Πλήρη απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη του προς τις τράπεζες, το Δημόσιο ή άλλους πιστωτές προβλέπει το σχέδιο του νέου Πτωχευτικού Κώδικα που επεξεργάζονται τα αρμόδια υπουργεία. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο οφειλέτης να αποδεχθεί τη ρευστοποίηση του συνόλου της περιουσίας του.
Όσον αφορά την πρώτη κατοικία δανειοληπτών που πτώχευσαν και θεωρούνται οικονομικά ευάλωτοι, θα δίνεται επίδομα στέγασης, ώστε να καλύψουν τις στεγαστικές ανάγκες τους. Εξετάζεται επίσης η μεταβίβαση των ακινήτων σε κρατικό φορέα και η επαναμίσθωσή της από τους δανειολήπτες.
Με τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των δανειστών να είναι συνεχείς, το μόνο σίγουρο είναι ότι με το νέο πτωχευτικό πλαίσιο αλλάζει ριζικά ο τρόπος προστασίας των υπερχρεωμένων δανειοληπτών, συμπεριλαμβανομένων όσων χάσουν τα σπίτια τους λόγω της απελευθέρωσης των πλειστηριασμών. Οι οφειλέτες θα έχουν δύο δρόμους να διαλέξουν. Ο ένας είναι η υπαγωγή όλων των οφειλών σε μια ενιαία ρύθμιση. Ο δεύτερος, η πτώχευση, δηλαδή η ρευστοποίηση όλων των περιουσιακών στοιχείων και η παύση των εισπρακτικών μέτρων προκειμένου ο οφειλέτης να έχει μια δεύτερη ευκαιρία.
Η λογική του νέου Πτωχευτικού φυσικών προσώπων είναι να εξαντληθεί κάθε περιθώριο πριν ο οφειλέτης χάσει το σύνολο της περιουσίας του. Το πλαίσιο θα είναι μεν πιο αυστηρό, αλλά θα δίνεται μια δεύτερη ευκαιρία στα ευάλωτα νοικοκυριά να μη βρεθούν στον δρόμο ή, ακόμα κι αν χάσουν την πρώτη τους κατοικία, να μπορέσουν να σταθούν στα πόδια τους.
Εξωδικαστική προσπάθεια διευθέτησης
Σε πρώτη φάση θα προβλέπεται εξωδικαστική προσπάθεια διευθέτησης, στην οποία τα εμπλεκόμενα μέρη θα αναζητούν μεταξύ τους τη λύση μέσω της αναδιάρθρωσης και της ρύθμισης του χρέους του οφειλέτη, και σε αυτή τη φάση ο οφειλέτης θα υποχρεούται να συναινέσει στη ρευστοποίηση της περιουσίας του.
Ωστόσο, εφόσον η αξία της πρώτης κατοικίας ή του συνόλου της περιουσίας του οφειλέτη δεν καλύπτει το σύνολο των χρεών, ο οφειλέτης θα μπορεί να προσφύγει στο δικαστήριο και με αίτησή του να ζητήσει την πτώχευσή του. Το δικαστήριο θα μπορεί μετά τη ρευστοποίηση της περιουσίας να αποφασίσει την πλήρη διαγραφή οφειλών, δίνοντάς του μια δεύτερη ευκαιρία.
Ειδικότερα, οι οφειλέτες (φυσικά πρόσωπα) θα έχουν τη δυνατότητα, εφόσον το επιθυμούν, να ρυθμίσουν όλα τα χρέη τους (Εφορία, τράπεζες, ΔΕΚΟ) σε μία ρύθμιση, η οποία θα γίνεται εξωδικαστικά, με την υποχρέωση του οφειλέτη να μπει στην ηλεκτρονική πλατφόρμα.
Με τα στοιχεία που θα αντλεί η πλατφόρμα από τα συνδεδεμένα με αυτήν μέρη (Εφορία, τράπεζες, κτηματολόγιο κ.λπ.) και κατόπιν επεξεργασίας αυτών από τους πιστωτές θα του προτείνεται ένα δοσολόγιο, το οποίο θα διαφέρει ως προς το ύψος της δόσης αλλά και τον αριθμό των δόσεων από πιστωτή σε πιστωτή.
Στην περίπτωση, τώρα, που ο οφειλέτης επιλέξει να δηλώσει πτώχευση ή οι πιστωτές κρίνουν ότι πρέπει να πτωχεύσει, διότι αποκρύπτει περιουσιακά και οικονομικά στοιχεία και ταυτόχρονα δεν είναι συνεργάσιμος για ρύθμιση, τότε θα εφαρμοστεί μία εντελώς καινούργια διαδικασία. Καταρχάς, θα ρευστοποιηθεί η περιουσία για να αποπληρωθούν τα χρέη του προς τους πιστωτές. Στην περίπτωση που η αξία της περιουσίας που θα ρευστοποιηθεί υπολείπεται των χρεών, τότε το υπόλοιπο μέρος των οφειλών θα υπαχθεί σε ρύθμιση.
Στον νέο Πτωχευτικό θα προβλέπεται διαγραφή του υπολοίπου των χρεών που θα μείνει μετά και τη ρευστοποίηση από τους πιστωτές της περιουσίας, και θα δίνεται σε όσους πραγματικά δεν έχουν εισοδήματα και περιουσία και εφόσον «δεν λειτούργησαν με δόλο».
Μετά τη ρευστοποίηση της περιουσίας και για ένα χρονικό διάστημα, πιθανότατα δύο ετών, ο πρώην οφειλέτης θα καθαρίσει εντελώς από τη «στάμπα» των χρεών και θα μπορεί -εφόσον έχει εισόδημα- ακόμη και να αιτηθεί νέο δανεισμό. Μετά τη λήξη της περιόδου θα επανεξετάζεται η οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη και εφόσον αυτή δεν έχει αλλάξει, θα απαλλάσσεται από το μέρος του χρέους που ενδεχομένως έχει μείνει ανεξόφλητο τη στιγμή εκείνη.
Ουσιαστικά θα έχει μία δεύτερη ευκαιρία, ξεκινώντας από το μηδέν. Θα μπορεί να ανοίξει νέα επιχείρηση, να αποκτήσει φορολογική ενημερότητα ή άλλα περιουσιακά στοιχεία, απαλλαγμένος από τα παλιά βάρη.
Τι προβλέπεται για όσους χάσουν την πρώτη κατοικία τους
Μετά τη ρευστοποίηση και εφόσον απομένουν ανεξόφλητα ποσά από το δάνειο, ο δανειολήπτης θα πληρώνει ένα ποσό από το εισόδημά του, το οποίο θα είναι διαθέσιμο πέραν των εύλογων δαπανών διαβίωσης. Εφόσον ανήκει στην κατηγορία των ευάλωτων προσώπων ή νοικοκυριών, θα είναι επιλέξιμος για στεγαστικό επίδομα, ώστε να καλύψει τις στεγαστικές ανάγκες του.
Ειδικότερα, όσοι οφειλέτες χάσουν την πρώτη τους κατοικία θα αποκτήσουν τη δυνατότητα να επιδοτούνται με βάση συγκεκριμένα οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια, ώστε να μπορούν να καλύψουν τις στεγαστικές τους ανάγκες είτε συνεχίζοντας να μένουν στο ίδιο σπίτι, το οποίο όμως ενδεχομένως θα βρίσκεται στα χέρια της τράπεζας ή τρίτου μετά τη ρευστοποίηση της περιουσίας τους, είτε νοικιάζοντας κάποιο άλλο.
Το στεγαστικό αυτό επίδομα θα δίνεται αυστηρά και μόνο σε όποιον χάνει την πρώτη του κατοικία, ενώ για το ύψος του θα λαμβάνονται υπόψη μια σειρά κριτήρια, όπως για παράδειγμα το εισόδημα, ο αριθμός των μελών νοικοκυριού ή άλλες ειδικές περιπτώσεις, όπως μακροχρόνια άνεργοι, ΑμεΑ, υπερήλικοι κ.λπ. Μάλιστα, στα κονδύλια για το νέο στεγαστικό αυτό επίδομα σχεδιάζεται να προστεθούν και τα κονδύλια που σήμερα προβλέπονται για την κρατική επιδότηση του νόμου Κατσέλη – Σταθάκη, ύψους περίπου 200.000.000 ευρώ, για δανειολήπτες που εντάσσονται στον νόμο και πληρούν τα σχετικά κριτήρια.
Για τη στήριξη των δανειοληπτών που πτώχευσαν και θεωρούνται οικονομικά ευάλωτοι εξετάζεται επίσης η μεταβίβαση της κύριας κατοικίας τους σε κρατικό φορέα και η επαναμίσθωσή της. Σε περίπτωση που κάποιος δανειολήπτης πτωχεύσει, αφού εκποιηθεί η υπόλοιπη περιουσία του και υπό την προϋπόθεση ότι πληροί συγκεκριμένα, αυστηρά οικονομικά κριτήρια, θα μπορεί να μεταβιβάσει την κύρια κατοικία του σε αυτόν τον φορέα με τίμημα την εμπορική της αξία.
Στη συνέχεια θα μπορεί να διαμένει σε αυτήν για 12 χρόνια καταβάλλοντας ενοίκιο. Εντός τριών ετών από την έναρξη της μίσθωσης θα έχει τη δυνατότητα να ζητήσει τη μετατροπή της σύμβασης σε μίσθωση με δικαίωμα επαναγοράς και 20ετή διάρκεια.
