Πυροσβεστική: «Αποψιλώνουν» τη Θεσσαλονίκη με αποσπάσεις στην Αττική

• Του Νίκου Φωτόπουλου

«Αποψιλώνουν» την Πυροσβεστική Υπηρεσία της Θεσσαλονίκης για να προστατεύσουν την Αττική, εν όψει αντιπυρικής περιόδου! «Το 1/3 των οχημάτων, με το προσωπικό που τα υπηρετεί, αποσπώνται το καλοκαίρι στην πρωτεύουσα», αποκαλύπτουν συνδικαλιστές του πυροσβεστικού σώματος και μιλούν στην εφημερίδα «Θεσσαλονίκη» για μια σειρά από σημαντικές ελλείψεις σε έμψυχο υλικό και εξοπλισμό.

Το ότι η Κεντρική Μακεδονία και η Βόρεια Ελλάδα γενικότερα αποτελεί παρία και στον τομέα της δασοπυρόσβεσης το διαισθάνεται κανείς αν παρατηρήσει ότι οι συσκέψεις υπό τον αρμόδιο υπουργό Γιάννη Κεφαλογιάννη για την αντιπυρική περίοδο έγιναν τη Μεγάλη Τετάρτη στην Πελοπόννησο και τη Μεγάλη Πέμπτη στην Αθήνα. Για την Κεντρική Μακεδονία, πραγματοποιήθηκε μόλις προχθές Πέμπτη 24 του μήνα. Ίσως αυτές οι μικρές αποκλίσεις στις ημερομηνίες δεν έχουν και τόση ουσιαστική σημασία, είναι όμως ενδεικτικές του πώς αντιλαμβάνεται το αθηνοκεντρικό σύστημα τη Βόρεια Ελλάδα. Είναι… θέμα προτεραιοτήτων!

Ακριβώς αυτό προκύπτει και από τη διασπορά των πυροσβεστικών δυνάμεων στη χώρα, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία της ΠΟΕΥΠΣ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Υπαλλήλων Πυροσβεστικού Σώματος) οι πυροσβεστικές δυνάμεις της Κεντρικής Μακεδονίας το καλοκαίρι «αποψιλώνονται» για να ενισχυθούν εκείνες της Αττικής!

«Είναι κοινό μυστικό ότι δεν είμαστε, όπως θα έπρεπε, έτοιμοι για την αντιπυρική περίοδο στην Κεντρική Μακεδονία. Υπάρχουν μια σειρά από σοβαρά θέματα που τα αναδεικνύουμε, τα διεκδικούμε αλλά δεν έχουμε ανταπόκριση», μας λέει ο εκπρόσωπος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας των πυροσβεστών, Ιωάννης Μήλτσιος, διοικητής και ο ίδιος ενός απαιτητικού πυροσβεστικού σταθμού της Περιφέρειας.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι την τελευταία πενταετία έχει προκύψει λειψανδρία στις πυροσβεστικές υπηρεσίες της Κεντρικής Μακεδονίας. Το 2020 υπηρετούσαν στην περιοχή 1234 πυροσβέστες, το 2024 μειώθηκαν στους 1060 και φέτος έφτασαν στους 1036. Δηλαδή σε πέντε χρόνια μειώθηκε η δύναμη κατά 200 άτομα ή αλλιώς σχεδόν 20%!

«Δυστυχώς δεν είναι μόνο αυτό», μας εξηγεί ο εκπρόσωπος της Ομοσπονδίας. «Αφού δε γίνονται προσλήψεις, έχει αυξηθεί και ο μέσος όρος ηλικίας! Το 2020 ήμασταν 45αρηδες, τώρα είμαστε 50άρηδες. Στη δουλειά μας, δεν είναι το ίδιο…».

Εν τω μεταξύ, οι ανάγκες και τα καθήκοντα αυξάνονται. Η σύμβαση της Fraport με το ελληνικό δημόσιο προβλέπει συγκεκριμένο αριθμό πυροσβεστών για το αεροδρόμιο «Μακεδονία», έχουν ιδρυθεί οι νέες Υπηρεσίες Αυτοκινητοδρόμων που δεν υπήρχαν και ορίζουν παρουσία πυροσβεστικών οχημάτων στην Εθνική Οδό, αναβαθμίστηκαν τα λιμάνια που απαιτούν αυξημένο πυροσβεστικό προσωπικό…

«Με όλα αυτά καταλαβαίνεται ότι οι πυροσβεστικές δυνάμεις είναι δραστικά μειωμένες κατά την αντιπυρική περίοδο. Το καλοκαίρι, το 1/3 του προσωπικού είναι σε διασπορά σε περιπολίες, περίπου 1/3 παραμένει στους πυροσβεστικούς σταθμούς για αντιμετώπιση τυχόν αστικών συμβάντων κι 1/3 είναι σε ανάπαυση. Λείπει προσωπικό λοιπόν».

Κατά την αντιπυρική περίοδο, οι πυροσβέστες βρίσκονται σε γενική επιφυλακή ένα 24ωρο κι ένα κάθονται. Αυτό σημαίνει 15 ημέρες το μήνα, δηλαδή 90 ώρες την εβδομάδα, έναντι 42 που προβλέπει ο νόμος για την εργασία. Οι άνθρωποι είναι εξαντλημένοι.

«Λυπάμαι που θα το πω αλλά οι λύσεις που χρησιμοποιεί το Αρχηγείο, δεν είναι λύσεις…», αναφέρει στη «Θ» ο έμπειρος συνδικαλιστής αξιωματικός.

Και ποιες είναι αυτές οι… λύσεις; Οι προσλήψεις πυροσβεστών πενταετούς υποχρέωσης (των επονομαζόμενων ομάδων ΕΜΟΔΕ) και των εποχικών για λίγους μήνες με τους οποίους προσπαθεί η κυβέρνηση να καλύψει τα κενά αντί να καλύπτει οργανικές θέσεις. Στην Κεντρική Μακεδονία φέτος, προβλέπονται μόλις… 174 εποχικοί! Πώς θα καλυφθούν οι ανάγκες, αν (χτύπα ξύλο) προκύψει μια μεγάλη πυρκαγιά στη Χαλκιδική και μια άλλη στα πυκνά πευκοδάση της Πιερίας;

Στη Θεσσαλονίκη υπηρετούν 495 μόνιμοι πυροσβέστες, στη Χαλκιδική 132, στις Σέρρες 103, από 80 σε Πιερία και Κιλκίς, 74 στην Ημαθία και 72 στην Πέλλα. Επαρκούν;

«Με μια πολύ επιεική εκτίμηση θα σας έλεγα ότι χρειαζόμαστε σήμερα μια αύξηση μόνιμου προσωπικού κατά 15% για να γυρίσουμε  στα βασικά νούμερα του 2020», απαντά ο κ. Μήλτσιος.

«Γέρασε» ο στόλος

Σοκαριστική είναι και η αποκάλυψη ότι ο στόλος των πυροσβεστικών οχημάτων έχει κατά μέσο όρο, ηλικία 25 ετών. «Τα πιο καινούργια οχήματα που διαθέτουμε είναι δεκαετίας, αλλά χρησιμοποιούνται κανονικά και οχήματα 40 ετών», λέει ο εκπρόσωπος της Ομοσπονδίας Πυροσβεστών στη «Θ». Υπάρχουν ακόμη, ελλείψεις σε λεωφορεία μεταφοράς προσωπικού ενώ χρειαζόμαστε τουλάχιστον 40 υδροφόρα.

Την ίδια ώρα, από τα διαθέσιμα οχήματα, σύμφωνα με την πρακτική του Αρχηγείου, το καλοκαίρι το 1/3 φεύγει από την Κεντρική Μακεδονία για να ενισχύσει την Αττική την αντιπυρική περίοδο, μαζί με τέσσερις άνδρες για κάθε όχημα!

Παράλληλα, καταγράφονται σημαντικές ελλείψεις σε είδη ατομικής προστασίας, όπως κράνη, στολές, αρβύλες κλπ.

Χρειάζεται επίσης εκπαίδευση σε νέες πρακτικές πυρόσβεσης, κάτι που ανέδειξε η μεγάλη πυρκαγιά στο δάσος της Δαδιάς, πρακτικές προσαρμοσμένες στις απαιτήσεις της κλιματικής αλλαγής και άλλα.

«Κάποτε με σκαπανικά σβήναμε φωτιές, τώρα αν δεν πέσει νερό και φύλαξη για να μην έχεις αναζωπυρώσεις, δε γίνεται. Η υγρασία του περιβάλλοντος έχει αλλάξει. Η φωτιά στο Παγγαίο μας έβγαζε αναζωπυρώσεις ως τον Οκτώβρη», λένε.

Τα εναέρια μέσα

Όπως κάθε χρόνο στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» θα εγκατασταθεί και φέτος κλιμάκιο πυροσβεστικών αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας. Παρότι γενικότερα υπάρχει η εντύπωση ότι τα εναέρια μέσα σβήνουν τις μεγάλες φωτιές, αυτό δεν είναι αλήθεια σύμφωνα με τους πυροσβέστες.

«Τα εναέρια μέσα καθηλώνουν τη φωτιά, αλλά δεν τη σβήνουν. Αν δεν πάει ο πυροσβέστης επιτόπου η φωτιά δεν ελέγχεται. Για παράδειγμα στο όρος Όρβηλος πέρυσι, στις Σέρρες, υπήρχαν  εκρηκτικά και τα αεροπλάνα δε μπορούσαν να τη σβήσουν», εξηγούν…

Η Πολιτική Προστασία

Ετοιμότητα κατά 95% δηλώνει στη «Θ» ο επικεφαλής της Πολιτικής Προστασίας στην Κεντρική Μακεδονία, Χαράλαμπος Στεργιάδης.

«Θέλουμε οπωσδήποτε να καθαριστούν τα οικόπεδα. Η πλατφόρμα είναι ανοιχτή και ζητάμε από τους πολίτες να δείξουν υπευθυνότητα. Οι δήμοι θα κάνουν ελέγχους δειγματοληπτικά», τονίζει στη «Θ» αν και παραδέχεται ότι «ομολογουμένως, είναι μικρό το χρονικό περιθώριο που δίνεται»…

Είναι γεγονός πως η Πολιτική Προστασία της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας έχει επιδείξει στο παρελθόν αποτελεσματικότητα, κυρίως στο σχεδιασμό και στην πρόληψη. Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή κομίζει νέες συνθήκες και δεδομένα.

«Πέρυσι ήταν δύσκολη χρονιά. Είχαμε πολύ ισχυρούς καύσωνες. Ελπίζουμε φέτος να έχουμε κάποια ανοίγματα με βροχές για να κρατήσει υγρασία το έδαφος», μας λέει ο κ. Στεργιάδης που ετοιμάζει πυρετωδώς το Συντονιστικό Όργανο με συμμετοχή της Πυροσβεστικής, της ΕΛΑΣ, των δήμων και εθελοντών για τη σύσκεψη της Δευτέρας 5 Μαΐου.

Τοποθεσίες υψηλής επικινδυνότητας θεωρούνται φέτος, Σιθωνία, Κασσάνδρα και Άγιον Όρος, καθώς και τα πευκοδάση της Πιερίας.

Ο υπουργός βλέπει… ενισχυμένη τη δύναμη της Πυροσβεστικής

Οι πυροσβέστες μιλούν ελλείψεις, αλλά ο υπουργός βλέπει… 20% ενισχύσεις!  Παράξενα τα μαθηματικά του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Γιάννη Κεφαλογιάννη που την Πέμπτη βρέθηκε στο κτίριο του ΤΕΕ/ΤΚΜ, για τη νέα αντιπυρική περίοδο. Σύμφωνα με τον κ. Κεφαλογιάννη:

– Πανελλαδικά η πυροσβεστική υπηρεσία έχει στη διάθεσή της 18.000 άνδρες και γυναίκες, «ο υψηλότερος αριθμός που είχε ποτέ το Πυροσβεστικό Σώμα»!

– Για την Κεντρική Μακεδονία ο ανέφερε πως θα επιχειρήσουν 1806 πυροσβέστες που αποτελούν το μόνιμο προσωπικό, τους οποίους θα συνδράμουν 600 ενεργοί εθελοντές του πυροσβεστικού σώματος, 486 εθελοντές της πολιτικής προστασίας και σε αυτούς αναμένεται να προστεθούν ακόμη 487.

– Σε όλη την Κεντρική Μακεδονία το δυναμικό ανέχεται σε 3.000 άτομα όπου ο καθένας, «θα έχει το ρόλο του και αυξημένη προσφορά επί του πεδίου».

– Και φέτος θα χρησιμοποιηθούν drones και μάλιστα θα αυξηθούν από 5 που ήταν πέρυσι στα 11, ώστε να εντοπίζεται η φωτιά σε πρώτο χρόνο.

– Ανέφερε ακόμη πως φέτος το υπουργείο Εσωτερικών έχει διαθέσει 40 εκ. ευρώ στους δήμους για καθαρισμούς οικοπέδων, έναντι 31 εκ. που δόθηκαν πέρυσι και 18,5 εκ. το 2023.

Πάντως, στη σύσκεψη της Πέμπτης υπήρξε και αρκετή γκρίνια, κυρίως από την πλευρά της τοπικής αυτοδιοίκησης. Πολλοί δήμαρχοι έκαναν παράπονα για μεγάλες ελλείψεις σε μηχανήματα (γκρέιντερ, σκαπτικά, υδροφόρες κλπ), ενώ ο αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης Κώστας Γιουτίκας έθεσε μετ’ επιτάσεως το πολύ σοβαρό θέμα των ρεμάτων που γεμίζουν με μπάζα και ογκώδη από ασυνείδητους και δεν υπάρχει ικανό νομοθετικό πλαίσιο για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο.

Αμείλικτοι οι αριθμοί

Η κλιματική αλλαγή, οι ελλείψεις σε προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή των συναρμόδιων υπηρεσιών, η εγκληματική αμέλεια των πολιτών αλλά ενίοτε και ο δόλος των εμπρηστών δημιουργούν έναν καταστροφικό συνδυασμό με δραματικά αποτελέσματα για το περιβάλλον και το δασικό πλούτο της χώρας.

Σύμφωνα με επιστημονική έκθεση της πυρομετεωρολογικής ομάδας FLAME της Μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και του WWF Ελλάς, κατά την αντιπυρική περίοδο του 2024, καταγράφηκε αύξηση του αριθμού πυρκαγιών κατά 42%, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 2006-2023.

Αλλά και φέτος, με βάση τις επίσημες καταγραφές του Πυροσβεστικού Σώματος, μόλις η θερμοκρασία αυξήθηκε τον Μάρτιο, σημειώθηκαν 1.365 πυρκαγιές και μέχρι στιγμής έχουν καεί 4.000 στρέμματα. Ειδικά στην Κεντρική Μακεδονία, πέρυσι είχαν εκδηλωθεί 888 πυρκαγιές με αποτέλεσμα να καούν 60.000 στρέμματα με φωτιές σε υψηλά υψόμετρα, όπως αυτή στο Παγγαίο.

Συγκριτικά με την περίοδο 2006 – 2023 (18 έτη), η αντιπυρική περίοδος του 2024 κατατάσσεται ως η έκτη χειρότερη σε ό,τι αφορά τις καμένες εκτάσεις και τον αριθμό των πυρκαγιών. Ωστόσο, οι καμένες εκτάσεις της αντιπυρικής περιόδου του 2024 εμφανίζονται μειωμένες κατά περίπου 20% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μέσο όρο της περιόδου 2006 – 2023 την ώρα που ο αριθμός των πυρκαγιών της αντιπυρικής περιόδου του 2024 εμφανίζεται αυξημένος κατά περίπου 42% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 2006 – 2023.

Από τις καμένες εκτάσεις, σύμφωνα με την έκθεση, περισσότερα από 255.000 στρέμματα αφορούν σε δασική έκταση, ενώ συνολικά επηρεάστηκαν περισσότερα από 90.000 στρέμματα σε 11 προστατευόμενες περιοχές, εκ των οποίων οκτώ περιοχές προστατευόμενες περιοχές Natura.

Κ. Μακεδονία: 35.580 καμμένα στρέμματα πέρυσι

Ένα άλλο σοβαρό στοιχείο που αναδεικνύεται είναι ότι η καταγραφή  συχνής και έντονης δραστηριότητας πυρκαγιών σε ορεινούς όγκους της Βόρειας Ελλάδας έπληξαν αρκετά οικοσυστήματα. Σύμφωνα με τη μελέτη, σε επίπεδο περιφερειών της Ελλάδας, η αντιπυρική περίοδος του 2024 χαρακτηρίστηκε από ρεκόρ καμένων εκτάσεων στην Κεντρική Μακεδονία (35.580 στρέμματα).

Οι τρεις μεγαλύτερες πυρκαγιές, ήταν η πυρκαγιά στη Βορειοανατολική Αττική (Βαρνάβα – Πεντέλη) πέρυσι τον Αύγουστο, η πυρκαγιά στο όρος Όρβηλο του νομού Σερρών – Ιούλιος/Αύγουστος 2024 καθώς και η πυρκαγιά των Ροζενών (Ξυλόκαστρο) που εκδηλώθηκε στο τέλος Σεπτεμβρίου.