Αγιά-Σοφιά: Σαν σήμερα, στις 23 Φεβρουαρίου του 532 εκκινούν στην Κωνσταντινούπολη οι εργασίες ανέγερσης του συμβόλου της χριστιανοσύνης και της βασιλεύουσας.
Έχουμε πάει, που λες, στην Πόλη για τα θυρανοίξια ενός ορθόδοξου ναού, ο οποίος αναστηλώθηκε με τη μέριμνα του καπετάν Παναγιώτη Τσάκου.
- Από τον Δημήτρη Καπράνο
Κι είμαστε μια συντροφιά, ο καπετάνιος, ο Γιάννης Κυριακόπουλος (ΚΥΡ), ο υπουργός Σταύρος Σουμάκης και οι αξέχαστοι φίλοι Αντώνης Σαμαράκης και Σεραφείμ Φυντανίδης και ημείς.
Και περπατάμε στην καρδιά της Ορθοδοξίας και του Βυζαντίου και κάποια στιγμή, σε μια γωνιά, ο Σεραφείμ μάς δείχνει ένα σημάδι στον τοίχο. «Εδώ λέγεται ότι ακούμπησε το χέρι του για τελευταία φορά ο Παλαιολόγος, στην τελευταία λειτουργία», μας λέει.
Μεγάλοι άνθρωποι, σοβαροί, τι μας κέντρισε όλους ξαφνικά! Και μαζευόμαστε όλοι εκεί, στη γωνιά και ο Σεραφείμ δίνει τον τόνο και αρχίζουμε να ψέλνουμε το «Τη Υπερμάχω»…
Μα κοιτάζουν καλά καλά οι τουρίστες μάς κοιτάζει περίεργα και ο Τούρκος ξεναγός τους, αλλά εμείς έχουμε φτάσει στο «Αναγράφω σοι η Πόλις σου Θεοτόκε». Και μας έχουν ακούσει κάτι άλλοι Έλληνες που ξεναγούνται πιο κάτω κι έρχονται κι εκείνοι και εκεί, στο ημίφως και στη θολούρα της πρωινής υγρασίας, τελειώνουμε με το «ίνα κράζω Σοι, χαίρε νύμφη ανύμφευτε»!
Έτσι, αυθόρμητα, βγήκε από το στήθος μας ο ύμνος, σαν μια παραπονεμένη μελωδία, σαν μια καταχωνιασμένη θλίψη, για το κόσμημα αυτό της Πίστης μας, που κάθε τόσο απειλεί ο ονειροπαρμένος κατά φαντασίαν «σουλτάνος» να το μετατρέψει πάλι σε τζαμί και να βάλει τον μουεζίνη να κελαηδάει στους παράταιρους και αταίριαστους με το εξαίσιο κτίσμα μιναρέδες!
Την Αγια-Σοφιά, που τραβάει το μάτι σου με το που θα σκάσει ο ήλιος στην Προποντίδα, που στον αέρινο τρούλο της μαζεύονται όλα τα σφυρίγματα από τα βαπόρια που περνοδιαβαίνουν τον Βόσπορο!
Την Αγια-Σοφιά, της οποίας τα θεμέλια μπήκαν στις 23 Φεβρουαρίου του 532, με σχέδια που εκπόνησαν οι αρχιτέκτονες Ανθέμιος από τις Τράλλεις και Ισίδωρος από τη Μίλητο.
Ο πρώτος ναός της Του Θεού Σοφίας θεμελιώθηκε από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο το 330 μ.Χ. Η ανέγερση ολοκληρώθηκε από τον γιο του Κωνστάντιο και τα εγκαίνια έγιναν στις 15 Φεβρουαρίου του 360. Πυρπολήθηκε, όμως, το 404 επί Αρκαδίου και χτίστηκε από τον Θεοδόσιο Β’, ο οποίος τον εγκαινίασε στις 10 Οκτωβρίου του 415.
Κατά την περίφημη, όμως, Στάση του Νίκα, το 532, η Αγία Σοφία πυρπολήθηκε και πάλι, μέχρι που ο Ιουστινιανός αποφάσισε να κατασκευάσει έναν ναό-σύμβολο για τη βασιλεύουσα.
«Η Αγία Σοφία ανήκει στις κορυφαίες δημιουργίες της βυζαντινής ναοδομίας, όντας πρωτοποριακού σχεδιασμού και αρχιτεκτονικής συνθέσεως, και υπήρξε σύμβολο της Πόλης, τόσο κατά τη βυζαντινή όσο και κατά την οθωμανική περίοδο» γράφει η εγκυκλοπαίδεια.
Το 532, λοιπόν, τίθεται ο θεμέλιος λίθος και στις 27 Δεκεμβρίου του 537 ο Ιουστινιανός εγκαινιάζει το κολοσσιαίο οικοδόμημα επί του πρώτου λόφου της Κωνσταντινούπολης και σε μικρή απόσταση από το Μέγα Παλάτιον και τον Ιππόδρομο της Πόλης.
«Το οικοδόμημα ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό ρυθμό της «τρουλαίας βασιλικής» και συνδυάζει στοιχεία της πρώιμης βυζαντινής ναοδομίας σε πολύ μεγάλη κλίμακα. Αρχιτεκτονικές επιρροές της Αγια-Σοφιάς εντοπίζονται σε αρκετούς μεταγενέστερους ορθόδοξους ναούς αλλά και σε οθωμανικά τζαμιά, όπως στο τέμενος του Σουλεϊμάν και στο Σουλταναχμέτ τζαμί. Εκτός από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της, η Αγια-Σοφιά ξεχωρίζει επίσης για τον πλούσιο εσωτερικό διάκοσμό της, που ωστόσο υπέστη σοβαρές καταστροφές κυρίως από τους Τούρκους κατακτητές κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας» συνεχίζει η εγκυκλοπαίδεια.
Διατέθηκαν περισσότερα από 300.000.000 χρυσές δραχμές!
Γεωμέτρες σοφοί ο Ανθέμιος και ο Ισίδωρος, ολοκληρώνουν το έργο σε πολύ πιο σύντομο χρόνο απ’ ό,τι φανταζόταν ο αυτοκράτορας.
Και όταν ο Ιουστινιανός εισέρχεται στην Αγια-Σοφιά, αναφωνεί: «Δόξα τω Θεώ τω καταξιώσαντι με τοιούτον έργον επιτελέσαι. Νενίκηκά σε, Σολομών». Πιο θαυμαστό ήταν το δημιούργημά του και από τον Ναό του Σολομώντος στα Ιεροσόλυμα!
Χαλάλι τα τριακόσια και πλέον εκατομμύρια χρυσές δραχμές, που δαπανήθηκαν για την ανέγερση αυτού του ναού, τα θυρανοίξια, του οποίου συνοδεύθηκαν από διανομή χιλιάδων ελαφιών, βοών, προβάτων και ορνίθων και χιλιάδων «μοδίων σίτου», σε ένα πανηγύρι που διήρκεσε μια εβδομάδα!
Κι εκεί, στη μαρμάρινη κρήνη του προαυλίου, αναγράφεται η περίφημη καρκινική φράση «ΝΙΨΟΝΑΝΟΜΗΜΑΤΑΜΗΜΟΝΑΝΟΨΙΝ» (νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν). «Πλύνε τις αμαρτίες, όχι μόνο το πρόσωπο»!
Στα βυζαντινά κιτάπια καταγράφεται ότι επί Ιουστινιανού η Αγια-Σοφιά είχε 80 πρεσβυτέρους, 150 διακόνους, 40 διακόνισσες, 70 υποδιακόνους, 160 αναγνώστες, 25 ψάλτες και 75 θυρωρούς. Σύνολο: 600.
Είκοσι χρόνια μετά τα θυρανοίξια, ένας σεισμός καταστρέφει τον θόλο, ο οποίος συντρίβει την αψίδα πλάι στον ιερό άμβωνα, τον ίδιο τον άμβωνα, το κιβούρι και την Αγία Τράπεζα.
O Ισίδωρος ο νεότερος, ανιψιός του αρχιτέκτονα -αρχιτέκτων και ο ίδιος-, κατασκευάζει τον νέο θόλο που υφίσταται μέχρι σήμερα. Παραμονή των Χριστουγέννων του 563 ο Πατριάρχης Ευτύχιος τελεί τα δεύτερα εγκαίνια παρουσία του αυτοκράτορα και του λαού της Κωνσταντινούπολης.
Οι κατακτητές μετά το 1453 προκάλεσαν σημαντικές καταστροφές στις τοιχογραφίες του ναού, οι οποίες ασβεστώθηκαν.
To 1934 o Μουσταφά Κεμάλ, ο σφαγέας των Ελλήνων, μετέτρεψε το τέμενος σε μουσείο. Μέχρι σήμερα κανείς δεν τόλμησε να τον βεβηλώσει. Μόνο ο ντεμέκ σουλτάνος απειλεί. Αλλά τώρα έχει τρεχάματα με τον Άσαντ!
Δείτε επίσης: Έφυγε από τη ζωή η ποιήτρια Κική Δημουλά – Δημοσία δαπάνη η κηδεία της
Δείτε επίσης: Εγκαινιάστηκε το Κέντρο Κυτταρικής και Γονιδιακής Θεραπείας για παιδιά και εφήβους στην Ογκολογική Μονάδα της ΕΛΠΙΔΑΣ
