Ο Βίκτορ Όρμπαν πανηγυρίζει. Με τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, το όνειρο του έγινε πραγματικότητα. «Η μεγαλύτερη επιστροφή στην αμερικανική πολιτική ιστορία. Συγχαρητήρια στον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ για την τεράστια νίκη του. Μια πολυπόθητη νίκη για τον κόσμο!», έγραψε ακριβώς στις 8.26 π.μ. το βράδυ της Τρίτης στο Χ, όταν έγινε γνωστό ότι η Πενσυλβάνια, η κατ’ εξοχήν κομβική πολιτεία, είχε περάσει στο στρατόπεδο των Ρεπουμπλικανών, μη περιμένοντας τα τελικά αποτελέσματα για να γευτεί τη μέθη της νίκης του Τραμπ. Λίγο αργότερα έγραψε στο Facebook: «Τον απείλησαν με φυλάκιση, κατάσχεσαν την περιουσία του, προσπάθησαν να τον δολοφονήσουν […] και όμως κέρδισε».
- Γράφει η
Μαρία Δεναξά
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός είναι ευχαριστημένος και για έναν ακόμη λόγο. Την Πέμπτη και την Παρασκευή θα πραγματοποιηθούν στη Βουδαπέστη δύο σημαντικές ευρωπαϊκές σύνοδοι κορυφής, που ήταν αμφίβολο αν οι περισσότεροι ευρωπαίοι ηγέτες, θα έδιναν το παρόν στην περίπτωση που επικρατούσε η Καμάλα Χάρις. Ομως μετά το ηλεκτροσόκ της εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ και τα θερμά συγχαρητήρια της Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν και του Εμμανουέλ Μακρόν, οι προθέσεις έχουν αλλάξει.
Στο μεταξύ στις Βρυξέλλες τα ερωτήματα πληθαίνουν: «Ποιος θα είναι ο αντίκτυπος της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο για την Ευρώπη; Θα απομείνει μόνη της η ΕΕ για να βοηθήσει την Ουκρανία; Τι θα γίνει με την πίεση στο ΝΑΤΟ και τις απειλές του Ντόναλντ Τραμπ;». Σε ευρωπαϊκό επίπεδο θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως ο ρεπουπλικανός πολιτικός θα αυξήσει την πίεση στους «κακοπληρωτές» που, στα μάτια του, δεν αφιερώνουν αρκετούς πόρους στην άμυνα.
Οι αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας και, ως εκ τούτου, η αποτρεπτική επίδραση του άρθρου 5 (που προβλέπει την αμοιβαία συνδρομή μεταξύ των κρατών μελών σε περίπτωση επίθεσης), ενός βασικού πυλώνα της ευρωπαϊκής ασφάλειας, θα μπορούσε να τεθεί υπό αμφισβήτηση απο τον Ντόναλντ Τράμπ.
Για ορισμένους πολιτικούς αναλυτές, είναι σχετικά απίθανο οι Ηνωμένες Πολιτείες να αποφασίσουν να αποχωρήσουν από το ΝΑΤΟ καθώς αυτό θα απαιτούσε την απόφαση της Γερουσίας. Μόνο που η Γερουσία έχει πλέον μεταπηδήσει στο στρατόπεδο των Ρεπουμπλικάνων, που αυτό σημαίνει πως η Ευρώπη πρέπει επειγόντως να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για την ασφάλεια της και κατά συνέπεια να βάλει πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη των ευρωπαίων πολιτών.
Όσον αφορά το εμπορικό μέτωπο, ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος πρόσφατα χαρακτήρισε την ΕΕ ως «μίνι Κίνα», έχει διαβεβαιώσει επανειλημμένα ότι θα επιβάλει υψηλούς δασμούς στις ξένες εισαγωγές. Η ΕΕ έχει τρόπους να αντιδράσει. Διαθέτει κατάλογο αμερικανικών προϊόντων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για πιθανά αντίποινα και η αναμέτρηση που υπόσχεται αναμένεται να είναι σκληρή.
Οι Ευρωπαίοι κάνουν τα «γλυκά μάτια» στον Τραμπ
Για πολλούς Ευρωπαίους ηγέτες, η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ προκαλεί πονοκέφαλο εξαιτίας κυρίως του απρόβλεπτου χαρακτήρα του. Ένας άλλος φόβος είναι ότι ο Τραμπ 2.0 θα είναι πιο σκληρός από την πρώτη θητεία του. Αλλά επισήμως, έχουν επιλέξει σύμφωνα με πληροφορίες να παίξουν το χαρτί της διπλωματίας, παρόλο που στο παρασκήνιο, ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι και διπλωμάτες δεν διστάζουν να εκμυστηρευτούν τους φόβους τους.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως μετά τον Βίκτορ Όρμπαν, ο Γάλλος πρόεδρος ήταν από τους πρώτους που τον συνεχάρησαν. «Συγχαρητήρια στον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Έτοιμοι να συνεργαστούμε όπως κάνουμε εδώ και τέσσερα χρόνια. Με τις δικές σας πεποιθήσεις και με τις δικές μου. Με σεβασμό και φιλοδοξία. Για μεγαλύτερη ειρήνη και ευημερία», τόνισε ο Εμμανουέλ Μακρόν στο X στο μήνυμα του προς τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος φέρεται να έχει στην κατοχή του απόρρητες πληροφορίες για την προσωπική ζωή του προέδρου της Γαλλίας.
Απο τους πρώτους με τους οποίους συνομίλησε ο Εμμανουέλ Μακρόν για την νέα πραγματικότητα στο αμερικανικό πολιτικό προσκήνιο, ήταν ο γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς, με τον οποίο συμφώνησε να εργαστούν για μια «ενωμένη, ισχυρότερη και κυριάρχη Ευρώπη».
Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό France Inter, ο Γάλλος υπουργός ευρωπαικών υποθέσεων Μπενιαμίν Χαντάντ τόνισε πως: «Οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να δεχτούν ότι η ασφάλειά τους θα αποφασιστεί χωρίς αυτούς, ότι αύριο θα επιβληθεί μια συνθηκολόγηση στους Ουκρανούς χωρίς τους Ουκρανούς, χωρίς τους Ευρωπαίους. Θα πρέπει να βρούμε τρόπους να εργαστούμε για τα κοινά μας συμφέροντα, αλλά βασικά […] η απάντηση βρίσκεται σε εμάς».
Οι εκπλήξεις στην αλλαγή στάσης απέναντι στον Τραμπ συνεχίστηκαν με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία συνεχάρη «θερμά» τον νικητή των αμερικανικών εκλογών. «Η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι κάτι περισσότερο από απλοί σύμμαχοι. Μας συνδέει μια πραγματική εταιρική σχέση μεταξύ των λαών μας, που ενώνει 800 εκατομμύρια πολίτες. Ας συνεργαστούμε λοιπόν για μια ισχυρή διατλαντική ατζέντα που θα συνεχίσει να φέρνει αποτελέσματα γι’ αυτούς», σχολίασε η φον ντερ Λαιεν στο X.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι ένας «ισχυρός, ενωμένος, ανταγωνιστικός και κυρίαρχος εταίρος, υπερασπιζόμενη παράλληλα το πολύπλευρο σύστημα που βασίζεται σε κανόνες», προειδοποίησε από την πλευρά του ο Σαρλ Μισέλ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ηλεκτροσοκ για τους Ευρωπαίους η εκλογή Τραμπ.
Τόσο στις Βρυξέλλες όσο και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες τις τελευταίες εβδομάδες συστάθηκαν «ομάδες εργασίας» για την προετοιμασία σεναρίων σε περίπτωση εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ.
Πρόσφατες εκθέσεις του Ενρίκο Λέτα και του Μάριο Ντράγκι υπογράμμισαν τη μεγάλη υστέρηση της Ευρώπης στην ανταγωνιστικότητα, με την ΕΕ να παραγκωνίζεται τόσο από τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και από την Κίνα. Αυτό άλλωστε θα είναι το κύριο θέμα της άτυπης συνόδου κορυφής της Παρασκευής των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, που θα πραγματοποιηθεί στη Βουδαπέστη. Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ηλεκτροσόκ και να οδηγήσει σε μια «ευρωπαϊκή αφύπνιση» σε μια εποχή που η Ευρώπη στερείται στρατηγικής αυτονομίας.
Σε πολιτικό επίπεδο, η συμμαχία του Βίκτορ Όρμπαν με τους Αμερικανούς συντηρητικούς βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής των Ευρωπαίων. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός δηλώνει διαρκώς ότι θέλει να «αλώσει» τις Βρυξέλλες, αλλά δεν φιλοδοξεί να εγκαταλείψει την ΕΕ. Ονειρεύεται μια μεγάλη «Ευρώπη των εθνών», εδραιώνει τα δίκτυά του με υπερσυντηρητικούς ηγέτες και είναι ένας από τους ιδρυτές της ομάδας Les Patriotes στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η οποία σχηματίστηκε μετά τα καλά αποτελέσματα των ριζοσπαστικών κομμάτων στις ευρωεκλογές του Ιουνίου. Στην ομάδα αυτή προσχώρησε και η γαλλική Εθνική Συσπείρωση. Ωστόσο, η Μαρίν Λεπέν ήταν πολύ πιο συγκρατημένη από τον Βίκτορ Όρμπαν όσον αφορά τον Ντόναλντ Τραμπ, γράφοντας μόνο στο Χ: «Η αμερικανική δημοκρατία εκφράστηκε ξεκάθαρα και οι Αμερικανοί έδωσαν υπο πλήρη ελευθερίας στον εαυτό τους τον πρόεδρο που επέλεξαν».
Το «ουγγρικό μοντέλο» που εμπνέει τον Ντόναλντ Τραμπ
Εμπνευσμένος απο τον Ντοναλντ Τραμπ, ο Βίκτορ Ορμπαν έχει υιοθετήσει το σύνθημα «Κάντε την Ευρώπη μεγάλη ξανά». Ο Ούγγρος πρωθυπουργός έχει συναντήσει τον Τραμπ τέσσερις φορές σε αμερικανικό έδαφος, το 2019, το 2021 και δύο φορές το 2024. Το 2016, ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος ηγέτης που του ευχήθηκε δημοσίως για την εκλογή του. Στα τέλη Ιουλίου, σε ένα θερινό πανεπιστήμιο, καυχήθηκε ότι η ομάδα του «κατάφερε να μπει στο σύστημα συγγραφής του προγράμματος του Ντόναλντ Τραμπ». «Συμμετέχουμε πολύ», πρόσθεσε, αναφερόμενος ιδίως στον ρόλο του πιστού πολιτικού του συμβούλου Μπαλάζ Ορμπαν, με τον οποίο δεν έχουν οικογενειακή σχέση.
Το «Σχέδιο 2025» του Ιδρύματος Heritage με έδρα την Ουάσινγκτον, ένα είδος οδικού χάρτη για τον Ντόναλντ Τραμπ, είναι εν μέρει εμπνευσμένο από το «ουγγρικό μοντέλο». Ο Βίκτορ Όρμπαν και τα μέλη του κόμματός του Fidesz, προσκαλούνται συχνά στο συνέδριο πολιτικής δράσης των Συντηρητικών CPAC, μια σημαντική συγκέντρωση της αμερικανικής ριζοσπαστικής δεξιάς. Το τρίτο CPAC Ουγγαρίας πραγματοποιήθηκε στη Βουδαπέστη τον Απρίλιο.
Τον Ιούλιο, ο Βίκτορ Όρμπαν δήλωσε ότι είναι έτοιμος να βοηθήσει τον Ντόναλντ Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία «εντός 24 ωρών», μόλις ορκιστεί πρόεδρος και είναι πάνω στο ουκρανικό ζήτημα που η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε να έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο παγκοσμίως.
