- Συνέντευξη στη Νικολέττα Μπούκα
Αντίδοτο στην αντιμετώπιση του τραύματος, της πιο θανατηφόρας σύγχρονης επιδημίας, χαρακτηρίζει τη δημιουργία κέντρων τραύματος στα δημόσια νοσοκομεία της χώρα μας ο καθηγητής Χειρουργικής στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, επικεφαλής του Κέντρου Τραύματος και Επείγουσας Χειρουργικής στο γενικό νοσοκομείο της Μασαχουσέτης στη Βοστώνη, Γιώργος Βέλμαχος, ένας από τους κορυφαίους στο αντικείμενό του παγκοσμίως.
Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Θεσσαλονίκη», με αφορμή το εθνικό συνέδριο τραύματος που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, τονίζει ότι χρειάστηκαν πάνω από 20 χρόνια για να ψηφιστεί από την ελληνική Βουλή ο νόμος για την ίδρυση κέντρων τραύματος στο ΕΣΥ, ενώ επισημαίνει ότι θα συμβάλλουν στη μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας εξαιτίας του τραύματος σε ποσοστό πάνω από 30%.
Ψηφίστηκε ύστερα από 20 χρόνια ο νόμος για την ίδρυση κέντρων τραύματος στα δημόσια νοσοκομεία. Πώς θα στελεχωθούν και πώς θα λειτουργήσουν;
Το γεγονός ότι ψηφίστηκε το νομοσχέδιο από τη Βουλή δεν σημαίνει ότι θα υλοποιηθεί άμεσα. Ένα από τα στάδια της υλοποίησης είναι η στελέχωση, που έχει δύο υποβαθμίδες. Η μία είναι να εμπνεύσουμε νέους ανθρώπους να επιλέξουν τον τομέα της χειρουργικής τραύματος που είναι άγνωστος στην Ελλάδα. Η δεύτερη είναι να τους εκπαιδεύσουμε σε αυτόν τον τομέα, στέλνοντάς τους σε μεγάλα κέντρα τραύματος του εξωτερικού ώστε μέσα σε 3-6 μήνες, κι όχι σε δύο χρόνια όπως ισχύει στην Αμερική, να αποκτήσουν τις βασικές γνώσεις για το τραύμα. Ήδη έχουμε λάβει χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για εκπαίδευση τριών μηνών στο κλινικό τραύμα στη Νότιο Αφρική, στο Baragwanath Hospitalin, το μεγαλύτερο κέντρο κλινικού τραύματος παγκοσμίως. Παράλληλα διερευνούμε την εκπαίδευσή τους στο Χάρβαρντ ώστε να λάβουν και τη διοικητική εμπειρία του τραύματος, δηλαδή πώς μπορούν να διοικούν ένα κέντρο τραύματος.
Φοβάστε ότι θα χρειαστούν άλλα 20 και πλέον χρόνια για να λειτουργήσουν τα κέντρα τραύματος;
Σίγουρα όχι. Υπάρχει η πολιτική βούληση. Άρα εντός των επόμενων 2-3 ετών εκτιμώ ότι θα λειτουργήσουν σε ένα βαθμό. Επιπλέον υπήρξε ενδιαφέρον από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας για τη δημιουργία κέντρου τραύματος στο 401 στρατιωτικό νοσοκομείο Αθηνών για λόγους εθνικής ασφάλειας. Ήδη μέσα σε έξι μήνες το σχετικό νομοσχέδιο έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, όταν στον πολιτικό τομέα χρειάστηκαν 20 χρόνια. Πιστεύω ότι το συγκεκριμένο κέντρο τραύματος πρέπει να συνεισφέρει και στο ΕΣΥ και να συμμετέχει και σε εφημερίες εξυπηρετώντας όλους τους πολίτες και όχι μόνο τους στρατιωτικούς. Όσο για την Θεσσαλονίκη, νομίζω ότι χρειάζεται ένα κέντρο τραύματος στο 424 στρατιωτικό νοσοκομείο, αλλά αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει πρόβλεψη για κάτι τέτοιο.
Πόσο εκτιμάτε ότι θα μειωθούν τα ποσοστά νοσηρότητας και θνητότητας από τη λειτουργία των κέντρων τραύματος;
Οι επίσημες στατιστικές δείχνουν μείωση 30%. Στην Αμερική, με την ίδρυση κέντρων τραύματος, αμέσως η νοσηρότητα και η θνητότητα μειώθηκαν κατά 30%. Κι αυτό σε ένα πολύ εξελιγμένο σύστημα υγείας στο οποίο είναι δύσκολο να φέρεις μεγάλες βελτιώσεις. Όταν είσαι στο 95%, είναι πολύ δύσκολο να πας στο 98%. Όταν όμως είσαι στο 50%, είναι πολύ εύκολο να πας στο 90%. Άρα πιστεύω ότι στο σύστημα της Ελλάδας οι βελτιώσεις θα είναι πολύ πιο μεγάλες από 30%. Θα σωθούν ζωές.
Υπάρχει και οικονομικό όφελος για το κράτος;
Το τραύμα είναι μία ασθένεια, γιατί σκοτώνει το πιο δυναμικό και νεαρό μέρος του πληθυσμού σε επιδημικές διαστάσεις. Στην Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο είναι η πρώτη αιτία θανάτου σε ηλικίες 1 έως 45 ετών. Ένας άνθρωπος που τραυματίζεται βαριά και θα μείνει παράλυτος εξαιτίας της κακής θεραπείας, θα επιβαρύνει το κράτος οικονομικά εφ’ όρου ζωής. Εάν όμως λάβει καλή θεραπεία θα γίνει παραγωγικός, γι’ αυτό χρειάζεται να επενδύσουμε στην αντιμετώπιση του τραύματος.
Τι είναι η χειρουργική τραύματος;
Είναι η χειρουργική που θεραπεύει τις κακώσεις που γίνονται στο ανθρώπινο σώμα από τραύμα. Μπορεί να είναι οστικές κακώσεις, κακώσεις σπλάχνων, θωρακικές κακώσεις και άλλες. Όλα μπορούν να επηρεαστούν από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, μία πτώση, έναν πυροβολισμό, μια μαχαιριά, μία φωτοβολίδα. Η χειρουργική τραύματος είναι μία ομπρέλα πολλών χειρουργικών ειδικοτήτων. Δεν την κάνει μόνο ένας άνθρωπος, αλλά μόνο ένας άνθρωπος πρέπει να την διευθύνει.
Ποιος ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης στην αντιμετώπιση του τραύματος;
Τα πρώτα άρθρα τεχνητής νοημοσύνης για το τραύμα τα έγραψε η ομάδα μου στο Χάρβαρντ ήδη από το 2016. Σε συνεργασία με το ΜΙΤ, φτιάξαμε αλγόριθμους που μας βοηθάνε στην καλύτερη πρόγνωση του αποτελέσματος. Το επόμενο στάδιο, το οποίο είναι σε πειραματική βάση, είναι η τεχνητή νοημοσύνη να μας δώσει κατεύθυνση στη θεραπεία. Δηλαδή να τροφοδοτούμε τους αλγόριθμους με στοιχεία του αρρώστου, όπως αρτηριακή πίεση, καρδιακό ρυθμό, ρυθμό της αναπνοής, αιματοκρίτη και να μας κατευθύνει ο αλγόριθμος τι θεραπεία πρέπει να ακολουθήσουμε για αυτόν τον ασθενή ώστε να είναι πιο αποτελεσματική.
