Τα μεγάλα εθνικά θέματα δεν ήταν ποτέ του ενός ρόλου. Κάθε Έλληνας πρωθυπουργός έβρισκε μίνιμουμ συνεννόησης με την αντιπολίτευση, πάντα είχε ρόλο το ΚΥΣΕΑ, οι «βαριές» αποφάσεις που δέσμευαν τη χώρα περνούσαν κάθε φορά από τη Βουλή.
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Είναι η πρώτη φορά, σε σχεδόν μισό αιώνα Μεταπολίτευσης, που ένας πρωθυπουργός διακατέχεται από τέτοια μυστικοπάθεια, αφήνοντας στο σκοτάδι για τα εθνικά θέματα και τη θέση της χώρας στον κόσμο το Κοινοβούλιο, τους αρχηγούς των κομμάτων, ακόμα και το ΚΥΣΕΑ.
Αποφασίζει μόνος του να πρωτοστατήσει πανευρωπαϊκά στις κυρώσεις, να «σπάσει» σε μια νύχτα διπλωματικούς δεσμούς αιώνων με τη Μόσχα, να στέλνει κρυφά κάθε τρεις και λίγο όπλα, να ανακοινώνει συμφωνίες δις δίχως ενημέρωση του ΚΥΣΕΑ, να μην επικοινωνεί με τους αρχηγούς των κομμάτων για τις επαφές του στις ΗΠΑ. Τόσο η Βουλή όσο και ο ελληνικός λαός αγνοούν τι συμβαίνει.
Τι έχει στο μυαλό του και τι πραγματικά επιδιώκει ο Έλληνας πρωθυπουργός μέσα από αυτή την πρωτοφανή τακτική προσωπικών πρωτοβουλιών το γνωρίζει ο ίδιος. Τα αποτελέσματα, όμως, του προσωπικού παιχνιδιού Μητσοτάκη είναι χειροπιαστά: Η Τουρκία εμφανίζει ανεξέλεγκτη επιθετικότητα. Οι ΗΠΑ αποκτούν βάσεις επ’ αόριστον. Η Ε.Ε. νταντεύει την Άγκυρα. Η Μόσχα συγκαταλέγει την Ελλάδα στις χώρες του πιο σκληρού πυρήνα των μη φιλικών χωρών. Ο Ζελένσκι υποτιμά τη νοημοσύνη του ελληνικού Κοινοβουλίου. Και ο ίδιος ο πρωθυπουργός δεν τολμά να πει «Τουρκία» στο Κογκρέσο.
Ο ελληνικός λαός ενημερώνεται για τις αποστολές όπλων στην Ουκρανία από τις αποκαλύψεις της «δημοκρατίας», όπως όταν τον Απρίλιο η εφημερίδα έφερε στο φως ότι τα δρομολόγια ήταν 10 κι όχι ένα όπως ισχυριζόταν η κυβέρνηση. Τα κόμματα, αποκλεισμένα από τις εξελίξεις, ακούν από τα δελτία ειδήσεων τις δηλώσεις του υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ, Λόιντ Οστιν.
Και ο επίτιμος αρχηγός ΓΕΣ, στρατηγός, Γιώργος Καμπάς, δηλώνει: «Δεν γίνεται ποτέ ένας πρωθυπουργός της χώρας να ανακοινώσει από το εξωτερικό την αγορά μαχητικών. Για να αποφασιστεί κάτι τέτοιο, πρέπει πρώτα να υπάρχει μελέτη από το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας».
Την Τρίτη, τη νέα αποστολή πολεμικού εξοπλισμού από την Ελλάδα, συγκεκριμένα τεθωρακισμένων, την ανακοίνωσε ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς και μετά την κατακραυγή που ξέσπασε, την επιβεβαίωσε το Υπουργείο Άμυνας.
Ψέματα
Δεν είναι, όμως, μόνο η πρωτοφανής, όσο και περίεργη κρυψίνοια του πρωθυπουργού στα εθνικά ζητήματα, ειδικά σε μια τέτοια σκληρή συγκυρία. Είναι και τα ψέματα.
Ο υπουργός Άμυνας Ν. Παναγιωτόπουλος απέκλειε νέες αποστολές μετά την πρώτη παρτίδα όπλων προς την Ουκρανία. Η Ελλάδα, όμως, έστειλε ξανά όπλα. Κάτι που μάθαμε από τον υπ. Άμυνας των ΗΠΑ, όχι από τον υπ. Άμυνας της χώρας. Κι όμως, αντί απολογίας, ο κ. Παναγιωτόπουλος ξεστόμισε ακόμα ένα ψέμα: «Η Ελλάδα, όπως όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, βοηθά την Ουκρανία με αμυντικό υλικό».
Ο κ. Παναγιωτόπουλος αποκρύπτει σκοπίμως ότι δεν στέλνουν όπλα στην Ουκρανία όλες οι ευρωπαϊκές χώρες. Σχεδόν το 1/3 των χωρών της Ε.Ε., δηλαδή οι οκτώ από τις 27 χώρες, στέλνουν, προς το παρόν, μόνο την… αγάπη τους στο Κίεβο, όχι όπλα. Αλλα πέντε κράτη-μέλη περιορίζονται σε κράνη, τζιπ, αλεξίσφαιρα και τουφέκια, αποφεύγοντας να εμπλακούν ευθέως στον πόλεμο με αποστολή βαρέων οπλικών συστημάτων.
Δηλαδή, οι μισές χώρες της Ένωσης, οι 13 από τις 27, δεν έχουν δείξει καμία διάθεση να συμμετάσχουν στον πόλεμο με τανκς, πυραυλικά συστήματα, όπως οι S-300, αντιαεροπορικούς πυραύλους κ.ά. Αρνούνται, παρά τις ασφυκτικές πιέσεις που τους ασκούνται.
Επίσης, ο κ. Παναγιωτόπουλος δεν λέει ότι οι άλλες χώρες παίρνουν δημοκρατικά τέτοιες ύψιστης σημασίας -και συνεπειών- αποφάσεις, φέρνοντας το θέμα στη Βουλή τους. Δεν φυγαδεύουν τα όπλα… νύχτα, όπως η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Για παράδειγμα, η Ιταλία στα τέλη Φεβρουαρίου πήρε την έγκριση του υπουργικού συμβουλίου της προτού πραγματοποιήσει την πρώτη εσπευσμένη αποστολή, ενώ στα τέλη Απριλίου ο Ντράγκι ζήτησε την έγκριση του Κοινοβουλίου για την επόμενη παρτίδα όπλων προς το Κίεβο.
Ποιοι έστειλαν τι
Η απάντηση της Ε.Ε. στον πόλεμο ήταν κατά κύριο λόγο στρατιωτικοποιημένη και ήδη έχουν σταλεί μεγάλες ποσότητες όπλων στη Ουκρανία. Είναι επίσης η πρώτη φορά που η Ενωση χρηματοδοτεί στρατιωτική υποστήριξη για μια χώρα που δέχεται επίθεση.
Η Ελλάδα, άγνωστο γιατί, ήταν από τις πρώτες χώρες στον κόσμο που έσπευσαν να δώσουν στρατιωτικοποιημένη «απάντηση» για την εισβολή της Ρωσίας. Σύμφωνα με το Al Jazeera, στις 28 Φεβρουαρίου, και μετά τις τέσσερις πρώτες μέρες του πολέμου, μόλις 13 χώρες από όλον τον πλανήτη είχαν στείλει όπλα στην Ουκρανία. Η Ελλάδα ήταν μέσα σε αυτές. Συγκεκριμένα, οι χώρες ήταν οι ΗΠΑ, Βρετανία, Καναδάς, Ελλάδα, Βέλγιο, Τσεχία, Γαλλία, Γερμανία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ισπανία, Ολλανδία και Σουηδία.
Τα περισσότερα διεθνή ΜΜΕ ανατρέχουν πλέον στο ενημερωμένο επί καθημερινής βάσης Forum on the Arms Trade για τις εξοπλιστικές αποστολές δυτικών χωρών στην Ουκρανία. Το συγκεκριμένο πόρταλ χρηματοδοτείται από την Ενωση Ελέγχου Όπλων (Arms Control Association) των ΗΠΑ και στηρίζεται τόσο από σημαντικούς χορηγούς (Carnegie Corporation of New York, Rockefeller Brothers Fund) όσο και από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικής Συνεργασίας.
Σύμφωνα με το Forum on the Arms Trade, η Ελλάδα έχει στείλει στην Ουκρανία φορητούς εκτοξευτές ρουκετών, πυρομαχικά και τουφέκια καλάσνικοφ. Περισσότερα στοιχεία δεν υπάρχουν έτσι κι αλλιώς, αφού η ελληνική κυβέρνηση κρατάει εσκεμμένα θολό το τοπίο για το τι όπλα στέλνει.
Ας δούμε, όμως, και τις άλλες 25 χώρες της Ε.Ε., στις οποίες επικρατεί διαφάνεια.
«Βαριά» ενίσχυση από 13 κράτη
- Ιταλία: Κατόπιν εγκρίσεως του υπουργικού συμβουλίου τον Φεβρουάριο και της Βουλής τον Απρίλιο, έστειλε και δεσμεύτηκε να στείλει πυραύλους εδάφους – αέρος Stinger, αντιαρματικά όπλα, βαριά πολυβόλα, ελαφρά πολυβόλα τύπου MG και συστήματα αντι-IED.
- Τσεχία: Αρματα μάχης T-72 και οχήματα μάχης πεζικού, επιθετικά ελικόπτερα (Mi-24), πυραυλικά συστήματα, μη ελαφρά όπλα, συμπεριλαμβανομένων 160 συστημάτων Manpads (9K32 Strela-2). Ακόμα 20 ελαφρά πολυβόλα, 132 τουφέκια εφόδου, 70 υποπολυβόλα, 108.000 σφαίρες. Και σε πρότερη αποστολή, 4.000 όλμοι, 30.000 πιστόλια, 7.000 τουφέκια εφόδου, 3.000 πολυβόλα και 1.000.000 σφαίρες.
- Δανία: Εκτοξευτή Harpoon και πύραυλοι, 2.700 αντιαρματικά όπλα, 300 πύραυλοι Stinger και προστατευτικά γιλέκα.
- Εσθονία: Αντιαρματικοί πύραυλοι Javelin και εννέα οβίδες (με γερμανική άδεια).
- Γαλλία: Αντιαρματικά κατευθυνόμενα συστήματα πυραύλων Milan και οβίδες πυροβολικού Caesar, συν πρόσθετο αμυντικό εξοπλισμό.
- Γερμανία: 50 αντιαεροπορικά συστήματα Cheetah, 56 PbV-501 IFV, 1.000 αντιαρματικά όπλα και 500 αντιαεροπορικά αμυντικά συστήματα Stinger. Δόθηκε άδεια σε επιλεγμένες χώρες να στείλουν όπλα που ελέγχονται από τη Γερμανία.
- Λετονία: Προγραμματίζει να παραδώσει αντιαεροπορικούς πυραύλους Stinger.
- Λιθουανία: Αντιαεροπορικά πυραυλικά συστήματα Stinger και πυρομαχικά.
- Ολλανδία: 200 πύραυλοι Stinger, 3.000 κράνη μάχης, 2.000 γιλέκα κατακερματισμού με συνοδευτικές πλάκες θωράκισης, 100 τουφέκια ελεύθερου σκοπευτή με 30.000 τεμάχια πυρομαχικών, 400 εκτοξευτές ρουκετοβομβίδων (με γερμανική άδεια).
- Πολωνία: Περισσότερα από 200 άρματα μάχης T-72. Εχουν εγκριθεί παραδόσεις συστημάτων και πυρομαχικών Piorun (Thunderbolt) μικρού βεληνεκούς, φορητά συστήματα αεράμυνας (MANPAD). Υπάρχει ετοιμότητα παράδοσης φυσιγγίων, πυρομαχικών πυροβολικού, συστημάτων αεράμυνας, ελαφρών όλμων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών αναγνώρισης.
- Σλοβακία: Σύστημα αεράμυνας S-300.
- Σλοβενία: Τανκς T-72, τουφέκια καλάσνικοφ (άγνωστη ποσότητα), κράνη και πυρομαχικά.
- Σουηδία: 10.000 αντιαρματικά όπλα AT4.
Οι πέντε χώρες με light βοήθεια
- Πορτογαλία: Χειροβομβίδες, σφαίρες και αυτόματα τουφέκια G3.
- Βέλγιο: 200 αντιαρματικά όπλα, 5.000 αυτόματα τουφέκια – πολυβόλα.
- Κροατία: Τουφέκια, πολυβόλα και προστατευτικό εξοπλισμό.
- Φινλανδία: 2.500 τουφέκια, 150.000 φυσίγγια και 1.500 αντιαρματικά όπλα μονής βολής.
- Ισπανία: 700.000 τουφέκια, πολυβόλα κι ελαφριά πολυβόλα, 20 τόνοι ιατρικών προμηθειών, 1.370 αντιαρματικοί εκτοξευτές χειροβομβίδων, αμυντικό και ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό που αποτελείται από κράνη, τζάκετ και γιλέκα προστασίας NBC.
Οι οκτώ που στέλνουν λίγα έως και τίποτα
- Αυστρία: Τίποτα.
- Βουλγαρία: Τίποτα.
- Ιρλανδία: 200 μονάδες θωράκισης σώματος, ιατρικές προμήθειες, καύσιμα και άλλη «μη θανατηφόρα» βοήθεια.
- Κύπρος: Τίποτα.
- Ρουμανία: Καύσιμα αξίας 3.000.000 ευρώ, αλεξίσφαιρα γιλέκα, κράνη, σφαίρες.
- Μάλτα: Τίποτα.
- Λουξεμβούργο: Jeep Wrangler 4×4, 15 στρατιωτικές σκηνές, ελαφρά αντιαρματικά και πρόσθετο μη θανατηφόρο εξοπλισμό.
- Ουγγαρία: Τίποτα.
Πώς ενισχύθηκε το Κίεβο την πενταετία 2016-2021 παρά το Μινσκ II
Τα τελευταία πέντε χρόνια και προ της έναρξης του πολέμου, η Ευρώπη σημείωσε τη μεγαλύτερη αύξηση (19%) στις εισαγωγές όπλων παγκοσμίως, τάση που πλέον επιταχύνεται ραγδαία. «Η Ευρώπη είναι το νέο hot spot για τις αγορές όπλων», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων τον Μάρτιο ο Σιμόν Βέζεμαν, ανώτερος ερευνητής του SIPRI.
Μεταξύ 2016-2021 και οι εξαγωγές όπλων προς την Ουκρανία εμφάνισαν αύξηση. Προήλθαν κυρίως από την Τσεχία (που η Ρωσία την είχε κατατάξει στις μη φιλικές χώρες πριν από τον πόλεμο), την Τουρκία, τη Γαλλία, τη Λιθουανία, την Πολωνία και τις ΗΠΑ. Η Τσεχία αντιπροσώπευε το 41% των συνολικών ουκρανικών εισαγωγών όπλων με 87 τεθωρακισμένα και 56 τεμάχια πυροβολικού, με τις ΗΠΑ να ακολουθούν με το 31%, παρέχοντας 540 αντιαρματικούς πυραύλους κ.ά. Η Τουρκία παρέδωσε 12 οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο η Ουκρανία ενίσχυε ένα ήδη μεγάλο οπλοστάσιο, αλλά και τις δικές της δυνατότητες παραγωγής όπλων. Το 2016-2021 είχε αναρριχηθεί στην 14η θέση των μεγαλύτερων εξαγωγέων όπλων παγκοσμίως.
Να σημειωθεί ότι από το 2014 και την Κριμαία, τα μεγάλα κράτη – εξαγωγείς περιόριζαν τις πωλήσεις όπλων στην Ουκρανία, λόγω ανησυχιών για κλιμάκωση των συγκρούσεων. Θεωρητικά, όμως, τη συγκεκριμένη περίοδο υπήρχε και η ειρηνευτική συμφωνία του Μινσκ II, που υπογράφτηκε το 2015. Στην ουσία ποτέ δεν εφαρμόστηκε. Οι Ουκρανοί έβλεπαν τη συμφωνία ως «Δούρειο Ιππο», θεωρώντας ότι παρείχε στις αυτόνομες περιοχές το δικαίωμα του βέτο σε μια πιθανή ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Λόμπι: Πάνω από 6.400.000 ευρώ σε βουλευτές στη Γερμανία από το 2020
Η απόφαση της Γερμανίας για τη δημιουργία ενός ταμείου 100 δισεκατομμυρίων ευρώ για τις ένοπλες δυνάμεις της καθιστά τον αμυντικό προϋπολογισμό της τον τρίτο μεγαλύτερο παγκοσμίως, πίσω μόνο από Κίνα και ΗΠΑ.
Αναπόφευκτα, οι μεγάλοι προϋπολογισμοί προσελκύουν τους λομπίστες. Όπως φαίνεται, όμως, η βιομηχανία όπλων ξόδεψε εκατομμύρια για να ασκήσει πίεση στους Γερμανούς πολιτικούς αρκετά πριν από την απόφαση της κυβέρνησης να εκτοξεύσει τις στρατιωτικές δαπάνες.
Ο Σολτς ανακοίνωσε στις 27 Φεβρουαρίου ότι το αμυντικό μπάτζετ της χώρας θα αυξηθεί σε πάνω από το 2% του ΑΕΠ και 100 δισ. ευρώ θα ξοδευτούν εφάπαξ για τη στρατιωτική ετοιμότητά της. Αν και αυτό σερβιρίστηκε ως απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία, στην πραγματικότητα ήταν στα σκαριά εδώ και μήνες.
Το Υπ. Άμυνας της Γερμανίας πίεζε για ένα «ειδικό ταμείο» 102 δισ. ευρώ για τις ένοπλες δυνάμεις από τον Οκτώβριο του 2021, σύμφωνα με το «Spiegel», αλλά τότε είχε απορριφθεί από τον κυβερνητικό συνασπισμό. Τον Φεβρουάριο το ίδιο αίτημα πλασαρίστηκε ξανά με αφορμή τη ρωσική εισβολή. Αυτή τη φορά έγινε δεκτό με χειροκροτήματα στο Κοινοβούλιο, ενώ οι μετοχές των εταιριών όπλων εκτοξεύτηκαν.
Ρεπορτάζ που επικαλούνται το επίσημο μητρώο λόμπι του γερμανικού Κοινοβουλίου, αναφέρουν ότι πολλές από τις εταιρίες που πρόκειται τώρα να επωφεληθούν άμεσα από τον αυξημένο αμυντικό προϋπολογισμό έχουν δαπανήσει πάνω από 6.400.000 ευρώ για lobbying σε βουλευτές από το 2020. Προφανώς κι αυτά τα 6.400.000 ευρώ είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, αφού η βιομηχανία όπλων έχει μια ανεξάντλητη γκάμα στρατηγικών λόμπι. Μια από αυτές είναι να συγκεντρώνουν μαζί πολιτικούς και εκπροσώπους της βιομηχανίας σε δομές γνωστές ως «κοινωνίες» που ουσιαστικά λειτουργούν σαν κλαμπ ενώσεις λόμπι.
Από τα 38 άτομα που αποτελούν την Επιτροπή Άμυνας του γερμανικού Κοινοβουλίου τουλάχιστον επτά είναι μέλη μίας ή περισσότερων από αυτές τις «κοινωνίες». Η πρόεδρος της επιτροπής άμυνας Μαρί Άγκνες Στρακ Τσίμερμαν και αναπληρώτρια αρχηγός του κόμματος των Φιλελευθέρων (FDP) συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο του κλαμπ της DWT. Επίσης στο διοικητικό συμβούλιο είναι ο αντιπρόεδρος της Lockheed Martin για την κεντρική και την ανατολική Ευρώπη Ντένις Γκούγκε, ο οποίος εργαζόταν ως σύμβουλος στο Υπουργείο Άμυνας.
Η Τσίμερμαν πίεζε ώστε τα αεροσκάφη Tornado της Γερμανίας να αντικατασταθούν με τα F-35 της Lockheed Martin. Κάτι παράδοξο, αφού οι περισσότεροι Γερμανοί πολιτικοί υποστήριζαν δημόσια το Eurofighter ως τον μοναδικό αντικαταστάτη του Tornado. Μάλιστα, το 2019 ο αρχηγός της γερμανικής αεροπορίας Καρλ Μιούλνερ απολύθηκε από την τότε υπουργό Άμυνας Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επειδή τασσόταν υπέρ του F-35. Όμως, φέτος τον Μάρτιο η γερμανική κυβέρνηση ανακοίνωσε την απόφασή της για αγορά F-35.
