Προβληματίζει και συνάμα τρομάζει το κρεσέντο ανήλικης παραβατικότητας και βίας που ολοένα διογκώνεται τα τελευταία χρόνια -και- στη χώρα μας, λαμβάνοντας σκληρότερες αλλά και πιο «σύγχρονες» μορφές, και παρασύροντας ακόμη και μαθητές δημοτικού στην αρένα μιας όλο και πιο βίαιης τάσης για τη διάπραξη σοβαρών αδικημάτων, όπως ξυλοδαρμοί, κλοπές, ληστείες αλλά και σεξουαλική κακοποίηση και εκδικητική πορνογραφία.
- Της Μαρίας Μεϊμάρη – εφημερίδα Espresso
Η κοινωνία παρατηρεί μουδιασμένη τα δελτία ειδήσεων και τα στατιστικά στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ., σύμφωνα με τα οποία η παραβατικότητα των νέων κάτω των 18 ετών αυξήθηκε κατά 46% κατά τους οκτώ πρώτους μήνες του 2024 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι. Την ίδια ώρα, ο αριθμός συλλήψεων ανηλίκων σκαρφάλωσε το πρώτο εννιάμηνο του έτους στις 10.600, ενώ έναν χρόνο νωρίτερα οι συλλήψεις δεν ξεπερνούσαν τις 7.400.
Κατά μέσο όρο, από την αρχή του περασμένου έτους η Αστυνομία προχωρά καθημερινά στη σύλληψη 37 μαθητών δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου, με τις κατηγορίες που αντιμετωπίζουν οι «άγουροι» παραβάτες να αφορούν κυρίως ναρκωτικά, ξυλοδαρμούς, ληστείες, κλοπές, διαρρήξεις και κάθε λογής αδικήματα.
Η έξαρση της βίας ανηλίκων και της νεανικής παραβατικότητας δεν θα μπορούσε να μείνει απαρατήρητη από την κοινή γνώμη, η συντριπτική πλειονότητα της οποίας (49,5%) θεωρεί ότι τα περιστατικά με πρωταγωνιστές παιδιά ή εφήβους είναι αυξημένα σε σχέση με το παρελθόν, σύμφωνα με τα συμπεράσματα σχετικής έρευνας που παρουσιάστηκε στην εκδήλωση με θέμα «Νεανική βία και παραβατικότητα: Από την καταστολή στην πρόληψη». Πεποίθηση της μεγάλης πλειονότητας των συμμετεχόντων στην έρευνα αποτελεί επίσης ότι πλέον έχουν κάνει την εμφάνισή τους νέες μορφές σκληρής βίας, κάτι που αποτυπώνεται και στα προφίλ των ανήλικων παραβατών που εκτίουν ποινές στα καταστήματα κράτησης νέων ανά την Ελλάδα.
«Η παραβατικότητα ανηλίκων, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, παρουσιάζει ιδιαίτερη αύξηση. Δυστυχώς, η αξιόποινη συμπεριφορά των ανηλίκων θα έπρεπε με την πάροδο των ετών να φθίνει και όχι να επιδεινώνεται. Είναι βέβαιο ότι αποτελεί φαινόμενο κοινωνικής παθογένειας» τόνισε η γνωστή ποινικολόγος Γιάννα Παναγοπούλου, μιλώντας στην «Espresso».
Στις 13 Νοεμβρίου κλήθηκε να δικάσει μια υπόθεση άγριου ξυλοδαρμού με θύμα έναν 35χρονο σωφρονιστικό υπάλληλο. Οπως περιγράφεται στη δικογραφία, ο άτυχος άνδρας δέχτηκε βάναυση επίθεση στις 16 Ιουνίου 2022 από δύο νεαρούς κρατουμένους, εκ των οποίων ο ένας ήταν -τότε- μόλις 16 χρόνων και οι οποίοι όρμησαν καταπάνω του σαν λυσσασμένα αγρίμια και άρχισαν να τον χτυπούν με μανία. Μάλιστα, εξαιτίας της πτώσης του πάνω στο γραφείο του έσπασαν τα γυαλιά που φορούσε και τα θραύσματα μπήκαν στο αριστερό μάτι του, με συνέπεια να χάσει την όρασή του!
«Από τη θραύση των γυαλιών ο ως άνω σωφρονιστικός υπέστη δύο ρήξεις κερατοειδούς αριστερού οφθαλμού, εξοίδηση φακού αριστερού οφθαλμού» τονίζεται μεταξύ άλλων. «Είναι μια σοβαρή ποινική υπόθεση που, δυστυχώς, αποτυπώνει την παθογένεια του συστήματος να βάλει τέλος σε αξιόποινες συμπεριφορές ανηλίκων, που, αν και κρατούμενοι, συνεχίζουν να εγκληματούν, απαξιώνοντας το έννομο αγαθό της ζωής και της υγείας. Τα παιδιά οφείλει η Πολιτεία με όλους τους μηχανισμούς της να τα προστατεύει και να τους διασφαλίζει ένα υγιές παρόν και μέλλον» ανέφερε η κυρία Παναγοπούλου, επισημαίνοντας για τον εντολέα της ότι «έχει εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη και ζητά δικαίωση».
Σε μια προσπάθεια να περιορίσει το φαινόμενο της παραβατικότητας ανηλίκων, το υπουργείο Δικαιοσύνης προχωρά σε αυστηροποίηση της διάταξης που τιμωρεί την παραμέληση της εποπτείας των ανηλίκων από τους γονείς τους. Συγκεκριμένα, με βάση τις διατάξεις του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου για την ενδοοικογενειακή βία, που περιλαμβάνει και αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα, οι γονείς παιδιών που ασκούν βία σε άλλα παιδιά θα κινδυνεύουν πλέον ακόμα και με έκτιση ποινής στις φυλακές και πρόστιμο ύψους τουλάχιστον 10.000 ευρώ!
Παραμέληση εποπτείας
«Η αυστηροποίηση των ποινών έρχεται να υπενθυμίσει στην οικογένεια το αυτονόητο χρέος της, ως κοιτίδα διαμόρφωσης των συνειδήσεων των παιδιών μας, την οποία κανείς και τίποτα δεν είναι δυνατόν να υποκαταστήσει. Οπότε ναι, φρονώ ότι σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα προστατευτικά μέτρα η αυστηροποίηση των ποινών πέραν της “δήλωσης” εκ μέρους της οργανωμένης Πολιτείας, της αυξημένης απαξίας την οποία περιποιεί, σε αυτού του είδους τα αδικήματα, θα λειτουργήσει αποτρεπτικά, επιπλέον αποτρεπτικά στην τέλεση αντίστοιχων αδικημάτων» δήλωσε στην εφημερίδα μας η μέχρι πρότινος υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Κατερίνα Παπακώστα.
Και πρόσθεσε: «Η παραμέληση εποπτείας ανηλίκου δεν είναι άλλωστε νέο αδίκημα, δεν δηλώνεται για πρώτη φορά, δηλαδή, η απαξία του νομοθέτη σε όσους ξεχνούν τις υποχρεώσεις τους. Φυσικά, όταν έχεις μια κατηγορία αδικημάτων, η οποία παρατηρείται ότι αυξάνεται, θα ήταν παράλειψη να μην επέμβεις και στον τομέα της αυστηροποίησης». Ωστόσο, πολλοί αναρωτιούνται αν αρκούν αυτές οι αλλαγές ή, για παράδειγμα, θα έπρεπε παράλληλα η Πολιτεία να παράσχει στους γονείς ή στους κηδεμόνες διαδικτυακές συμβουλές ή και διαδικτυακά σεμινάρια κατ’ απαίτηση, μέσω των οποίων θα μαθαίνουν πώς να διαχειρίζονται τα προβλήματα των παιδιών τους.
Λίγο πριν από την έλευση του 2025 έκανε «πρεμιέρα» η εφαρμογή Safe Youth, το panic button για τους νέους, που είναι διαθέσιμο σε γονείς και παιδιά, προκειμένου να προστατευτούν από τα ολοένα αυξανόμενα περιστατικά βίας. Η κυρία Παπακώστα δήλωσε πεπεισμένη ότι η νέα εφαρμογή θα έχει την ίδια επιτυχία με το panic button, που συνέβαλε στο να πραγματοποιηθούν φέτος 19.000 συλλήψεις κακοποιητών.
«Η ψηφιακή αυτή εφαρμογή, λοιπόν, πέραν του ενημερωτικού υλικού το οποίο θα παρέχει σε γονείς και ανηλίκους, θα δίνει τη δυνατότητα με το πάτημα ενός κουμπιού να ειδοποιείται η Aστυνομία και να επιλαμβάνεται ταχύτατα σε οποιοδήποτε περιστατικό. Ετσι, κάθε παιδί θα απολαμβάνει την ασφάλεια, την οποία έχει άλλωστε υποχρέωση η συντεταγμένη Πολιτεία να παρέχει σε κάθε μέλος του κοινωνικού συνόλου, ιδιαίτερα στα παιδιά» επισήμανε, για να συμπληρώσει:
«Επιπλέον, υπάρχει η γραμμή 10201 (24ωρη), η οποία πάλι προληπτικά έρχεται να ενισχύσει την αποτροπή περιστατικών βίας και παραβατικότητας ανηλίκων, ενισχύοντας αυτό που ονομάζουμε ήπια αστυνόμευση και ευαισθητοποίηση. Η πλατφόρμα Stop Bullying, η οποία έχει μέχρι σήμερα καταγράψει πάνω από 600 περιστατικά, αλλά και ο υπερδιπλασιασμός των ψυχολόγων και των κοινωνικών λειτουργών στα σχολεία, οι οποίοι ανέρχονται στους 5.000. Και φυσικά και πρέπει και θα γίνουν περισσότερα, τα οποία θα αποτυπωθούν σε ένα εθνικό σχέδιο δράσης για τη βία των ανηλίκων, το οποίο μέσα από τη ματιά των ειδικών, των κορυφαίων της χώρας, θα αποτελέσει τον οδοδείκτη για τις επόμενες ενέργειές μας, οι οποίοι θα δίνουν έμφαση στο σχολείο και στην οικογένεια».
Η υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας δήλωσε, τέλος, την πεποίθησή της ότι η βία των ανηλίκων συνδέεται με την έμφυλη και ενδοοικογενειακή βία. «Η έμφυλη και η ενδοοικογενειακή βία δεν εμφανίζεται στο κενό. Ευδοκιμεί σε περιβάλλοντα όπου οι κύκλοι της επιθετικότητας και τα ανεπίλυτα τραύματα παραμένουν ανεξέλεγκτα. Αντιμετωπίζοντας κατά μέτωπο τη βία των ανηλίκων, διακόπτουμε αυτούς τους κύκλους. Δίνουμε στους νέους τα εργαλεία που χρειάζονται για να απελευθερωθούν από τα κληρονομημένα πρότυπα βίας και να δημιουργήσουν ένα υγιέστερο, πιο αρμονικό μέλλον – τόσο για τους ίδιους όσο και για τις οικογένειες που μπορεί κάποτε να ξεκινήσουν. Και αυτό είναι μια ηθική ευθύνη για εμάς. Κάθε επένδυση στην αποκατάσταση και την καθοδήγηση των νέων μας είναι επένδυση στον κοινωνικό ιστό του αύριο. Πρόκειται για την καλλιέργεια μιας κουλτούρας όπου ο σεβασμός και η αξιοπρέπεια αποτελούν τα θεμέλια κάθε σπιτιού, κάθε σχέσης. Αν αποτύχουμε εδώ, το κόστος δεν θα το μετράμε μόνο σε στατιστικές εγκληματικότητας – θα το μετράμε σε διαλυμένες ζωές και διαλυμένα όνειρα» επισήμανε.
«Το πρόβλημα έχει ρίζες στην οικογένεια»
Σύμφωνα με την ψυχολόγο και πρόεδρο της Εταιρείας Ψυχολογικής Ψυχιατρικής Ενηλίκου και Παιδιού (ΕΨΨΕΠ) Αναστασία Καρκάνη, το πρόβλημα της παραβατικότητας ανηλίκων έχει τις ρίζες του στην οικογένεια και την αδυναμία των γονέων να βάλουν όρια στα παιδιά τους. «Συνήθως είναι ενδοτικοί γιατί δεν πιστεύουν ότι τα παιδιά έχουν την αίσθηση ότι μπορεί να είναι χειριστικά. Πολλοί γονείς δεν έχουν προσδιορίσει τον γονεϊκό τους ρόλο ή είναι παρακινητικοί, ζητούν την άδεια από το παιδί για να το επιπλήξουν. Η επίπληξη ή -αν θέλετε- ο περιορισμός δεν πρέπει να δίνονται υπό την άδεια ενός νηπίου. Τα παιδιά είναι απόλυτα λογικό μέσα στην εξέλιξή τους να ζητούν την επιβολή ορίων» τόνισε.
Παράλληλα, επισήμανε ότι θα πρέπει να γίνουν βαθιές αλλαγές για να περιοριστεί το άκρως ανησυχητικό φαινόμενο. «Οι γονείς πρέπει να βοηθηθούν αρχικά και πάντοτε η παρέμβαση πρέπει να είναι πολυεπίπεδη, διεπιστημονική. Η κοινωνική αλλοτρίωση δεν αφήνει τον γείτονα να παρέμβει. Επειδή το κοινωνικό δίκτυο είναι πιο χαλαρό τώρα δεν μπορεί να λειτουργήσει με τον ίδιο τρόπο. Είμαι της εποχής που υπήρχαν οι επισκέπτες υγείας, που επισκέπτονταν τα σπίτια που είχαν κοινωνικά προβλήματα. Δεν είναι, λοιπόν, γκεμπελική μέθοδος το να υπάρχει κρατική βοήθεια. Αυτήν τη στιγμή υπάρχει ένας αυτοπεριορισμός του κράτους. Για παράδειγμα, υπάρχουν περιστατικά υιοθεσιών που δεν παρακολουθούνται. Παιδιά με ένα αρνητικό κοινωνικό ιστορικό. Και σας δίνω ένα απλό παράδειγμα. Πρέπει να γίνουν βαθιές αλλαγές» κατέληξε η κυρία Καρκάνη, η οποία διετέλεσε, μεταξύ άλλων, σύμβουλος στο υπουργείο Υγείας, υπό τον πρώην αναπληρωτή υπουργό Μάριο Σαλμά.
Ε, τι περιμένατε να συμβεί μετά;
Κάτι ξέρουν παραπάνω στις ΗΠΑ αλλά και στην Ιαπωνία: σκληρές τιμωρίες από μικρή ηλικία, έτσι διαμορφώνονται χαρακτήρες.
Απόδειξη ότι οι ίδιοι άνθρωποι, από τις ίδιες οικογένειες, όταν βρεθούν στο εξωτερικό σε χώρες με ποινές, μετατρέπονται σε αγγελούδια.
Τραγική προσέγγιση από την δήθεν ειδική η οποία τα ρίχνει όλα στους γονείς και οι οποίοι χρειάζεται να υποστηριχθούν από ειδικούς σαν κι αυτή! Για την τηλεόραση, τις παιχνιδομηχανές, τα social media, τις εγκληματικές Woke και ανήθικες κυβερνήσεις που έχουν διαλύσει παντελώς κάθε έννοια παιδείας, αγωγής, ΠΕΙΘΑΡΧΙΑΣ,….οικογένειας, σταθερής εργασίας με μισθό αξιοπρεπή κλπ κλπ κλπ…κουβέντα! Με επισκέψεις στους ψυχολόγους θα λυθεί το πρόβλημα; ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ προσέγγιση!!!