Στις ευρωπαϊκές Καγκελαρίες και στις Βρυξέλλες προετοιμάζονται για μια πιθανή επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Μάλιστα, εντός του ευρωιερατείου, εδώ και μήνες έχει δημιουργηθεί μια ειδική ομάδα εργασίας που εξετάζει όλα τα πιθανά σενάρια για τον αντίκτυπο που θα έχει μια επανεκλογή του Ρεπουμπλικάνου υποψηφίου στις εμπορικές συμφωνίες στην ευρωπαική άμυνα και τη στήριξη της Ουκρανίας.
- Από τη Μαρία Δεναξά
Με τον πόλεμο στην Ουκρανία η Ευρώπη είναι πιο ευάλωτη απ’ ό,τι ήταν κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ. Εκείνο που προκαλεί μεγαλύτερη ανησυχία είναι πως ο υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ θα μπορούσε να αποδειχθεί πιο σκληρός και αποφασιστικός στην περίπτωση μιας δεύτερης επικράτησής του, ανακοινώνοντας δραστικές περικοπές στη χρηματοδότηση αλλά και στη στήριξη της ουκρανικής ηγεσίας, ενώ δεν αποκλείεται να ενταθούν οι πιέσεις προς το ΝΑΤΟ.
Υπό αυτή την προοπτική, διακριτικά έχουν δημιουργηθεί σε διάφορες χώρες μίνι HDs (στρατηγεία) διάφορων ειδών. Μάλιστα, οι ευρωπαϊκές Καγκελαρίες επιδίδονται σε ένα είδος «Trump-proofing», όπως το θέτει το Politico, για να καθορίσουν διαφορετικά σενάρια και να προετοιμάσουν τα απαραίτητα τείχη προστασίας, καθώς η διατλαντική σχέση θα μπορούσε να υποστεί βαθιές αλλαγές.
Στη Γαλλία, για παράδειγμα, οι προετοιμασίες αντιμετώπισης μιας επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ γίνονται στο Κέντρο Ανάλυσης Προβλέψεων και Στρατηγικής του υπουργείου Εξωτερικών.
Η ιδέα των μίνι HDs περιλαμβάνει επίσης ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των ευρωπαϊκών πρωτευουσών με ανώτερους αξιωματούχους της Ε.Ε., καθώς ο Τραμπ, εάν εκλεγεί, ενδεχομένως να επιδιώξει να δώσει προτεραιότητα στις διμερείς σχέσεις με καθεμιά απο τις ευρωπαϊκές χώρες, προκειμένου να αποδυναμώσει την (ανύπαρκτη σε μεγάλο βαθμό) «ευρωπαϊκή ενότητα». Στις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο αυτό, οι πρέσβεις των «27» συναντήθηκαν με ανώτερους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του Μπιορν Ζάιμπερτ, επικεφαλής του γραφείου της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καθώς και με εκπροσώπους πολλών υπηρεσιών της Επιτροπής, σύμφωνα με το Politico. Ε.Ε. και ΝΑΤΟ σε επιφυλακή για την επιστροφή του Τραμπ
Ο Σαρλ Μισέλ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που το προσεχές διάστημα ολοκληρώνει τη θητεία του, επιχείρησε να παραμερίσει κάθε φαινόμενο κινδυνολογίας. «Υπάρχουν προφανώς διαφορές μεταξύ της Κάμαλα Χάρις και του Ντόναλντ Τραμπ. Βραχυπρόθεσμα, θα είναι διαφορετικά. Αλλά, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, είμαστε σίγουροι ότι θα είναι εντελώς διαφορετικά;» αναρωτήθηκε ενώπιον Ευρωπαίων δημοσιογράφων. Και κάλεσε «να μην υπάρχει φόβος σχετικά με το ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ», γιατί «στην Ευρώπη αποφασίζουμε για το μέλλον και τη μοίρα μας», όπως είπε.
Ούτε ο νέος επικεφαλής του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε θέλει να κινδυνολογεί. Παραμένει, όμως, σε επιφυλακή. Ο Τραμπ πιέζει συνεχώς το ΝΑΤΟ, ασκώντας πίεση στους «κακοπληρωτές» που δεν διαθέτουν αρκετούς πόρους για την άμυνα. Αυτός είναι ένας τρόπος να δηλώσει ότι η «αμερικανική ομπρέλα» δεν είναι απεριόριστη, παρόλο που οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη συνεισφορά εντός της συμμαχίας.
Πριν από 10 χρόνια, μόνο τρία μέλη του ΝΑΤΟ αφιέρωναν ισοδύναμο με το 2% του ΑΕΠ τους σε στρατιωτικές δαπάνες. Ο αριθμός αυτός έχει πλέον αυξηθεί σε 23 απο τις 32 χώρες-μέλη.
Απροετοίμαστοι
Μόλις εκλεγεί ο Τραμπ δεν θα αφήσει την πίεση να πέσει. «Μια επανεκλογή του θα σήμαινε πάνω απ’ όλα αβεβαιότητα για το ΝΑΤΟ και τους Ευρωπαίους» σχολιάζει η Γκεζίνε Βέμπερ, ερευνήτρια στη δεξαμενή σκέψης German Marshall Fund of the United States (GMF) στο Παρίσι. «Οι αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας, και επομένως το αποτρεπτικό αποτέλεσμα του άρθρου 5 (το οποίο προβλέπει την αμοιβαία συνδρομή μεταξύ των κρατών-μελών σε περίπτωση επίθεσης), βασικός πυλώνας της ευρωπαϊκής ασφάλειας, θα μπορούσαν να τεθούν υπό αμφισβήτηση. Αλλά είναι σχετικά απίθανο οι Ηνωμένες Πολιτείες να αποφασίσουν να αποχωρήσουν από το ΝΑΤΟ. Αυτό θα απαιτούσε απόφαση της Γερουσίας. Ωστόσο, τα περισσότερα μέλη της αναγνωρίζουν τη σημασία της συμμαχίας» υπογραμμίζει η Βέμπερ.
Οι Ευρωπαίοι δεν αξιοποίησαν επαρκώς τα τέσσερα χρόνια υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν για να προετοιμαστούν για μια πιθανή επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ. Είχαν κι έχουν ως δεδομένη τη νίκη της Κάμαλα Χάρις. Σε αντίθετη περίπτωση, θα βρεθούν μπροστά σε ένα τεράστιο κενό για να καλύψουν τη διαφορά, είτε πρόκειται για την άμυνα είτε για στρατηγικά ζητήματα. Ορισμένες χώρες αύξησαν πρόσφατα τις αμυντικές τους δυνατότητες και την παραγωγή όπλων, ως απάντηση στη ρωσική απειλή και την αβεβαιότητα που περιβάλλει την υποστήριξη των ΗΠΑ.
Αν τελικά εκλεγεί ο Τραμπ, ο οποίος ισχυρίζεται πως θα μπορούσε «να τερματίσει τον πόλεμο σε 24 ώρες», η Ευρώπη θα μπορούσε να βρεθεί μόνη της στην υποστήριξη του Κιέβου κατά της Μόσχας, ενώ εντός της Ε.Ε. ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν τής βάζει εμπόδια.
Απέναντι σε ένα τέτοιο σενάριο, η ευρωπαϊκή ενότητα θα δοκιμαζόταν σοβαρά. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει επανειλημμένα απειλήσει να διακόψει τη βοήθεια προς το Κίεβο και να άρει τις κυρώσεις κατά της Μόσχας.
Μιλώντας στη γαλλική τηλεόραση, ο πρώην επίτροπος Τιερί Μπρετόν δεν έκρυψε την απαισιοδοξία του. «Όλοι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί δεν είναι προετοιμασμένοι για αυτό που πρόκειται να συμβεί στις 5 Νοεμβρίου» τόνισε και μίλησε για το «τεράστιο σοκ» που θα προκαλέσει η εκλογή του Τραμπ σε επίπεδο εμπορικών συμφωνιών, άμυνας και στήριξης της Ουκρανίας. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Ενρίκο Λέτα αλλά και ο Μάριο Ντράγκι, που επισημαίνουν την αδύναμη ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε. σε σύγκριση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα.
Επίσης, η Ευρώπη δεν είναι προετοιμασμένη για το ενδεχόμενο θεσμικής κρίσης που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες σε περίπτωση αμφισβητήσιμου αποτελέσματος, λόγω της έλλειψης στρατηγικής αυτονομίας. Σε επίπεδο εμπορικών συναλλαγών, η Ε.Ε. έχει στη διάθεσή της μοχλούς πίεσης σε περίπτωση όξυνσης της έντασης μεταξύ των δύο χωρών, καθώς ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών απειλεί να επιβάλει υψηλούς δασμούς σε ξένες εισαγωγές. Οι Βρυξέλλες διαθέτουν κατάλογο αμερικανικών προϊόντων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για πιθανά αντίποινα.
«Η Ε.Ε. θα προβεί σε σκληρά αντίποινα, αν χρειαστεί» δηλώνει ανώτατος αξιωματούχος. Το ψυχόδραμα σχετικά με τους δασμούς στον χάλυβα και στο αλουμίνιο της Ε.Ε. δεν έχει ξεχαστεί. Επιπροσθέτως και τα γερμανικά αυτοκίνητα βρίσκονται στο στόχαστρο του Ντόναλντ Τραμπ.
Αποδυνάμωση
Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες, με επικεφαλής τον Βίκτορ Όρμπαν, περιμένουν με ανυπομονησία την εκλογή του Τραμπ. Αυτή η εκλογή θα μπορούσε να θεωρηθεί ενθάρρυνση και δικαίωση για τα κόμματα της υπερσυντηρητικής ∆εξιάς και τους ηγέτες τους. Πολλοί θα καλωσορίσουν την αλλαγή της πολιτικής που θα μπορούσε να χαραχθεί από μια δεύτερη προεδρία Τραμπ, όπως είναι η αποδυνάμωση ή ακόμη και ο τερματισμός της δέσμευσης των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, η εγκατάλειψη της Ουκρανίας, η διακοπή των σχέσεων με παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ, όπως η Γερμανία, η αμφισβήτηση των κανόνων του ελεύθερου εμπορίου και οι στενότεροι προσωπικοί δεσμοί μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ και του προέδρου της Ρωσίας.
Η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, η οποία πρόσφατα εθεάθη να πλησιάζει τον Ίλον Μασκ, θα είχε επίσης συμφέρον να δει τον Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο, έναν από
τους ιδεολογικούς της συμμάχους, να κερδίζει τις προεδρικές εκλογές. Η Ιταλία θα μπορούσε να τοποθετηθεί ως ένα είδος προνομιακού εταίρου και να λειτουργήσει ως «γέφυρα» μεταξύ της νέας κυβέρνησης Τραμπ και της Ε.Ε. Άλλωστε, η Μελόνι έχει παρευρεθεί σε αρκετές αμερικανικές και ευρωπαϊκές συγκεντρώσεις των ευρωπαϊκών ριζοσπαστικών κομμάτων, στις οποίες παρενέβη ο Ντόναλντ Τραμπ. Όμως, σε αντίθεση με τον Όρμπαν, η Ιταλίδα πρωθυπουργός αποφεύγει να τοποθετηθεί ανοιχτά υπέρ της νίκης του τέως προέδρου, ίσως επειδή έχει δημιουργήσει μάλλον ιδιαίτερους δεσμούς και με την ηγεσία του Τζο Μπάιντεν.
Διαβάστε ακόμα:
