πυρών ακριβείας σε μεγάλα βεληνεκή αναδεικνύει ο χαρακτηρισμός ως πιθανής της προμήθειας των ισραηλινής προέλευσης Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυραύλων (ΠΕΠ) τύπου PULS, ελάχιστα 24ωρα μετά την παρουσίαση του συγκεκριμένου οπλικού συστήματος σε επιτελείς του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ), στις 16 Ιουλίου 2024.
- Του Περικλή Ζορζοβίλη
Πρόκειται για ακόμη μία προμήθεια που, αν τελικά αποφασιστεί από την κυβέρνηση, η υλοποίησή της θα γίνει με τον μανδύα της συγκαλυμμένης απευθείας ανάθεσης μέσω διακρατικής συμφωνίας με το Ισραήλ. Ολες οι ενδείξεις συντείνουν ότι το PULS προωθείται ως χαμηλότερου οικονομικού κόστους επιλογή έναντι του περιβόητου εκσυγχρονισμού των ΠΕΠ MLRS που βρίσκονται σε υπηρεσία στον Ελληνικό Στρατό περίπου τρεις δεκαετίες.
Το σύστημα PULS, αρκτικόλεξο από τα αρχικά των λέξεων Precision & Universal Launching System (Ακριβείας & Καθολικό Σύστημα Εκτόξευσης), κατασκευάζεται από την ισραηλινή εταιρία Elbit Systems. Υπενθυμίζεται ότι στην ίδια εταιρία, στο πλαίσιο της ύψους 1,8 δισ. ευρώ διακρατικής σύμβασης 003Γ/21 που υπεγράφη στις 16 Απριλίου 2021 μεταξύ των υπουργείων Αμυνας Ελλάδας και Ισραήλ, ανατέθηκε η δημιουργία του περιβόητου Διεθνούς Κέντρου Αεροπορικής Εκπαίδευσης στην Καλαμάτα, που αποτελεί επίσης άλλη μία περίπτωση απευθείας ανάθεσης.
Το PULS αποτελεί την εξέλιξη του ΠΕΠ Lynx, την πνευματική ιδιοκτησία του οποίου απέκτησε το 2018 η Elbit Systems όταν απέκτησε την κυριότητα της πρώην κρατικής ισραηλινής εταιρίας Israel Military Industries. Στην πράξη πρόκειται για πολλαπλής χρήσης ΠΕΠ με δυνατότητα εκτόξευσης μεγάλης ποικιλίας ρουκετών διάφορων διαμετρημάτων, βλημάτων πλεύσης (cruise), τακτικών βαλλιστικών βλημάτων και περιφερόμενων πυρομαχικών.
Ειδικότερα, ο εκτοξευτής διαθέτει δύο φορείς (pods) που είναι σχεδιασμένοι για συγκεκριμένο τύπο ρουκέτας / βλήματος: τη διαμετρήματος 122 χλστ. Accular (18 ρουκέτες ανά φορέα) με βεληνεκές έως 35 χλμ., τη διαμετρήματος 160 χλστ. Accular (10 ρουκέτες ανά φορέα) με βεληνεκές έως 40 χλμ., τη διαμετρήματος 306 χλστ. EXTRA (4 ρουκέτες ανά φορέα) με βεληνεκές έως 150 χλμ., το διαμετρήματος 330 χλστ. βλήμα πλεύσης Delilah (δύο βλήματα ανά φορέα) με βεληνεκές έως 250 χλμ., το διαμετρήματος 370 χλστ. τακτικό βαλλιστικό βλήμα Predator Hawk (δύο βλήματα ανά φορέα) με βεληνεκές έως 300 χλμ. και για την προσβολή κινητών στόχων το επίσης κατασκευής της Elbit System περιφερόμενο πυρομαχικό SkyStriker (6 πυρομαχικά ανά φορέα), με βεληνεκές άνω των 100 χλμ. και αυτονομία δύο ωρών.
Κατά την κατασκευάστρια, το PULS μπορεί να εξουδετερώσει με ακρίβεια και αποτελεσματικότητα τους καθορισμένους στόχους σε όλα τα βεληνεκή και έχει σχεδιαστεί για τη μέγιστη δυνατή ευέλικτη απόκριση χωρίς ανάγκη ειδικών τροποποιήσεων. Μια τυπική αποστολή πυρός μπορεί να εκτελεστεί σε χρονικό διάστημα μικρότερο του ενός λεπτού από τη διαταγή βολής. Ακόμη ένα σημαντικό χαρακτηριστικό του PULS είναι η δυνατότητα πλήρους προσαρμογής του σε οχήματα (φορείς) που ήδη βρίσκονται στην υπηρεσία του χρήστη. Ετσι δεν απαιτείται η εισαγωγή σε υπηρεσία νέου οχήματος-φορέα και εκμηδενίζονται τα έξοδα συντήρησης, υποστήριξης και εκπαίδευσης.
Μέχρι σήμερα το σύστημα PULS έχει σημειώσει αξιοσημείωτη εμπορική επιτυχία, καθώς έχει υιοθετηθεί από διάφορες χώρες (σε παρένθεση ο αριθμός των εκτοξευτών, των ρουκετών / πυραύλων και το κόστος προμήθειας όπου έχουν γίνει γνωστά). Σύμφωνα με ανοιχτές πηγές, βρίσκεται ήδη σε υπηρεσία στο Ισραήλ, στο Αζερμπαϊτζάν (6 εκτοξευτές και 50 ρουκέτες EXTRA) και στη Δανία (8 εκτοξευτές επί τροχοφόρων [6×6] οχημάτων Tatra T815 και πυρομαχικά αντί ποσού 133 εκατ. δολαρίων). Συστήματα του τύπου έχουν επίσης παραγγελθεί από τη Γερμανία, την Ολλανδία και την Ισπανία. Επιπρόσθετα, τον Ιούλιο του 2023 η Elbit Systems είχε ανακοινώσει την ανάθεση σύμβασης ύψους 150 εκατ. δολαρίων από μη κατονομαζόμενη χώρα για εκτοξευτές PULS και ρουκέτες μακρού βεληνεκούς και ότι το σύστημα είναι υποψήφιο για προμήθεια από την Ταϊλάνδη και τις Φιλιππίνες.
Ας σημειωθεί επίσης ότι τον Ιούνιο του 2022 η Elbit Systems και η γερμανική εταιρία KNDS – Deutschland (πρώην Krauss – Maffei Wegmann – KMW) ανακοίνωσαν ότι υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας για τη σχεδίαση και ανάπτυξη του Euro PULS, «του επόμενης γενιάς ευρωπαϊκού ΠΕΠ μεγάλου βεληνεκούς ως το διάδοχο σύστημα του MLRS».
O εκσυγχρονισμός των MLRS «σέρνεται» επί 10 χρόνια
Οπως αναφέρθηκε, το PULS προωθείται ως χαμηλότερου κόστους επιλογή αντί του προγράμματος εκσυγχρονισμού των διαμετρήματος 227 χλστ. ΠΕΠ MLRS που από το 1995 εντάχθηκαν σε υπηρεσία στον Ελληνικό Στρατό. Οι αρχικές μελέτες για τον εκσυγχρονισμό των MLRS ολοκληρώθηκαν πριν από περίπου 15 χρόνια. Τον Ιούλιο του 2014 ο εκσυγχρονισμός τους απέκτησε ισχυρή δυναμική, καθώς μεταξύ των 42 εξοπλιστικών προγραμμάτων που είχαν εισαχθεί στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή περιλαμβάνονταν:
– O «εκσυγχρονισμός Συστήματος Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυραύλων (ΠΕΠ) MLRS», προϋπολογισμού 157 εκατ. ευρώ.
– H «προμήθεια σύγχρονων πυραύλων MLRS Μακρού Βεληνεκούς» προϋπολογισμού 211 εκατ. ευρώ.
– Η «προμήθεια σύγχρονων ρουκετών MLRS Μακρού Βεληνεκούς», προϋπολογισμού 154 εκατ. ευρώ.
– Η «προμήθεια 40 μεταχειρισμένων ΠΕΠ MLRS από τις ΗΠΑ» με προϋπολογισμό 5,5 εκατ. ευρώ. Το εν λόγω πρόγραμμα θα υλοποιούνταν με διακρατική σύμβαση με τις ΗΠΑ και αφορούσε αποκλειστικά τους εκτοξευτές M270 SPLL (Self-Propelled Loader / Launcher) και όχι τα υπόλοιπα οχήματα, μέσα και υλικά που τυπικά διαθέτουν οι μοίρες ΠΕΠ MLRS.
Ας σημειωθεί επίσης ότι τον Οκτώβριο του 2014 τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) είχαν υπογράψει συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας με τη Lockheed Martin για το πρόγραμμα αναβάθμισης των εκτοξευτών MLRS και την προμήθεια νέων πυρομαχικών. Δυστυχώς, λόγω Μνημονίων, δεν υλοποιήθηκε κανένα από τα ανωτέρω προγράμματα, ούτε και η προμήθεια αντί ευτελούς κόστους των 40 μεταχειρισμένων εκτοξευτών, που θα διπλασίαζε τον αριθμό των εκτοξευτών σε ελληνική υπηρεσία (από 36 σε 76), αυξάνοντας δραματικά την ισχύ πυρός του ελληνικού Πυροβολικού Μάχης.
Ο εκσυγχρονισμός των MLRS επανήλθε στο προσκήνιο στις 23 Οκτωβρίου 2023, όταν η ειδική διαρκής επιτροπή εξοπλιστικών προγραμμάτων και συμβάσεων της Βουλής ενημερώθηκε για το συνολικού προϋπολογισμού 1.081.860.000 ευρώ πρόγραμμα. Ομως περί τα τέλη του ίδιου έτους συμπεριλήφθηκε στα εξοπλιστικά προγραμμάτων που η υλοποίησή τους ανεστάλη, στο πλαίσιο της εξαγγελθείσας από τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Νικόλαο Δένδια επαναξιολόγησης από μηδενική βάση των προτεραιοτήτων.
Το πρόγραμμα, που πρόκειται να υλοποιηθεί με διακρατική συμφωνία με τις ΗΠΑ, όταν εισήχθη στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή αφορούσε τον εκσυγχρονισμό των 24 από τους συνολικά 36 εκτοξευτές M270A0 που διαθέτει ο Ελληνικός Στρατός και τη διάθεση του 75% του συνολικού προϋπολογισμού για προμήθεια πυραύλων των εκδόσεων GMLRS με βεληνεκές έως 70 χλμ. και GMLRS-ER (Extended Range) με βεληνεκές έως 150 χλμ.
Τους τελευταίους μήνες και με σκοπό την περαιτέρω συμπίεση του κόστους φέρεται ότι ο αριθμός των προς εκσυγχρονισμό εκτοξευτών έχει περιοριστεί στους 12. Σε ό,τι αφορά δε το επιχείρημα περί αξιοποίησης των διαθέσιμων πυρομαχικών από τους εκτοξευτές που δεν θα εκσυγχρονιστούν, η σε βάθος ανάλυση των δεδομένων που είχαν συλλεχθεί κατά τις δοκιμαστικές βολές MLRS που είχαν διεξαχθεί το 2014 στο Πεδίο Βολής Κρήτης θα αποδείκνυε με αδιαμφισβήτητο τρόπο την ορθή για το δημόσιο συμφέρον επιλογή.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι, σε σχέση με το 2014, το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού δεν περιλαμβάνει ως απαράβατο όρο την προμήθεια νεότερων εκδόσεων του πυραύλου ATACMS με βεληνεκή της τάξης των 300 χλμ., δηλαδή σχεδόν διπλάσια των 165 χλμ. των βλημάτων M39 (ATACMS Block I) που διαθέτει σε υπηρεσία ο Ελληνικός Στρατός. Επίσης, στο νέο πρόγραμμα δεν υφίσταται ουδεμία πρόβλεψη για την άνευ όρων αποδέσμευση από τις ΗΠΑ του νέου πυραύλου εδάφους-εδάφους PrSM (Precision Strike Missile: Πύραυλος Κρούσης Ακριβείας) που η αρχική του έκδοση (Increment 1), βεληνεκούς 499 χλμ., εντάχθηκε σε υπηρεσία με τον Στρατό των ΗΠΑ τον περασμένο Δεκέμβριο.
Ακόμα, θα πρέπει να αναφερθεί ότι σε σχέση με το 2014 προβλέπεται η εκτέλεση του συνόλου των εργασιών στις ΗΠΑ. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει αποδεκτή επιλογή, εφόσον ο εκσυγχρονισμός των εκτοξευτών M270A0 σε διαμόρφωση M270A2 θα γινόταν με τις τιμές που κοστίζει στον Στρατό των ΗΠΑ. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι στις 27 Απριλίου 2021 ανακοινώθηκε η ανάθεση σύμβασης ύψους 214 εκατ. δολαρίων (197,45 εκατ. ευρώ με την τρέχουσα ισοτιμία) για την αποκατάσταση 40 παροπλισμένων εκτοξευτών M270A0 του Στρατού των ΗΠΑ και αναβάθμισή τους σε επίπεδο M270A2. Για σύγκριση αναφέρεται ότι στις 22 Δεκεμβρίου 2023, η Φινλανδία ανακοίνωσε τον εκσυγχρονισμό 41 εκτοξευτών M270A1 σε διαμόρφωση M270A2 έναντι 450 εκατ. ευρώ.
Είναι απορίας άξιον πώς, στο πλαίσιο της στρατηγικής σχέσης Ελλάδας – ΗΠΑ και των απεριόριστων διευκολύνσεων που παρέχει την τελευταία πενταετία η χώρα στις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ, δεν τέθηκε ως απαιτούμενο από την ελληνική πλευρά η ευνοϊκή τιμολογιακή αντιμετώπιση σε προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη για λογαριασμό του Στρατού των ΗΠΑ, όπως ο εκσυγχρονισμός των MLRS.
Τέλος, καθώς η εκπομπή πυρών ακριβείας σε μεγάλα βεληνεκή αποτελεί εξαιρετικά κρίσιμη επιχειρησιακή δυνατότητα για τις Ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις, που όμως η απόκτησή της απαιτεί σημαντική επένδυση, η υλοποίηση του εκσυγχρονισμού των MLRS ή η προμήθεια ενός νέου οπλικού συστήματος που θα το αντικαταστήσει σε υπηρεσία αποτελεί επιλογή που θα πρέπει να προκύψει από τη σε βάθος ανάλυση των επιχειρησιακών, οικονομικών, βιομηχανικών και πολιτικών δεδομένων. Στην ανάλυση των εναλλακτικών επιλογών, εκτός των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του κάθε συστήματος θα πρέπει να συνυπολογιστούν το κόστος που έχει ήδη καταβληθεί για τη δημιουργία των υποδομών υποστήριξης, συντήρησης, επισκευής και εκπαίδευσης του διαθέσιμου συστήματος, το αντίστοιχο κόστος για την εκ του μηδενός δημιουργία των αντίστοιχων υποδομών για το νέο σύστημα, η αποτίμηση της κτηθείσας τακτικής, επιχειρησιακής και τεχνικής εμπειρίας και γνώσης, και πολλές άλλες παράμετροι.
Επιτακτική προτεραιότητα για τις Ενοπλες Δυνάμεις ο εκσυγχρονισμός των πυρών ακριβείας
Τα αναφερόμενα, δυστυχώς, αποδεικνύουν ότι σχεδόν 30 μήνες από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και σχεδόν 10 μήνες από την έναρξη της σύρραξης στη Γάζα, οι Ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις εμφανίζονται να αδυνατούν να κατανοήσουν την κυρίαρχη επιχειρησιακή σημασία του συμβατικού και πυραυλικού Πυροβολικού και γενικότερα των πυρών στον σύγχρονο χώρο μάχης. Είναι μάλιστα εντυπωσιακό ότι από το 2019 έως σήμερα ουδέν μείζον, μεσαίου ή και μικρότερου μεγέθους εξοπλιστικό πρόγραμμα για την ενίσχυση και αναβάθμιση των δυνατοτήτων στην εκπομπή πυρών ακριβείας σε μεγάλα ή και μικρότερα βεληνεκή έχει υλοποιηθεί ή τεθεί σε πορεία υλοποίησης. Και αυτό παρά τη γενική διαπίστωση ότι οι κατά τους τελευταίους περίπου επτά μήνες επιτυχείς, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, προελάσεις των ρωσικών δυνάμεων σε διάφορους τομείς του μετώπου μπορούν να αποδοθούν κυρίως στην αδυναμία ανεφοδιασμού των ουκρανικών δυνάμεων με τις αναγκαίες ποσότητες πυρομαχικών Πυροβολικού, που είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των εκπεμπόμενων πυρών.
Αυτή η εντυπωσιακή απραξία οδηγεί με μαθηματική βεβαιότητα στην απαξίωση του ελληνικού συμβατικού και πυραυλικού πυροβολικού, στη σημαντική απομείωση της εθνικής στρατιωτικής ισχύος και ταυτόχρονα προκαλεί έντονες ανησυχίες για τη δυνατότητα των ενόπλων δυνάμεων ως οργανισμού να αντιληφθούν, αξιολογήσουν και κατανοήσουν τις εξελίξεις στον σύγχρονο χώρο μάχης και στην τεχνολογία.
Στον αντίποδα, η εκπομπή πυρών ακριβείας σε μεγάλα βεληνεκή (LRPF: Long Range Precision Fires) από το 2017 αποτελεί την ύψιστη προτεραιότητα εκσυγχρονισμού του Στρατού των ΗΠΑ, ενώ την παρούσα περίοδο σε όλες σχεδόν τις χώρες του ΝΑΤΟ καταγράφεται η αναγέννηση του συμβατικού και πυραυλικού Πυροβολικού. Μεταξύ αυτών των χωρών περιλαμβάνεται η Τουρκία, η οποία έχει επιταχύνει σημαντικά την εγχώρια ανάπτυξη δυνατοτήτων προσβολής σε μεγάλα βεληνεκή, συμπεριλαμβανομένων βλημάτων πλεύσης (cruise) και τακτικών βαλλιστικών βλημάτων.
Υπενθυμίζεται ότι από τα τέλη του 2022 και σε όλη τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2023 η Τουρκία, με την ευκαιρία των δύο δοκιμαστικών εκτοξεύσεων του κατασκευής Roketsan τακτικού βαλλιστικού βλήματος Tayfun, είχε εκτοξεύσει άμεσες απειλές κατά της χώρας μας, επικαλούμενη τη δυνατότητα προσβολής του συνόλου της ελληνικής επικράτειας.
Πηγή: Εφημερίδα Δημοκρατία
