Η ευρωπαϊκή διπλωματία ναυάγησε στην Ουάσινγκτον

Με τον ιλιγγιώδη ρυθμό που εξελίσσονται τα πράγματα τις τελευταίες δύο εβδομάδες, ο Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε κάλλιστα να εκπληρώσει την υπόσχεσή του να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία σε 100 ημέρες, αν φυσικά εξευρεθεί συμφωνία με τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

• Από τη Μαρία Δεναξά – εφημερίδα «δημομκρατία»

Προς το παρόν, τίποτα δεν φαίνεται να στέκεται εμπόδιο στον αμερικανικό οδοστρωτήρα, παρά τις προσπάθειες των Ευρωπαίων και των Ουκρανών να επιβληθούν στις συζητήσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας -χωρίς απτά αποτελέσματα μέχρι στιγμής-, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ τα κάνει όλα μόνος του σε χρόνο dt.

Στις 12 Φεβρουαρίου ανακοίνωσε ότι είχε εκτεταμένες συνομιλίες με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Δεν ήταν ασφαλώς η πρώτη φορά, αλλά είναι πλέον θέμα δημόσιας αναφοράς. Στις 18 Φεβρουαρίου άρχισαν στο Ριάντ (Σαουδική Αραβία) οι ρωσοαμερικανικές συνομιλίες μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών. Στην ατζέντα, η Ουκρανία αλλά και η εξομάλυνση των σχέσεών τους έπειτα από τρία χρόνια αντιπαράθεσης. Την Πέμπτη οι συνομιλίες μεταξύ Αμερικανών και Ρώσων συνεχίστηκαν στην Κωνσταντινούπολη, στην κατοικία του Αμερικανού γενικού προξένου.

Θα πρέπει να επισημανθεί πως οι συναντήσεις Αμερικανών και Ρώσων σε Σαουδική Αραβία και Τουρκία, για την εμβάθυνση των συζητήσεων και την προετοιμασία της συνόδου κορυφής Τραμπ – Πούτιν, η ημερομηνία και ο τόπος διεξαγωγής της οποίας δεν έχουν ακόμη οριστεί, αναδεικνύουν τον αναβαθμισμένο ρόλο αυτών των δύο περιφερειακών χωρών της Μέσης Ανατολής, με τη σύμφωνη γνώμη της Ουάσινγκτον και της Μόσχας. Σαουδική Αραβία και Τουρκία είναι στενά συνδεδεμένες με την Ουάσινγκτον και το τελευταίο διάστημα είναι πολύ δραστήριες σε διπλωματικό επίπεδο.

Αυτός είναι ο πιο ηχηρός τρόπος του Λευκού Οίκου για να διαμηνύσει στους Ευρωπαίους ότι δεν είναι οι κύριοι παίκτες στην υπόθεση, από την οποία τους πέταξε παντελώς έξω με εξόφθαλμο τρόπο. Οι Ευρωπαίοι έμειναν στην κυριολεξία μόνο με δάκρυα στα μάτια στη διάσκεψη του Μονάχου για την ασφάλεια, ενώ περίμεναν να συζητήσουν για την Ουκρανία με τους Αμερικανούς. Ωστόσο, ο αντιπρόεδρος Τζέι ντι Βανς επέλεξε να τους δώσει ένα μάθημα για την ελευθερία της έκφρασης.

Το ναυάγιο των Ευρωπαίων στην Ουάσιγκτον

Στην προσπάθειά τους να καλύψουν τον χαμένο χρόνο, οι Ευρωπαίοι ανέθεσαν στον Εμανουέλ Μακρόν τον ρόλο του ειδικού απεσταλμένου στον Λευκό Οίκο στις 24 Φεβρουαρίου. Ομως ο Γάλλος πρόεδρος αποδείχθηκε, εκτός από ανοργάνωτος, και πολύ λίγος για να καλύψει το χαμένο έδαφος. Η επιμελώς σκηνοθετημένη επικοινωνιακά παρουσία του μπροστά στις κάμερες, κατά τη διάρκεια της ανταλλαγής απόψεων με τον Αμερικανό ομόλογό του, που συνοδεύτηκε από το εξώφυλλο του περιοδικού «Paris Match» με τον γελοίο τίτλο «Με τον Τραμπ δεν μπορείς να είσαι αδύναμος», δεν έφερε το αναμενόμενο αποτέλεσμα σε διπλωματικό επίπεδο.

Ακριβώς την ώρα που ο Εμανουέλ Μακρόν συνομιλούσε στον Λευκό Οίκο με τον Αμερικανό ομόλογό του στα Ηνωμένα Εθνη, οι ΗΠΑ ψήφιζαν μαζί με τη Ρωσία ένα ψήφισμα για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, χωρίς να γίνεται λόγος –όπως είχε επισημάνει και η «δημοκρατία»– για την εδαφική της ακεραιότητα. Η Γαλλία όπως κι όλοι οι Ευρωπαίοι (εκτός από την Ουγγαρία) ήταν αντίθετοι, αλλά ούτε το Παρίσι ούτε το Λονδίνο τόλμησαν να απειλήσουν με βέτο, υπό τον φόβο ότι θα επιδεινώσουν περαιτέρω τις σχέσεις τους με τον Ντόναλντ Τραμπ.

Μάλιστα, την Πέμπτη το Politico επιβεβαίωσε το ρεπορτάζ της «δημοκρατίας» για την αποτυχημένη επίσκεψη του Εμανουέλ Μακρόν στην Ουάσινγκτον. Περιέγραψε την παρουσία του Γάλλου προέδρου στον Λευκό Οίκο ως «χάσιμο χρόνου», συνοψίζοντας το «φιάσκο» με μια δόση απογοήτευσης. Οπως επισημαίνεται, ο Γάλλος πρόεδρος «απέτυχε να λάβει συγκεκριμένες εγγυήσεις από τον Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με την ασφάλεια της Ουκρανίας, παρά τις επίμονες απαιτήσεις του». Φάνηκε ότι τα σχέδια του Μακρόν απείχαν πολύ από το να πραγματοποιηθούν.

Το ίδιο μέσο, επικαλούμενο ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, αναφέρει πως η διοίκηση Τραμπ αγνόησε τα αιτήματα του Μακρόν, αρνούμενη μάλιστα να ανοίξει την πόρτα για ευρωπαϊκή συμμετοχή σε συζητήσεις με τη Ρωσία. «Επιπλέον, δεν σημειώθηκε καμία πρόοδος όσον αφορά την πρόταση της Ευρωπαϊκής Ενωσης να στείλει ειδικό εκπρόσωπο για να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις, αίτημα που έμεινε αναπάντητο».

Οπως αποκαλύπτεται, οι παριστάμενοι αξιωματούχοι δεν αντέδρασαν θετικά στην πρωτοβουλία αυτή, επιβεβαιώνοντας ότι η κυβέρνηση Τραμπ δεν είχε καμία πρόθεση να επιτρέψει οποιαδήποτε ευρωπαϊκή παρέμβαση στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία. «Αυτή η άρνηση συνεργασίας σηματοδοτεί μια διπλωματική οπισθοδρόμηση για τη Γαλλία, η οποία ήλπιζε σε μεγαλύτερη υποστήριξη από τον Αμερικανό σύμμαχό της» υπογραμμίζεται.

Η «ειδική σχέση» Λονδίνου και Ουάσινγκτον πάει από το κακό στο χειρότερο

Απογοητευτική ήταν και η έκβαση της συνάντησης του Βρετανού Κιθ Στάρμερ με τον Ντόναλντ Τραμπ. Αν και ο Αμερικανός πρόεδρος συμπαθεί περισσότερο τον Εμανουέλ Μακρόν, η κυβέρνησή του -και κυρίως ο Ιλον Μασκ- είναι επιφυλακτική απέναντι στους Εργατικούς, οι οποίοι έκαναν ανοιχτή προεκλογική εκστρατεία υπέρ της Κάμαλα Χάρις. Ο Κιθ Στάρμερ εξαρχής απέναντι στον Τραμπ φάνηκε πως ήταν έξω από τα νερά του. Στις δηλώσεις του εξέφρασε την ελπίδα ότι η «ειδική σχέση» μεταξύ Λονδίνου και Ουάσινγκτον θα «πηγαίνει από το καλό στο καλύτερο», αλλά στην πράξη συμβαίνει το αντίθετο. Στην αναφορά του για την Ουκρανία, ο Τραμπ του απάντησε με άμεσο και ξεκάθαρο τρόπο: «Η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ δεν θα συμβεί ποτέ!». Οσο για την Κάγια Κάλλας, την επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, η συνάντησή της στην Ουάσινγκτον με τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, που ήταν προγραμματισμένη για την Πέμπτη, ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή από τον Αμερικανό ΥΠΕΞ, επισήμως «λόγω προβλήματος προγραμματισμού», ανεπισήμως ήταν ακόμα ένα «άδειασμα» της Ε.Ε., την οποία απεχθάνονται ο Ντόναλντ Τραμπ και η διοίκησή του.

Η τελευταία προσπάθεια προσέγγισης του Αμερικανού προέδρου από τους Ευρωπαίους ήταν η επίσκεψη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην αμερικανική πρωτεύουσα την Παρασκευή και η συνάντησή του με τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο Εμανουέλ Μακρόν φέρεται ότι έχει παίξει τον ρόλο του διαμεσολαβητή για την πραγματοποίηση αυτής της συνάντησης, παρά το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρόεδρος αποκάλεσε πρόσφατα τον Ουκρανό ομόλογό του «δικτάτορα». Ο Ζελένσκι υπέγραψε, όπως ήταν αναμενόμενο, συμφωνία για τα σπάνια ορυκτά, την οποία ζητούσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες προκειμένου να αποζημιωθούν για τα δισεκατομμύρια που έχουν επενδύσει στη στήριξη της Ουκρανίας. Η συμφωνία αυτή είναι ένα από τα λίγα χαρτιά που είχε στο μανίκι του το Κίεβο για να διατηρήσει την αμερικανική παρουσία στην Ουκρανία, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ το μόνο που σκέφτεται είναι να απαλλαγεί από αυτό το υπέρογκο βάρος, μεταφέροντάς το στους Ευρωπαίους, χωρίς φυσικά σοβαρές εγγυήσεις ασφαλείας.