Το «Κόκκινο Ποτάμι» έπαψε να ρέει καθώς τόσο το Open όσο και ο σκηνοθέτης Μανούσος Μανουσάκης έβαλαν πάνω από όλα την υγεία των συντελεστών της ιστορικής σειράς για την γενοκτονία του Πόντου και έπαψε προσωρινά τα γυρίσματα πριν η κυβέρνηση λάβει έκτακτα μέτρα για την μη μετάδοση του κορωνοϊού.
Η Τατιάνα Παπαμόσχου ως …μάνα κουράγιο μιλά στην Μαρία Ανδρέου και το περιοδικό «Εnjoy» τον λόγο που η σειρά αυτή αγκαλιάστηκε από το τηλεοπτικό κοινό. Και αυτός ήταν σπουδαίος …
Και δεν είναι άλλος από την ανάδειξη μιας σκοτεινής σελίδας της ιστορίας μας όπως η γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού και η δικαίωση εκατομμύρια Ποντίων ανά τον κόσμο που είχαν ακούσει για τις πορείες θανάτου στο πουθενά από τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους την στιγμή που τους βίαζαν και τους εκτελούσαν οι Νεότουρκοι…
Ειλικρινά , περιμένατε αυτή την αποδοχή από τους τηλεθεατές ; Το “Κόκκινο Ποτάμι” δεν είναι μια απλή ελληνική σειρά μυθοπλασίας …
Κανένας δεν ξέρει όταν ξεκινάει μια σειρά αν θα γίνει επιτυχία αλλά πίστευα ότι έχει όλα τα εχέγγυα για να γίνει . Το κουμπί που πατήθηκε πέρα από την αρτιότητα της συγκεκριμένης δουλειάς είναι ότι αυτή η ιστορία του ξεριζωμού των Ποντίων δεν είχε αναφερθεί ποτέ στην μικρή οθόνη . Είχε μείνει στο σκοτάδι . Και όμως υπήρχαν Πόντιοι της νεότερης γενιάς που είχαν ακούσει από τις γιαγιάδες και τους παππούδες τους ιστορίες φρίκης και εξόντωσης από τους Νεοτούρκους που τις είχαν ζήσει αυτοί παιδιά αλλά κυρίως οι γονείς τους. Ποιος θα περίμενε τα δισέγγονα τους να κλαίνε και να συγκινούνται για μια ιστορία που μέχρι τώρα δεν είχε ειπωθεί ποτέ από την μικρή οθόνη. Ταινίες για τον ξεριζωμό των Ελλήνων έχουμε δει και με μεγάλη επιτυχία. Ποιος ξεχνά την υπέροχη “Πολίτικη κουζίνα” του Τάσου Μπουλμέτη που πάντρεψε την ιστορία ,με το συναίσθημα και την καλλιτεχνική αρτιότητα .
Από που αντλεί δύναμη αυτή η γυναίκα για να συνεχίσει να ζει;
Το ότι είναι αρχόντισσα δεν σημαίνει ότι έχει υπηρέτες. Τα πλούτη τους τα δημιούργησαν οι ίδιοι ο άνδρας της και εκείνη μέσα από σκληρή δουλειά στην γη. Αυτή και στα χωράφια , αυτή και στο νοικοκυριό. Με κόπο. Δεν τα κληρονόμησαν .Από τις πιο δύσκολες σκηνές που έχω γυρίσει είναι αυτή στην πορεία θανάτου όπου υποδύομαι ότι πέφτω νεκρή από την εξάντληση, οι Νεοτούρκοι με χτυπούν δεν αντιδρώ και τρέχω να βρω τον άνδρα μου για να πεθάνω μαζί του καθώς είναι κατάκοιτος και τον έχουν αφήσει μόνο του να κλείσει τα μάτια του στην ερημιά . Η Ευγενία δεν μπορεί να φανταστεί ότι ο άνθρωπος της θα πεθάνει μόνος του. Και επιστρέφει… αλλά είναι αργά. Δεν ξέρω από που αντλεί δύναμη αυτή η γυναίκα. Ο ένας της γιος πολεμάει στα βουνά ο Θέμης, ο άλλος ο Μίλτος έχουν εξαφανιστεί τα ίχνη του . Για φανταστείτε ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν ήξεραν που ήταν οι δικοί τους αν δεν τους πήγαινε τηλεγράφημα. Δεν υπήρχε επικοινωνία. Χαμένοι . Αποκλεισμένοι από κάθε πληροφορία από τα παιδιά τους, από την μητέρα πατρίδα την Ελλάδα. Αυτοί και η τύχη τους στον Πόντο . Τι να σας πω; Η ανάγκη της επιβίωσης σε κάνει να αντέξεις πιστεύω. Είναι αυτό που λένε ας μην σου δώσει ο Θεός αυτά που μπορείς να αντέξεις. Θα φανταζόταν η Ευγενία να κρατά τον εγγονό της στα χέρια και να βιάζουν δίπλα την νύφη της οι Τούρκοι, να την ξεφτιλίζουν και εκείνη να έρχεται ένα ράκος και να της λέει “΄σώπα κόρη μου , δεν έγινε τίποτα;” και να της χαϊδεύει και ο πεθερός το χέρι;
Βαρύ πράγμα η προσφυγιά…
Μιλάτε με μια γυναίκα που οι γιαγιάδες της ήταν από την Σμύρνη και από την Ανατολική Θράκη . Η μια γιαγιά μου δε από την Σμύρνη έφτασε στην Σάμο κοριτσάκι 19 χρονών .Έχτισε μια νέα ζωή. Στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο όμως από την Σάμο έφυγε για να σωθεί στην Γάζα στην Μέση Ανατολή και ξαναγύρισε στην πατρίδα όταν τελείωσε η κατοχή. Πέθανε στα 87 της χρόνια και ήταν μια σβούρα. Ακμαία. Συνεχώς έκανε πράγματα. Αφού κατάφερε να γλιτώσει και να επιβιώσει αυτό την έκανε πολύ δυνατή και αισιόδοξη. Πολέμησε όπου και να πήγε για να στήσει την ζωή της και πάλι από την αρχή και ξανά πάλι από την αρχή. Να μην ζήσει κανείς τέτοιες στιγμές . Αλλά να που και εμείς σήμερα είμαστε μέσα στα σπίτια μας αντιμέτωποι με μια πανδημία και όλα έγιναν πολύ ξαφνικά και γρήγορα…Δεν θα αντέξουμε; Θα αντέξουμε.
Τι σχέση μοναδική έχει αναπτύξει αυτή πεθερά με την νύφη της . Τι αρχοντιά , τι μεγαλείο, τι υπόσταση και προσωπικότητα έχουν αυτές οι γυναίκες…
Για την Ευγενία, η Βασιλική η νύφη της, είναι ο Θεμης, ο γιος της. Όπως αγαπά τον γιο της τον Θέμη αγαπά και το άλλο του μισό, το στεφάνι του. Δεν υπάρχει μεταξύ τους αντιζηλία , ανταγωνισμός, κόμπλεξ, Τέλος. ¨Όταν τρέχαμε να πιούμε νερό στο ποτάμι , θυμάμαι σ αυτό το γύρισμα στο Γραμματικό είχε τρομερό κρύο και Μανούσος μας έλεγε πως με μανία να πίνουμε το νερό ,καθώς διψούσαμε από τις πορείες θανάτου, δεν θα ξεχάσω αυτήν την σκηνή που λέει η Βασιλική “Μάνα, νερό” για να απαντήσει η Ευγενία “Που κόρη μου;” Αυτό είναι η Βασιλική για την Ευγενία …Είναι η κόρη που δεν απέκτησε.
Είναι αλήθεια ότι πάνω στην γενοκτονία των Ποντίων και των Αρμενίων πάτησαν οι Γερμανοί για το ολοκαύτωμα των Εβραίων;
Βεβαίως το προσχέδιο είχε γίνει με την εξόντωση των Ελλήνων του Πόντου . Η πρώτη πρόβα . Ιδέα του Κάιζερ. Και σκεφτείτε ότι το “Κόκκινο ποτάμι” δεν παρουσιάζει όλες τις φρικαλεότητες των Τούρκων .Λίγα πράγματα βλέπουμε. Με την σειρά μου δημιουργήθηκε η περιέργεια πως περιγράφουν την ιστορία της γενοκτονίας τα τουρκικά σάιτ . Τον Οσμάν λοιπόν που στο “Κόκκινο Ποτάμι” τυγχάνει να είναι υπαρκτό ιστορικό πρόσωπο, τον θεωρούν μεγάλο εθνικό ήρωα και απελευθερωτή. Πάντως όχι εγκληματία πολέμου. Την αλήθεια την αφηγείται ο καθένας όπως θέλει από την δική του πλευρά. Οι Τούρκοι θεωρούσαν τους Πόντιους , τους Αρμένιους ότι τους έπαιρναν την γη τους, ότι δεν τους άνηκε και δημιούργησαν την ιδέα του καθαρού Τουρκικού έθνους που θα έπρεπε να εξοντώσει το ξένο στοιχείο. Όλα αυτά βέβαια τα αποφάσισαν οι ηγεσίες και όχι ο τουρκικός λαός. Με τον Τουρκικό λαό για να μην παρεξηγηθώ δεν έχω κάτι .Ίσα -ίσα που είναι χαμογελαστοί άνθρωποι, έχουν μια έμφυτη ευγένεια στον λόγο. Η Τουρκία είναι μια αχανής χώρα με αμόρφωτους και φτωχούς ανθρώπους αλλά και καλλιεργημένους που συλλαμβάνονται και εξορίζονται συνήθως από τις κυβερνήσεις τους , αλλά και με εξαιρετικά πλούσιους ανθρώπους. Δυστυχώς μέχρι σήμερα στην Τουρκία υπάρχει πολύ βιαιότητα από τα καθεστώτα.
Έπιασα μια φράση σας για όσα μπορεί ο άνθρωπος να αντέξει. Πως σας φαίνεται αυτή η πανδημία και όσα συμβαίνουν με την απαγόρευση της κυκλοφορίας και των ελευθεριών μας;
Πρωτόγνωρα. Για να τελειώσει το “Κόκκινο Ποτάμι” είχαμε άλλες 25 μέρες γυρίσματα. Μέχρι τέλος Απριλίου. Την προπερασμένη Δευτέρα μας ανακοίνωσαν ότι σταματάμε τα γυρίσματα γιατί δεν μπορούμε να ελέγξουμε μέσα σε τόσους συντελεστές την μετάδοση του ιού. Από την άλλη πρακτικά πως θα κάναμε γυρίσματα οι ηθοποιοί με μάσκες και με γάντια; Υπήρχε έτοιμο στοκ τριών επεισοδίων αλλά καθώς βαίνουμε προς το φινάλε είπαμε να τα κρατήσουμε. Βιώνουμε μια πανδημία λοιπόν όπως άλλες γενιές έζησαν την πανώλη, την ισπανική γρίπη. Δεν εξετάζω πως ξέσπασε αυτός ο ιός αλλά στο ότι αυτή την στιγμή θερίζει ζωές στην Ευρώπη. Από την στιγμή που το εθνικό σύστημα υγείας δεν έχει πολλές ΜΕΘ καλώς ή κακώς δεν θα το θίξουμε αυτή την στιγμή η απαγόρευση της κυκλοφορίας , το να κλειστούμε στα σπίτια μας ήταν το καλύτερο μέτρο για να προστατευτούμε και να σταματήσει η μετάδοση του για να περάσει αυτή η ιστορία πιο ανώδυνα. Να μην χαθούν ζωές, Το τι θα συμβεί στην ζωή μας μετά από αυτή την πανδημία και τις συνέπειες στην οικονομία είναι μια άλλη ιστορία. Για να περάσει ο κορονοϊός χρειάζεται την συμμετοχή όλων μας . Ατομική και συλλογική ευθύνη. Το μένουμε στο σπίτι αντιμετωπίστηκε την πρώτη εβδομάδα ως πάμε μια εκδρομή στην φύση. Όταν στην Ιταλία πεθαίνουν 800 άνθρωποι την ημέρα δεν θα κάτσω να σκεφτώ αν είμαστε πείραμα, δεν θα κάνω θεωρίες συνωμοσίας , αλλά θα δω πως δεν θα πεθάνουν άνθρωποι. Θα κάνουμε αυτό που πρέπει και θα κλειστούμε στα σπίτια μας. Δεν έχουμε άλλη λύση. Ζούμε σε μια δημοκρατική χώρα που δεν πιστεύω ότι έχει σκοπό να περιορίσει την ελευθερία μας αλλά να μας προστατεύσει.
Αυτή η πανδημία τι μάθημα μας δίνει;
Αν δεν πρόκειται για κατασκευασμένο ιό , έχουμε μια ευκαιρία να δούμε πως έχει φερθεί η ανθρωπότητα στην φύση και πόσα άπληστα έχει λειτουργήσει. Δεν είδατε τα δελφίνια που επισκέφτηκαν τα κανάλια της Βενετίας με το που σταμάτησαν να υπάρχει ανθρώπινη λειτουργία και ύπαρξη ; Κάτι κακό κάνουμε λοιπόν στην φύση την λεηλατούμε. Για κοιτάξτε τον τουρισμό; Τι ταξιδιώτες είμαστε ; Υπάρχει μια τρομερή τουριστική εκμετάλλευση. Δεν σεβόμαστε την αυθεντικότητα ενός τόπου. Γεμίσαμε τα νησιά μας rooms to let. Δεν υπάρχει τοπική ζωή . Αλλά resort. Η ζωή μας λοιπόν έχει μπει σε μια παύση. Μένουμε στα σπίτια μας, μετά από ένα ιλιγγιώδες τρέξιμο. Ο σύγχρονος άνθρωπος έτρεχε με ιλιγγιώδεις ταχύτητες , ειδικά στις αναπτυγμένες κοινωνίες και έκανε χίλια πράγματα την ημέρα. Δεν προλάβαιναν οι γονείς να δούνε τα παιδιά τους. Τώρα που φεύγουν οι υποχρεώσεις θα μείνουμε σπίτι με τις επιλογές μας. Θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε την ουσία των σχέσεων.
Κάνετε αισιόδοξες σκέψεις;
Ναι αφού αυτή η πανδημία είναι παγκόσμια και όχι ευρωπαϊκή θα κάνουμε όλοι ένα restart από την αρχή και πιστεύω ότι όλα τα κράτη θα βοηθήσουν τους πολίτες τους. Βέβαια από αυτή την πανδημία θα δούμε και το πραγματικό πρόσωπο των ανθρώπων . Θα δούμε αυτόν που θα κοιτάξει το τομάρι του, τον κρεττίνο, τον βλάκα που θα πάρει όλα τα αντισηπτικά για την πάρτη του. Από την άλλη θα δούμε και τον εθελοντή, τον συνάνθρωπο που συμπονά που έχει αξίες. Την στιγμή αυτή που υπάρχουν ακόμη άστεγοι στο δρόμο με την πανδημία το θέμα δεν αγγίζει μόνο την φιλανθρωπία μας αλλά κυρίως τις κοινωνικές δομές του κράτους. Είμαστε ακόμη στην αρχής της πανδημίας οι επιστήμονες λένε ότι θα κορυφωθεί τον Απρίλιο και πρέπει να ζήσουμε όλη αυτή την περιπέτεια με ψυχραιμία και ελπίδα . Θα διαβάσουμε, θα μαγειρέψουμε,θα ακούσουμε μουσική, θα μιλήσουμε με τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Από τα να μείνουμε στο σπίτι είναι πολύ καλύτερο από τα να νοσήσουμε . Όπως ακούω τους ασθενείς με κορωνοϊό υποφέρουν γιατί νιώθουν ότι δεν έχουν οξυγόνο. Και φυσικά εδώ που φτάσαμε , μπορούμε να πούμε ότι είναι μια πολύ σκληρή ασθένεια καθώς πεθαίνεις χωρίς να αγγίξεις τα χέρια των δικών σου ανθρώπων.
Την στιγμή που όλα τα δελτία ειδήσεων από την αρχή μέχρι το τέλος τους ασχολούνται με τον κορωνοϊό υπάρχουν οι ακρίτες μας που δίνουν μάχη στον Έβρο. Οι στρατιώτες μας ,στα σύνορα μας…Βαλόμεθα από παντού;
Τα επεισόδια με την Τουρκία δεν πρόκειται να σταματήσουν. Είναι τρομακτικό που η Τουρκία χρησιμοποιεί απελπισμένους ανθρώπους εναντίον μας σαν όπλο!!!. Οι ευκατάστατοι πρόσφυγες από την Συρία έχουν βρει τον δρόμο τους. Υπάρχουν όμως και οι φτωχές οικογένειες που ταλαιπωρούνται. Αν και στον Έβρο δεν υπάρχουν μόνο οικογένειες από την Συρία αλλά και νέοι άνδρες από άλλες χώρες που προσπαθούν να εισβάλλουν στα σύνορα μας . Η Ε.Ε έδειξε όμως ότι τα σύνορα της Ελλάδας στον Έβρο είναι και τα σύνορα της Ευρώπης. Τεράστιο είναι το πρόβλημα στα νησιά μας. Η Σάμος, η Λέσβος, πόσους πρόσφυγες να φιλοξενήσουν; Οι κάτοικοι θα φτάσουν στο σημείο να είναι λιγότεροι από τους πρόσφυγες; Να πάρει η κάθε χώρα της Ε.Ε τους πρόσφυγες που τις αναλογούν. Η Ελλάδα από τα να πλημμυρίζουν οι καταυλισμοί και συνωστίζονται σε άθλιες συνθήκες άνδρες , γυναίκες ,παιδιά, από διαφορετικούς λαούς με άλλες κουλτούρες μίλησε για κλειστές δομές μέχρι να επικρατήσει ειρήνη στην πατρίδα τους και αυτοί οι άνθρωποι να γυρίσουν πίσω.
Πως βλέπετε να κυλούν τα πράγματα;
Όλοι είμαστε στην ίδια μοίρα με τον κορωνοίό. Δεν κάνει εξαιρέσεις. Θα κάνουμε λοιπόν ημέρα με την ημέρα, ένα βήμα. Θα τον βρούμε τον βηματισμό. Η κυβέρνηση δείχνει ότι έχει πρόθεση να βοηθήσει τους πάντες μέσω επιδομάτων. Από εμάς εξαρτάται το μέλλον μας , η υγεία μας , η συλλογική μας ευτυχία. Ευκαιρία να δούμε τις ζωές μας. Και να μην ξεχνάμε και τα ζώα. Στο Κορωπί είμαστε μια ομάδα εθελοντών που έχουμε φτιάξει την ” Γαϊδουροχώρα’.Έχουμε 16 γαιδουράκια που έρχονται και τα βλέπουν οικογένειες και με αυτό τον τρόπο τα προστατεύουμε αυτά τα γλυκύτατα πλάσματα. Τώρα με τον κορωνοϊό ξυπνάω και πάω να ταϊσώ. Κόσμος δεν υπάρχει αλλά η ζωή θα συνεχιστεί και για αυτά.
