Σήμερα, η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου και των Αγίων Θεοχάρους, Αποστόλου.
Ο Άγιος Γεώργιος, από τους πιο αγαπητούς και σεβαστούς Αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας, γεννήθηκε γύρω στο 275 μ.Χ. στην περιοχή της Καππαδοκίας, σε μια ευσεβή και χριστιανική οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν ένας πιστός που μαρτύρησε για τον Χριστό όταν ο Γεώργιος ήταν μόλις δέκα ετών. Η μητέρα του, γεμάτη θάρρος και πίστη, τον πήρε μαζί της και εγκαταστάθηκαν στην πατρίδα της, την Παλαιστίνη, όπου και διέθετε μεγάλη περιουσία.
Όταν ο Γεώργιος έφτασε στην ηλικία των 18 ετών, κατατάχθηκε στον ρωμαϊκό στρατό. Παρά το νεαρό της ηλικίας του, ξεχώριζε για την άψογη εκτέλεση των καθηκόντων του, την πειθαρχία και το παράστημά του. Η εντιμότητά του, ο χαρακτήρας του και η στρατιωτική του ικανότητα τον έκαναν σύντομα αγαπητό και αξιοθαύμαστο στους ανωτέρους του, γεγονός που τον οδήγησε σε γρήγορες προαγωγές. Έλαβε τον τίτλο του κόμη και έγινε στενός συνεργάτης και αξιωματικός του ίδιου του αυτοκράτορα Διοκλητιανού, ο οποίος τον εκτιμούσε ιδιαίτερα.
Την εποχή εκείνη, η Εκκλησία περνούσε περίοδο ακμής. Από την εποχή του αυτοκράτορα Δεκίου μέχρι και την άνοδο του Διοκλητιανού στον θρόνο, το 283 μ.Χ., οι Χριστιανοί είχαν αποκτήσει ισχυρή παρουσία στη δημόσια ζωή, καταλάμβαναν αξιώματα, οικοδομούσαν ναούς και οργανωμένες φιλανθρωπικές δράσεις, δημιουργώντας ένα ισχυρό εκκλησιαστικό σώμα.
Αρχικά, ο Διοκλητιανός φάνηκε φιλελεύθερος ως προς τη θρησκεία και αφοσιώθηκε στην αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας του. Όρισε τέσσερις κυβερνήτες – αυτοκράτορες και Καίσαρες – για να τον βοηθούν. Αφού σταθεροποίησε τα σύνορα της αυτοκρατορίας και νίκησε τους εξωτερικούς εχθρούς, στράφηκε στα εσωτερικά ζητήματα. Δυστυχώς, θεώρησε ότι ο Χριστιανισμός απειλούσε την ενότητα του κράτους και αποφάσισε να αναστηλώσει την ειδωλολατρία, εξαπολύοντας διωγμό κατά των Χριστιανών.
Το 303 μ.Χ., συγκάλεσε στην πρωτεύουσα του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους τρεις γενικές συνελεύσεις με όλους τους Καίσαρες και τους στρατηγούς του. Ανάμεσά τους βρισκόταν και ο Γεώργιος, τότε 28 ετών, με πλούσια πολεμική δράση. Σε αυτές τις συνελεύσεις αποφασίστηκε η έναρξη ενός εκτεταμένου και άγριου διωγμού κατά των Χριστιανών. Ο Διοκλητιανός μίλησε πρώτος και απαίτησε από όλους να δεσμευτούν στον «ιερό σκοπό» της εξάλειψης της χριστιανικής πίστης από τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.
Και τότε, ο Γεώργιος στάθηκε όρθιος, με παρρησία και θάρρος, και είπε: «Γιατί, βασιλιά και άρχοντες, θέλετε να χυθεί αίμα δίκαιο και άγιο; Γιατί επιθυμείτε να εξαναγκάσετε τους Χριστιανούς να αρνηθούν την πίστη τους και να λατρεύσουν είδωλα;». Με αυτά τα λόγια, διακήρυξε μπροστά σε όλους την αλήθεια της χριστιανικής πίστης και αναγνώρισε δημόσια τη θεότητα του Ιησού Χριστού. Η στάση του προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση. Όλοι οι παριστάμενοι εξοργίστηκαν, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούσαν να τον πείσουν να μετανοήσει για την «προσβολή» του και να αποσύρει τα λόγια του, για να ηρεμήσουν τα πνεύματα και να αποφύγει την οργή του Διοκλητιανού.
Αλλά ο Γεώργιος έμεινε σταθερός και αμετακίνητος. Με γενναιότητα συνέχισε να διακηρύσσει την πίστη του στον Χριστό, έτοιμος να υποστεί κάθε βασανιστήριο και ακόμα και τον θάνατο, για να μην προδώσει την αλήθεια που τον ενέπνεε και τον καθοδηγούσε από παιδί.
Στη φυλακή
Οργισμένος ο Διοκλητιανός διέταξε να τον κλείσουν στην φυλακή κα να του περισφίγξουν τα πόδια στο ξύλο και αφού τον ξαπλώσουν ανάσκελα, να βάλουν πάνω στο στήθος του μεγάλη και βαριά πέτρα.
Το άλλο πρωί ο Διοκλητιανός διέταξε να του παρουσιάσουν τον Γεώργιο για να τον ανακρίνει. Και πάλι αυτός έμεινε ακλόνητος στην ομολογία του και παρ’ όλες τις κολακείες και τις υποσχέσεις του αυτοκράτορα διακήρυττε την πίστη του και μιλούσε για τους ουράνιους θησαυρούς. Ο Διοκλητιανός οργίστηκε από τα λόγια του και διέταξε τους δήμιους να δέσουν τον Άγιο σε ένα μεγάλο τροχό για να κομματιαστεί το σώμα του.
Μάλιστα ειρωνεύτηκε την ανδρεία του Αγίου και τον κάλεσε να προσκυνήσει τα είδωλα. Ο Γεώργιος ευχαρίστησε τον Θεό που τον αξίωνε να δοκιμαστεί και δέχτηκε με ευχαρίστησε να υποστεί το φοβερό αυτό μαρτύριο, που χώριζε σε μικρά λεπτά κομμάτια ολόκληρο το σώμα του, επειδή γύρω γύρω από τον τροχό υπήρχαν μπηγμένα κοφτερά σίδερα, που μοιάζανε με μαχαίρια. Πραγματικά μόλις ο τροχός κινήθηκε τα κοφτερά σίδερα άρχισαν να κόβουν το σώμα του. Τότε ακούστηκε μια φωνή από τον ουρανό που έλεγε : «Μη φοβάσαι, Γεώργιε, γιατί εγώ είμαι μαζί σου» και αμέσως ένας άγγελος ελευθέρωσε τον Άγιο, λύνοντας τον από τον τροχό και θεραπεύτηκε όλο το καταπληγωμένο σώμα του.
Ο Γεώργιος αφού απέκτησε το θαυμάσιο παράστημά του, με όψη αγγελική, παρουσιάστηκε στον Διοκλητιανό που είχε πάει με άλλους να κάνει θυσία. Μόλις τον είδαν έμειναν όλοι έκθαμβοι και απορημένοι. Μερικοί δε ισχυριζόντουσαν ότι είναι κάποιος που του μοιάζει και άλλοι ότι είναι φάντασμα.
Καθώς όμως σχολιάζανε το γεγονός, εμφανίστηκαν μπροστά στον βασιλιά δύο από τους αξιωματικούς του, ο Πρωτολέ οντας και ο Ανατόλιος (βλέπε 23 Απριλίου) με χίλιους στρατιώτες και ομολόγησαν την πίστη τους στον Χριστό. Ο Διοκλητιανός θύμωσε τόσο που έγινε έξαλλος και διέταξε να τους σκοτώσουν, πράγμα που έγινε αμέσως.
Έπειτα διέταξε να γεμίσουν αμέσως ένα λάκκο με ασβέστη και νερό και αφού ρίξουν μέσα τον Γεώργιο, να τον αφήσουν μέσα 3 μέρες και 3 νύχτες, έτσι που να διαλυθούν και τα κόκκαλα του.
Πραγματικά οι δήμιοι ρίξανε τον Άγιο στον ζεματιστό ασβέστη και κλείσανε το στόμα του λάκκου. Μετά από τρεις μέρες ο Διοκλητιανός έστειλε στρατιώτες να ανοίξουν το λάκκο. Με μεγάλη τους έκπληξη όμως βρήκαν τον Γεώργιο όρθιο, μέσα στον ασβέστη και προσευχόταν. Το γεγονός εντυπωσίασε και προκάλεσε θαυμασμό και ενθουσιασμό στο λαό, που φώναζε: «Ο Θεός του Γεωργίου είναι μεγάλος». Ο Διοκλητιανός ζήτησε εξηγήσεις από τον Γεώργιο, που έμαθε τις μαντικές τέχνες και πως τις χρησιμοποιεί. Ο Γεώργιος τότε του απάντησε ότι τα γεγονότα ήταν αποτέλεσμα της θείας χάρης και δύναμης και όχι μαγείας και γοητείας.
Ο Διοκλητιανός οργισμένος διέταξε να του φορέσουν πυρακτωμένα παπούτσια με σιδερένια καρφιά και τον εξαναγκάσουν να περπατά. Ο Άγιος προσευχόταν και περπατούσε χωρίς να πάθει τίποτα. Πάλι διέταξε να τον φυλακίσουν και σκέφτηκε να φωνάξει του άρχοντες για να συσκεφτούν τι έπρεπε να κάνουν στον Γεώργιο. Αφού τον δείρανε τόσο πολύ με μαστίγια και καταπλήγωσαν όλο το σώμα του Αγίου, τον παρουσίασαν στον Διοκλητιανό, που έμεινε έκπληκτος βλέποντας τον Γεώργιο να λάμπει σαν Άγγελος. Σκέφτηκε, λοιπόν, ότι το φαινόμενο αυτό οφειλόταν στις μαγικές του ικανότητες. Γι’ αυτό κάλεσε τον μάγο Αθανάσιο για να λύσει τα μάγια του Γεωργίου.
Αβλαβής από το δηλητήριο
Ήλθε, λοιπόν ο μάγος Αθανάσιος, κρατώντας στα χέρια του δύο πήλινα αγγεία, όπου υπήρχε δηλητήριο. Στο πρώτο αγγείο το δηλητήριο προξενούσε τρέλα, ενώ στο δεύτερο τον θάνατο.
Αμέσως οδήγησαν τον Άγιο στον Διοκλητιανό και στον μάγο Αθανάσιο. Ο βασιλιάς διέταξε να του δώσουν να πιει το πρώτο δηλητήριο. Ο Άγιος χωρίς δισταγμό ήπιε το δηλητήριο του πρώτου δοχείου, αφού προηγουμένως προσευχήθηκε , λέγοντας: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ο Θεός ημών, ο ειπών καν θανάσιμον τι πίωτιν, ου μη αυτούς βλάψει, θαυμάστωσον νυν τα ελέη σου». Και δεν έπαθε απολύτως τίποτα!
Μόλις είδαν ότι δεν έπαθε απολύτως τίποτα, ο βασιλιάς διέταξε να του δώσει ο μάγος και το δεύτερο αγγείο. Το ήπιε και αυτό χωρίς να πάθει το παραμικρό. Τότε όλοι έμειναν έκπληκτοι από αυτό το θαύμα. Ο Διοκλητιανός εξακολουθούσε να επειμένει ότι για να μην πεθάνει ο Γεώργιος είχε δικά του μάγια. Ο μάγος Αθανάσιος που ήξερε πόσο δραστικά ήταν τα δηλητήρια, αφού γονάτισε μπροστά στον μάρτυρα, ομολόγησε την πίστη του στον αληθινό Θεό. Τότε ο Διοκλητιανός διέταξε και φόνευσαν τον Αθανάσιο αμέσως. Εκείνη την στιγμή έφθασε και η γυναίκα του Διοκλητιανού Αλεξάνδρα, που ομολόγησε την πίστη της στον αληθινό Θεό. Και ο σκληρός και άκαρδος Διοκλητιανός διέταξε να την φυλακίσουν και την επομένη να της κόψουν το κεφάλι. Η Αλεξάνδρα ενώ προσευχόταν στην φυλακή, παρέδωσε την ψυχή της στα χέρια του Θεού.
Το μαρτυρικό τέλος του Αγίου
Ο Άγιος Γεώργιος κλείστηκε στην φυλακή και την νύκτα είδε στ’ όνειρο του τον Χριστό, που του ανάγγειλε ότι θα πάρει το στεφάνι του μαρτυρίου και θα αξιωθεί της αιωνίου ζωής. Σαν ξημέρωσε διατάχτηκαν οι στρατιώτες από τον ο Διοκλητιανό να παρουσιάσουν μπροστά του τον Άγιο. Πραγματικά ο Άγιος βάδιζε γεμάτος χαρά προς τον βασιλέα, επειδή προγνώριζε ότι έφτασε το τέλος του. Μόλις λοιπόν τον αντίκρισε ο Διοκλητιανός, του πρότεινε να πάνε στον ναό του Απόλλωνα για να θυσιάσει στο είδωλο του. Όταν μπήκε ο Άγιος στον ναό, σήκωσε το χέρι και αφού έκανε το σημείο του σταυρού διέταξε το είδωλο να πέσει. Αμέσως τούτο έπεσε και έγινε κομμάτια.
Ο ιερέας των ειδώλων και ο λαός τόσο πολύ θύμωσαν, που φώναζαν στον βασιλέα να θανατώσει τον Γεώργιο. Ο Διοκλητιανός έβγαλε διαταγή και του έκοψε το κεφάλι.
Ο πιστός υπηρέτης του Αγίου, Πασικράτης, εκτελώντας την επιθυμία του Αγίου, παρέλαβε το Άγιο λείψανο του Μάρτυρα μαζί με αυτό της μητέρας του Αγίας Πολυχρονίας και το μετέφερε στη Λύδδα της Παλαιστίνης. Από εκεί, όπως βεβαιώνουν οι πηγές, οι Σταυροφόροι πήραν τα ιερά λείψανα της Αγίας Πολυχρονίας και τα μετέφεραν στη Δύση.
Άγιοι Θεοχάρης και Απόστολος – Οι Νεομάρτυρες της Πίστης
Οι Άγιοι Θεοχάρης και Απόστολος ήταν αδέλφια από τη Νεάπολη (Νεβσεχίρ) της Καππαδοκίας, που έζησαν τον 18ο αιώνα. Ο Θεοχάρης, ορφανός από μικρή ηλικία, συνελήφθη το 1740 και οδηγήθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης μαζί με άλλα χριστιανόπουλα, κατόπιν διαταγής του Σουλτάνου Αχμέτ.
Ο τοπικός δικαστής, εκτιμώντας τα προσόντα του, τον πήρε στο σπίτι του για να περιποιείται τα ζώα του. Ο Θεοχάρης κέρδισε την εμπιστοσύνη του αφέντη του, ο οποίος του πρότεινε να τον παντρέψει με την κόρη του, με την προϋπόθεση να αλλαξοπιστήσει. Ο Θεοχάρης αρνήθηκε, και μετά από επαναλαμβανόμενες πιέσεις και βασανιστήρια, οδηγήθηκε έξω από τη Νεάπολη στις 20 Αυγούστου 1740, όπου λιθοβολήθηκε και στη συνέχεια κρεμάστηκε.
Η μνήμη τους τιμάται στις 20 Αυγούστου, και τα λείψανα του Αγίου Θεοχάρη μεταφέρθηκαν στη Θεσσαλονίκη μετά την ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών το 1923, τοποθετούμενα στο Ναό της Αγίας Αικατερίνης.
