Το εκκρεμές της Τουρκίας: Σημείο καμπής η σύλληψη Ιμάμογλου – Το παρασκήνιο, το χρονικό, οι επιπτώσεις

Καταιγιστικές είναι οι εξελίξεις στην Τουρκία, με τον Δήμαρχο Κωνσταντινούπολης και υποψήφιο για την προεδρία της χώρας Εκρέμ Ιμάμογλου να βρίσκεται στη φυλακή, αφού εξαπολύθηκε εναντίον του ένα κυνηγητό άνευ προηγουμένου.

Με μια σαρωτική κατασταλτική επιχείρηση η τουρκική αστυνομία συνέλαβε τον Ιμάμογλου κατηγορώντας τον για δεσμούς με την τρομοκρατία και διαφθορά.

Μαζί με τον υποψήφιο του CHP, συνελήφθησαν περισσότερα από 100 άτομα, συμπεριλαμβανομένου του στενού του συνεργάτη Μουράτ Ονγκουν και πολλών άλλων πολιτικών και επιχειρηματικών προσωπικοτήτων.

«Δεν θα παραδοθούμε στο πραξικόπημα» γράφει πανό που αναρτήθηκε στο αρχηγείο του CHP:

#SONDAKİKA
CHP Genel Merkezi’ne “Darbeye teslim olmayız” pankartı asıldı.#ekremimamoğlu #sarachane #Sarachaneye #SARACHANEDEYİZ #Dilekİmamoğlu #dilekimamoğlu pic.twitter.com/v6awXbYD95

— Özkan ÇİFTÇİ (@FTZkan) March 19, 2025

Όπως σημειώνει ανάλυση του globalvoices.org* πρόκειται για μια σημαντική κλιμάκωση στη συνεχιζόμενη πολιτική σύγκρουση στην Τουρκία.

Ο Εκρέμ Ιμάμογλου είναι ένας δημοφιλής πολιτικός και βασικός παράγοντας της αντιπολίτευσης της Τουρκίας και βρίσκεται εδώ και καιρό στη θέση του επικριτή του Ταγίπ Ερντογάν και του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP).

Τα νομικά του προβλήματα, τα οποία ευρέως θεωρείται ότι είναι πολιτικώς υποκινούμενα, αντικατοπτρίζουν τον «πόλεμο» για την εξουσία στη χώρα, ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2028.

Η σύλληψή του έρχεται επίσης λίγες μέρες πριν η αξιωματική αντιπολίτευση, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), πραγματοποιήσει προκριματικές εκλογές στις οποίες ο Ιμάμογλου αναμενόταν να επιλεγεί ως προεδρικός υποψήφιος για τις επερχόμενες εκλογές.

Μία ημέρα πριν από τη σύλληψή του, το πανεπιστημιακό του πτυχίο ανακλήθηκε στο πλαίσιο έρευνας που επικαλέστηκε εικαζόμενες παρατυπίες στη μεταφορά του από ιδιωτικό πανεπιστήμιο στη κατεχόμενη Κύπρο σε πανεπιστήμιο στην Τουρκία το 1990.

Η ακύρωση του πτυχίου ουσιαστικά τον απέκλεισε από το δικαίωμα υποψηφιότητας στις επόμενες προεδρικές εκλογές, καθώς το πτυχίο πανεπιστημίου αποτελεί προϋπόθεση για την υποψηφιότητα σύμφωνα με την τουρκική νομοθεσία.

Η τουρκική κυβέρνηση έλαβε μέτρα για να καταπνίξει οποιαδήποτε πιθανή αναταραχή μετά τη σύλληψη, συμπεριλαμβανομένου του κλεισίματος των δρόμων γύρω από την Κωνσταντινούπολη και της απαγόρευσης των διαδηλώσεων στην πόλη για τέσσερις ημέρες.

Ο κόσμος παρόλα αυτά βγήκε στους δρόμους και το ίδιο αναμένεται να κάνει και τις επόμενες ημέρες. Η αντιμετώπισή του από την αστυνομία ήταν η αναμενόμενη…

ODTÜ öğrencilerinin İmamoğlu gözaltı protestosuna polis biber gazı ile müdahale etti. #ekremi̇mamoglu #gözaltı #gazetegri #gündem #turkiye #odtu pic.twitter.com/TjApt28H54

— Gazete Gri (@gazete_gri) March 19, 2025

Sağduyu lütfen, lütfen…

#ODTÜ #sarachane #sokağa #ekremimamoğlu pic.twitter.com/DQQHeIffU2

— Kemal Karadağ (@Kemalkaradag202) March 19, 2025

Massive protests in Istanbul after Mayor Ekrem Imamoglu detained / Imamoglu considered Erdoğan’s counter-candidate for Turkey’s presidency / Turkish lira and stock market down after mayor’s arrest
🇹🇷🇪🇺 pic.twitter.com/2g6bpLbeP0

— Ukraine Will Win 🇷🇴🇲🇩🇺🇦🇪🇺 (@Ukraine22Win) March 19, 2025

Millet, iradesine Milletin evi Saraçhane’de sahip çıkıyor. https://t.co/Pi2XjMAYeL

— Ekrem İmamoğlu (@ekrem_imamoglu) March 19, 2025

Η πρόσβαση σε μια σειρά από πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης περιορίστηκε επίσης, καθώς πολλοί διαδικτυακοί χρήστες ανέφεραν περιορισμούς πρόσβασης.

WhatsApp’a da bazı servis sağlayıcıları üzerinden artık erişilemiyor.

Bant genişliği daraltılan sosyal medya platformları ve mesajlaşma uygulamaları:
• X
• YouTube
• Instagram
• Facebook
• TikTok
• Telegram
• Signal
• WhatsApp https://t.co/kVFv6y1ej4

— EngelliWeb (@engelliweb) March 19, 2025

Η σύλληψη του Ιμάμογλου είχε ήδη σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις, με την τουρκική λίρα να φτάνει στο ιστορικό χαμηλό των 41 έναντι του δολαρίου ΗΠΑ. Μόλις πριν από πέντε χρόνια, η τουρκική λίρα αποτιμήθηκε σε 6,55 ανά δολάριο.

Το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης γνώρισε επίσης απότομη πτώση από τότε που κυκλοφόρησε η είδηση.

The Turkish Lira is now in free-fall. pic.twitter.com/emzFisjetT

— Rojava News Network (@rojavanewsnetw) March 19, 2025

Turkish Lira Sinks on Political Turmoil

The Turkish lira plunged as much as 12% to 41 per USD before paring some losses and settling above 39 per USD, still marking a fresh record low, amid rising political turmoil in Tur…

More here: https://t.co/AfjsC7XCWx pic.twitter.com/mYFWnZzHgF

— TRADING ECONOMICS (@tEconomics) March 19, 2025

Performance of the Turkish Lira vs € in the last 5 years
Today Erdogan shut down the city of Istanbul with its 16 million inhabitants and arrested the mayor. He has been in power since 2002 like a monarch. I hope the Turkish people can get rid of him. pic.twitter.com/4DquKqf7Pl

— Oktay Yürük (@OktayYueruek) March 19, 2025

Ποιος στοχοποίησε τον Ιμάμογλου;

Ο Εκρέμ Ιμάμογλου αναδύθηκε ως ένας τρομερός αντίπαλος του Ερντογάν αφού κέρδισε τις δημαρχιακές εκλογές της Κωνσταντινούπολης το 2019 — όχι μία, αλλά δύο φορές (η δεύτερη νίκη ήρθε στις πιο πρόσφατες τοπικές εκλογές το 2024).

Η νίκη του τερμάτισε 25 χρόνια διακυβέρνησης του ΑΚΡ και των ισλαμιστών στη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας, σηματοδοτώντας μια σημαντική πολιτική αλλαγή.

Ο ίδιος ο Ερντογάν είχε ανέβει στην εξουσία ως Δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης τη δεκαετία του 1990, με μια διάσημη –έκτοτε- δήλωση: «Όποιος κερδίσει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία»!

Η απώλεια της Κωνσταντινούπολης δεν ήταν μόνο μια συμβολική ήττα για το AKP, αλλά και μια στρατηγική και οικονομική οπισθοδρόμηση, καθώς η Κωνσταντινούπολη είναι ο οικονομικός και πολιτιστικός κόμβος της Τουρκίας.

Η άνοδος της δημοτικότητας του Ιμάμογλου οφειλόταν εν μέρει στην ικανότητά του να βρει μια κοινή γλώσσα με διάφορους ακροατές, τον ταπεινό του τόνο και τις προοδευτικές, αλλά ανεκτικές πολιτικές και ιδεολογικές του πεποιθήσεις.

Μετά τις τοπικές εκλογές του Μαρτίου 2024, ο Ερντογάν δεσμεύτηκε να επανορθώσει και να διορθώσει τα λάθη που οδήγησαν στην ήττα του AKP στις τοπικές εκλογές. «Αν κάναμε λάθος, θα το διορθώσουμε», είπε τότε ο Τούρκος Πρόεδρος.

Τον Φεβρουάριο του 2025 ήταν πια σαφές ότι η προσέγγιση της κυβέρνησης για τη διόρθωση των λαθών, είναι να παραμερίσει πιθανούς αμφισβητίες.

Από τη νίκη του και μετά, ο 53χρονος Ιμάμογλου υφίσταται συνεχείς πιέσεις από τις αρχές. Αντιμετωπίζει ήδη μια πιθανή πολιτική απαγόρευση ως αποτέλεσμα μιας άλλης εν εξελίξει υπόθεσης εναντίον του για φερόμενη προσβολή δημοσίων λειτουργών, σε μια ομιλία που έδωσε μετά τη νίκη του στις δημοτικές εκλογές της Κωνσταντινούπολης το 2019.

Το ανώτερο εφετείο πρέπει να επικυρώσει την ετυμηγορία, αλλά μέχρι τότε, παραμένει Δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης. Τουλάχιστον παρέμενε, μέχρι το πρωί της 19ης Μαρτίου.

Στις 20 Ιανουαρίου 2025, ξεκίνησε έρευνα εναντίον του για φερόμενη «απειλή» του εισαγγελέα της Κωνσταντινούπολης Akın Gürlek και της οικογένειάς του. Η υποτιθέμενη απειλή σχετίζεται με ένα σχόλιο που έκανε ο Ιμάμογλου κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης για το δίκαιο και την πολιτικοποίηση του δικαστικού συστήματος στην Τουρκία.

Στις 19 Μαρτίου 2025, του απαγγέλθηκαν κατηγορίες για διαφθορά και τρομοκρατία και έγινε και κατάσχεση της εταιρείας στην οποία είναι συνιδιοκτήτης.

Οι αναλυτές πιστεύουν ότι όλο αυτό ενορχηστρώνεται από την κυβέρνηση του Ερντογάν, η οποία χρησιμοποιεί συστηματικά το δικαστικό σώμα ως εργαλείο για την εξάλειψη των πολιτικών αντιπάλων.

Η τουρκική δικαιοσύνη δέχεται αυξανόμενη κριτική για την έλλειψη ανεξαρτησίας της, με στελέχη της αντιπολίτευσης να υποβάλλονται συχνά σε έρευνες, συλλήψεις ή πολιτικές απαγορεύσεις.

Σε απάντηση στη σύλληψή του, ο Ιμάμογλου δημοσίευσε ένα βιντεοσκοπημένο μήνυμα στο οποίο έλεγε: «Αντιμετωπίζουμε μεγάλη τυραννία, αλλά θέλω να ξέρετε ότι δεν θα αποθαρρυνθώ».

Κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι «σφετερίζεται τη βούληση του λαού» και επιβεβαίωσε τη δέσμευσή του να υπηρετήσει τους πολίτες της Τουρκίας.

Millet iradesine darbe vuruluyor. pic.twitter.com/waXHu23ZVN

— Ekrem İmamoğlu (@ekrem_imamoglu) March 19, 2025

Γιατί τώρα;

Το χρονικό σημείο της σύλληψης του Εκρέμ Ιμάμογλου είναι κρίσιμο, καθώς έρχεται λίγους μήνες αφότου εξασφάλισε την επανεκλογή του στη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης.

Η νίκη του ενίσχυσε περαιτέρω τη φήμη του ως ο πιο βιώσιμος ηγέτης της αντιπολίτευσης στο AKP του Ερντογάν, καθιστώντας τον έτσι πρωταρχικό στόχο πριν από την προεδρική κούρσα του 2028.

Το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης της Τουρκίας, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), ταλανίζεται από εσωτερικές διαιρέσεις μετά την απογοητευτική του επίδοση στις γενικές εκλογές του 2023.

Με την απομάκρυνση του Ιμαμόγλου από την πολιτική σκηνή, η κυβέρνηση του Ερντογάν θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω την αντιπολίτευση και να αποτρέψει την εμφάνιση ενός ισχυρού αμφισβητία.

Η σύλληψή του επίσης στέλνει ένα μήνυμα σε άλλους πολιτικούς της αντιπολίτευσης, δημοσιογράφους και ακτιβιστές: η κριτική στην κυβέρνηση Ερντογάν έχει βαρύ τίμημα…

Το καθεστώς έχει χρησιμοποιήσει παρόμοιες τακτικές στο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένης της φυλάκισης Κούρδων πολιτικών και ηγετών της κοινωνίας των πολιτών.

Ο Δήμος της Κωνσταντινούπολης είναι επίσης υπεύθυνος για σημαντικά έσοδα, έργα υποδομής και κοινωνικά προγράμματα. Υπό τον Ιμάμογλου, η πόλη διέκοψε τη χρηματοδότηση ομάδων που συνδέονται με το AKP, καθιστώντας τον έτσι οικονομική αλλά και πολιτική απειλή.

Η ανάκτηση του ελέγχου αυτής της πόλης θα ήταν μια σημαντική νίκη για τον Ερντογάν.

Ευρύτερες επιπτώσεις

Η σύλληψη του 53χρονου Δημάρχου εγείρει ανησυχίες για το συνεχές «γάντζωμα»του Ερντογάν στην εξουσία, απηχώντας την καταστολή που ακολούθησε την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, όταν αξιωματούχοι χρησιμοποίησαν την ευκαιρία να φυλακίσουν χιλιάδες επικριτές, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων, ακαδημαϊκών και πολιτικών αντιπάλων.

Η σύλληψη ενισχύει επίσης τους φόβους ότι το νομικό σύστημα της Τουρκίας οπλίζεται εναντίον της αντιπολίτευσης. Εάν αυτό οδηγήσει σε εκτεταμένες διαμαρτυρίες ή αντιδράσεις, ο Ερντογάν μπορεί να αντιμετωπίσει αυξανόμενη εσωτερική πίεση.

Var bi hayalimiz.. #ekremimamoglu pic.twitter.com/zwkcEz1eZj

— Bulut ERYILDIR (@BulutEryildir) March 19, 2025

Ωστόσο, ο έλεγχός του στα κρατικά ΜΜΕ και το δικαστικό σώμα του επιτρέπει να χαρακτηρίσει την υπόθεση του Ιμάμογλου ως «νομικό ζήτημα» και όχι ως πολιτική εκκαθάριση.

Τα όσα συμβαίνουν τις τελευταίες ώρες στην Τουρκία έχουν προκαλέσει και διεθνή κριτική:

The police raid on Istanbul Mayor and opposition leader @ekrem_imamoglu’s headquarters, the arrest of 100 people, including all his aides, and the detention of journalists mark a dangerous escalation in Erdoğan’s crackdown on dissent. With İmamoğlu leading in the polls, this is… pic.twitter.com/kg74DfeA83

— European Democrats (@democrats_eu) March 19, 2025

Following with huge concern the news on Istanbul Mayor @ekrem_imamoglu‘s detention among 100 people along with a 4-day ban on demonstrations. Again, as in all moves of last months, the Istanbul Chief Public Prosecutor’s Office. Full speed towards a complete authoritarian state. pic.twitter.com/UePEz3HWyj

— Nacho Sánchez Amor (@NachoSAmor) March 19, 2025

Μια καθοριστική στιγμή για την Τουρκία

Η σύλληψη του Εκρέμ Ιμάμογλου δεν αφορά μόνο έναν πολιτικό αλλά συμβολίζει τον ευρύτερο αγώνα για δημοκρατία στην Τουρκία.

Η αυξανόμενη δημοτικότητά του και η ικανότητά του να αμφισβητεί τον Ερντογάν τον έκανε πρωταρχικό στόχο και η απομάκρυνσή του από την πολιτική σκηνή θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει το μέλλον της Τουρκίας.

Για την αντιπολίτευση, αυτή είναι μια καθοριστική στιγμή. Το αν θα ενωθεί για να αμφισβητήσει την τρέχουσα ηγεσία ή θα κλονιστεί υπό πίεση, μένει να φανεί.

Ανεξάρτητα όμως από το τι θα συμβεί στη συνέχεια, η σύλληψη του Ιμάμογλου θα παραμείνει ως μια κρίσιμη καμπή στην πολιτική τροχιά της Τουρκίας, με μόνιμες συνέπειες για τη δημοκρατία, τη διακυβέρνηση και τις πολιτικές ελευθερίες στη χώρα.

pic.twitter.com/SUn76EPcts
Vatanı sevmek maya gibidir…

sütü bozuk olanda tutmaz…#sokağa #ekremimamoğlu #sarachane #hükümetistifa #DarbeyeGecitYok

— Bulcahan (@BulcahanTurk) March 19, 2025

Saraçhane tek yürek.
Saraçhane boyun eğmiyor.
Saraçhane tıklım tıklım.
Susmadık, susmayacağız.#ekremimamoğlu #hükümetistifa pic.twitter.com/tfmWLJQyk6

— semos (@seeemolis) March 19, 2025

*Το Global Voices είναι μια διεθνής κοινότητα όπου συγγραφείς, bloggers και ψηφιακοί ακτιβιστές στοχεύουν να μεταφράσουν και να αναφέρουν όσα λέγονται στα ΜΜΕ παγκοσμίως.