Και εγένετο η «Ασπίδα του Αχιλλέα»! Ο θόλος «που θα καλύψει τη χώρα μας για την καταπολέμηση ΜΕΑ [Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών], πυραύλων, αεροσκαφών, σκαφών και υποβρυχίων», όπως εξήγγειλε πρόσφατα ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νικόλαος Δένδιας.
- Από τον Περικλή Ζορζοβίλη, εφημερίδα «κυριακάτικη δημοκρατία»
Από τα λεχθέντα προκύπτει ότι πρόκειται για ενιαία σύλληψη, που επιχειρεί να αποτελέσει το αντίμετρο κατά «συμβατικών» απειλών (αεροσκάφη, ελικόπτερα, σκάφη επιφανείας και υποβρύχια) και κατά «αναδυόμενων» (ΜΕΑ, πύραυλοι), που έχουν πλέον καθιερωθεί ως πραγματικότητα στο σημερινό θέατρο επιχειρήσεων. Ομως για πλειάδα λόγων είναι φρόνιμο η ελληνική στρατιωτική στρατηγική να μην «αυτοπαγιδευτεί» στην αμιγώς αμυντική διάσταση της «Ασπίδας του Αχιλλέα».
Αν και λεπτομέρειες για την αρχιτεκτονική και το περιεχόμενο της «Ασπίδας του Αχιλλέα» δεν έχουν ακόμη αποδεσμευτεί, επειδή για επιμέρους στοιχεία της έχουν ήδη γίνει σχετικές ανακοινώσεις ή δημοσιοποιηθεί πληροφορίες, είναι δυνατή η περιγραφή της σε αδρές γραμμές. Αυτονόητα εντάσσονται σε αυτή συστήματα αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας.
Υπενθυμίζεται ότι από τον περασμένο Οκτώβριο έχει αρχίσει διαπραγμάτευση με το Yπουργείο Αμυνας του Ισραήλ για την προμήθεια νέων συστημάτων της κατηγορίας. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες πληροφορίες, για τη χρηματοδότηση της προμήθειας, στον 12ετή Μεσοπρόθεσμο Προγραμματισμό Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ), περιλαμβάνονται πιστώσεις ύψους 3,06 δισ. ευρώ έως το 2035 και επιπλέον 1 δισ. ευρώ μετά το 2036. Ειδικότερα, σχεδιάζεται η απόκτηση (οι αναφερόμενοι αριθμοί αποτελούν το ανώτατο όριο):
- έως οκτώ πυροβολαρχιών BARAK-MX, κατασκευής της κρατικής ισραηλινής ΙΑΙ (Israel Aerospace Industries),
- έως 12 πυροβολαρχιών SPYDER AiO, κατασκευής της επίσης κρατικής ισραηλινής Rafael Advanced Systems,
- έως 6 πυροβολαρχιών David’s Sling (κεντρική φωτό),
- έως έξι ραντάρ ELM-2084 MMR, κατασκευής της ισραηλινής εταιρίας Elta (θυγατρικής της IAI) για τις ανάγκες του Συστήματος Αεροπορικού Ελέγχου (ΣΑΕ),
- του συστήματος διοίκησης, ελέγχου, επικοινωνιών, υπολογιστών και πληροφοριών (C4I: Command, Control, Communications, Computer and Intelligence) MIC4AD, κατασκευής της κρατικής ισραηλινής εταιρίας Rafael και
- υπηρεσιών Εν-Συνεχεία-Υποστήριξης (Ε-Σ-Υ) των προς προμήθεια συστημάτων για διάστημα 10 ετών.
Αυτονόητα, επίσης, εντάσσονται τα συστήματα αντιμετώπισης ΜΕΑ, με κινητικά ή μη μέσα, όπως τα τύπου DRONE DOME κατασκευής της Rafael, τα οποία εδώ και περίπου δύο χρόνια έχουν αναπτυχθεί σε νησιά και κρίσιμες περιοχές της χώρας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «δημοκρατίας», η προμήθεια δεύτερης μερίδας συστημάτων του τύπου βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο.
Στην «Ασπίδα του Αχιλλέα» θα ενταχθούν και οι 17 επίγειες μονάδες πυρός SPIKE NLOS NMT (κατασκευής Rafael) που παραγγέλθηκαν αντί 270 εκατ. ευρώ που λόγω βεληνεκούς (32+ χλμ.) και δυνατότητας λήψης δεδομένων στοχοποίησης από οργανικά ή μη ΜΕΑ μπορούν να προσβάλουν θωρακισμένους ή μη στόχους εδάφους και επιφανείας (πλοία). Η έναρξη των παραδόσεων των συστημάτων προβλέπεται για το τρέχον έτος και η ένταξή τους σε υπηρεσία θα επαυξήσει δραματικά τις επιχειρησιακές δυνατότητες των Λόχων Αντιαρματικών (ΛΑΤ) στους οποίους θα διατεθούν.
Επίσης, θα ενταχθούν οι δύο συστοιχίες κατευθυνόμενων βλημάτων επιφανείας – επιφανείας Exocet MM40 Block 2 που ήδη βρίσκονται σε υπηρεσία με το Πολεμικό Ναυτικό και όσα τυχόν πυραυλικά συστήματα της ίδιας κατηγορίας, για την προσβολή στόχων επιφανείας ή και ξηράς, αποκτηθούν τα επόμενα χρόνια. Με την προϋπόθεση ότι θα αποκτηθούν πυρομαχικά υψηλής ακριβείας και επαρκούς βεληνεκούς στην προσβολή στόχων επιφανείας μπορεί να συνεισφέρει και το συμβατικό Πυροβολικό Μάχης.
Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της τουρκικής, επανδρωμένης ή μη, υποβρυχιακής απειλής, τις υφιστάμενες δυνατότητες ανθυποβρυχιακού πολέμου (υποβρύχια, φρεγάτες, ελικόπτερα AB-212ASW, S-70B/-B6 Aegean Hawk, MH-60R και εφόσον παραδοθούν τα αναβαθμισμένα αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας P-3HN), εκτιμάται ότι θα ενισχύσουν μη επανδρωμένα υποβρύχια οχήματα, εξοπλισμένα ή μη, που θα επιχειρούν σε συνδυασμό με επανδρωμένες πλατφόρμες ή αυτόνομα, κατά μόνας ή ως σμήνος, και ένα ολοκληρωμένο σύστημα ενεργητικής και παθητικής ναυτικής επιτήρησης επιφανείας και υπό τη θάλασσα.
Στη δεύτερη περίπτωση, το νέας τεχνολογίας αντίστοιχο του ψυχροπολεμικού στατικού αμερικανικού συστήματος παρακολούθησης ήχου SOSUS (Sound Surveillance System) και της μεταγενέστερης έκδοσής του που μετά τον εμπλουτισμό της με πλοία επιφανείας με συρόμενα σόναρ και πρόσθετες τεχνολογίες επιτήρησης και εντοπισμού εξελίχθηκε στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Υποθαλάσσιας Επιτήρησης (IUSS: Integrated Undersea Surveillance System).
Βελτιώνει την αμυντική στρατηγική, αλλά δεν μπορεί να αποτελέσει πανάκεια
Υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις, η υλοποίηση της σύλληψης «Ασπίδα του Αχιλλέα» μπορεί να θεωρηθεί ότι θα βελτιώσει τις δυνατότητες αντιμετώπισης της τουρκικής απειλής, αλλά δεν μπορεί ούτε πρέπει να θεωρηθεί πανάκεια.
Τόσο σε επίπεδο διακήρυξης όσο και ουσίας, αποτελεί κατεξοχήν αμυντική στρατηγική που διαθέτει ορισμένα «προβληματικά» εγγενή χαρακτηριστικά:
- Εκ προοιμίου παραχωρεί την πρωτοβουλία στον αντίπαλο, ο οποίος μπορεί να επιλέξει με την άνεσή του τον χρόνο και τον τόπο εκδήλωσης της ενέργειάς του, ώστε να επιτύχει αιφνιδιασμό σε τακτικό, επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο. Οπως απέδειξε, πέραν πάσης αμφιβολίας, η επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, στην 50ή επέτειο της αιφνιδιαστικής επίθεσης στο Γιομ Κιπούρ, την πόλη από την οποία έλαβε την ονομασία του ο αραβο-ισραηλινός πόλεμος του 1973, παρά τη χρήση υψηλής τεχνολογίας και αυτοματισμών και τις εξαιρετικά αυξημένες δυνατότητες συλλογής πληροφοριών, ο αιφνιδιασμός παραμένει εφικτός.
- Χωρίς την παράλληλη ανάπτυξη ισχυρών ελληνικών δυνατοτήτων κρούσης για την προσβολή των στρατηγικών κέντρων βάρους του αντιπάλου, παρέχει σε αυτόν σημαντικό πλεονέκτημα. Την ελευθερία ή ακριβέστερα την ιδιότυπη «ασυλία» να αφιερώσει σχεδόν αποκλειστικά τους οικονομικούς, τεχνολογικούς και ανθρώπινους πόρους και την προετοιμασία των δυνάμεών του στην «αποδόμηση» του ελληνικού «θόλου». Χωρίς να αποσπάται από την ανάγκη εξεύρεσης αντιμέτρων για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ελληνικών επιθέσεων.
- Αγνοεί την αποδεδειγμένη στο πεδίο πραγματικότητα ότι πρακτικά αδιαπέραστος θόλος δεν υφίσταται. Προς επίρρωση του επιχειρήματος θα ανατρέξουμε εκ νέου στον πρόσφατο πόλεμο στη Μέση Ανατολή, όπου παρά την προειδοποίηση του επιτιθεμένου, την πλήρη ενεργοποίηση της ισραηλινής αεράμυνας και την ευνοϊκή γεωγραφία της μεσανατολικής χώρας, ιρανικά βλήματα, πλεύσης και βαλλιστικά, επέτυχαν «διάτρηση» του ισραηλινού θόλου στις την πυραυλικές επιθέσεις της 13ης Απριλίου 2024 και της 1ης Οκτωβρίου 2024. Μάλιστα, στη δεύτερη περίπτωση, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, καθώς χρησιμοποιήθηκαν κυρίως βαλλιστικά και πολυηχητικά βλήματα. Επισημαίνεται ότι και στις δύο περιπτώσεις καθοριστική για την επιτυχή απόδοση της ισραηλινής αεράμυνας ήταν η αφανής ή εμφανής συνεισφορά άλλων χωρών συμμάχων του Ισραήλ και κυρίως των ΗΠΑ που διέθεσαν αεροπορικά και ναυτικά μέσα, χερσαία συστήματα αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας και πρωτίστως τις μοναδικές δυνατότητες επιτήρησης, εντοπισμού, στοχοποίησης και διοίκησης και ελέγχου που διαθέτουν.
- Περιορίζοντας τις ελληνικές δυνάμεις σε αμυντικό αγώνα εντός του θόλου της «Ασπίδας του Αχιλλέα» επιτρέπει στον αντίπαλο να κινητοποιήσει και να αξιοποιήσει τους υπέρτερους ανθρώπινους και οικονομικούς – βιομηχανικούς πόρους που διαθέτει, και, τελικά, «διά της φθοράς» να επικρατήσει.
Εν κατακλείδι, η «Ασπίδα του Αχιλλέα» αποτελεί, υπό όρους και προϋποθέσεις, βήμα στην αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής, αλλά πρέπει να συνοδεύεται από παράλληλη ανάπτυξη της «Σάρισας», δηλαδή των ισχυρών δυνατοτήτων κρούσης στο στρατηγικό βάθος του αντιπάλου.
