Ο Γρηγόρης Καραμέλος γεννήθηκε το 1953 στο χωριό Σινίτσα Κορυτσάς. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο των Τιράνων, στη Σχολή Φυσικών Επιστημών.
- Από τον Σάββα Καλεντερίδη
Έλαβε το πτυχίο της Φυσικής και κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο και πάλι από το Πανεπιστήμιο των Τιράνων. Υπηρέτησε ως καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης σε λύκεια της περιοχής Κορυτσάς, ενώ δίδαξε επίσης και στο Πανεπιστήμιο Κορυτσάς. Ασχολήθηκε με την πολιτική με την πτώση του καθεστώτος, το 1991, και εκλέχτηκε αντιδήμαρχος Κορυτσάς από το 1994 μέχρι το 1996.
Στη συνέχεια πολιτεύτηκε με το κόμμα Ομόνοια και εκλέχτηκε βουλευτής Κορυτσάς από το 1997 μέχρι το 2005. Το 2018 εκλέχτηκε και πάλι βουλευτής Κορυτσάς με το Κόμμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Διετέλεσε γενικός γραμματέας στο υπουργείο Εργασίας από το 2009 μέχρι το 2010. Από το 2010 μέχρι το 2011 διετέλεσε διευθυντής στην Επιτροπή Πυρηνικής Ενέργειας του υπουργείου Ενέργειας της Αλβανίας.
Συνέντευξη στον Σάββα Καλεντερίδη
Κύριε Καραμέλο, καταρχάς πείτε μας τη γενική σας εντύπωση από την ενασχόλησή σας επί 30 χρόνια με την πολιτική στην Αλβανία.
Είναι μια περίοδος της ζωής μου γεμάτη εντάσεις και οδυνηρές εμπειρίες, κυρίως γιατί η περιοχή της Κορυτσάς, στην οποία εκλέγομαι, δεν αναγνωρίζεται από το αλβανικό κράτος ως μειονοτική. Γι’ αυτό όλα ήταν πολύ δύσκολα. Όπως ξέρετε, η περιοχή Κορυτσάς έχει μεγάλη παράδοση και ο Ελληνισμός έχει εκεί βαθιές ρίζες. Στην περιοχή άνθησαν μεγάλα κέντρα πολιτισμού και εμπορίου, με πρώτο τη Μοσχόπολη, όπου λειτούργησαν το δεύτερο τυπογραφείο στα Βαλκάνια και η φημισμένη Ακαδημία της Μοσχόπολης. Επίσης, από την περιοχή κατάγονταν πολλοί ευεργέτες του Ελληνισμού, απόδειξη της βαθιάς ελληνικότητας του τόπου.
Ποια είναι η κατάσταση του Ελληνισμού σήμερα στην περιοχή;
Η περιοχή έχει μακρά χριστιανική παράδοση, η Ορθοδοξία είναι ριζωμένη στον τόπο, με απόδειξη τους δεκάδες βυζαντινούς ναούς. Παρότι επί καθεστώτος Χότζα η Ορθοδοξία ήταν υπό διωγμό, απόδειξη ότι γκρέμισαν τη μεγαλύτερη εκκλησία της Κορυτσάς, τον Αγιο Γεώργιο, ο κόσμος δεν έχασε την πίστη του. Σήμερα δε, η ορθόδοξη κοινότητα είναι πολύ καλά οργανωμένη και ο Ελληνισμός τιμά τις χριστιανικές παραδόσεις με ευλάβεια.
Με το περιουσιακό τι γίνεται;
Τις εκκλησιές τις είχε κρατικοποιήσει το καθεστώς Χότζα και ορισμένες τις είχε κάνει μουσεία. Μερικές παραμένουν μέχρι σήμερα μουσεία και δεν τις αποδίδει το κράτος σε εκείνους που τις έχτισαν. Επίσης, όλες οι περιουσίες των μοναστηριών είχαν κρατικοποιηθεί επί Χότζα και τώρα δεν αποδίδονται στα μοναστήρια και στην εκκλησία. Είναι αυτό ένα σοβαρό ζήτημα που μας απασχολεί. Επίσης, οι περιουσίες των πολιτών, που είχαν κρατικοποιηθεί επί Χότζα, όταν έπεσε το καθεστώς, δεν αποδόθηκαν στους ιδιοκτήτες τους αλλά μοιράστηκαν σε άλλους. Εμείς δεν έχουμε σοβαρά προβλήματα με το ιδιοκτησιακό, γιατί η γη δεν έχει μεγάλη αξία στην περιοχή μας. Τα μεγάλα προβλήματα είναι στο θαλάσσιο μέτωπο, κυρίως στην περιοχή της Χειμάρρας, που είναι μια καθαρά ελληνική περιοχή, και με την απόδοση ελληνικών περιουσιών στους μεγάλους επιχειρηματίες προσπαθούν να δημιουργήσουν ρήγμα στην αδιάσπαστη ενότητά της.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός Ράμα ετοιμάζεται να περάσει νόμο στη Βουλή για να αμνηστεύσει τους κατόχους μαύρου χρήματος. Όλο αυτό το χρήμα το ρίχνουν σε τουριστικές επενδύσεις στην περιοχή της Χειμάρρας.
Τι προβλήματα αντιμετωπίζετε στην άσκηση των καθηκόντων σας ως βουλευτής στην εκλογική σας περιφέρεια αλλά και στην πρωτεύουσα, στα Τίρανα;
Στην αρχή, από το 1992 μέχρι το 1996, ήταν πολύ δύσκολα. Το αλβανικό κράτος και οι αρμόδιες υπηρεσίες θεωρούσαν μεγάλη πρόκληση να μιλά κανείς για τον Ελληνισμό στην Κορυτσά. Τη θεωρούσαν αλβανική πόλη και τον νομό αλβανική περιοχή. Δεχόμασταν ασφυκτικές πιέσεις από το κράτος και από τις μυστικές υπηρεσίες. Τότε ήταν που έβαλαν στη φυλακή τα πέντε στελέχη της Ομόνοιας, ενώ και οι πιέσεις σε εμάς τους βουλευτές ήταν αφόρητες. Είχαμε αρχίσει να λειτουργούμε κρυφά τα ελληνικά φροντιστήρια και μας κυνηγούσαν. Βλέπετε, εκτός από τα 98 αναγνωρισμένα μειονοτικά χωριά, στις περιοχές Κορυτσάς, Πρεμετής, Χειμάρρας και Λεσκοβικίου είχε απαγορευθεί η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Και διψούσαμε να τη μάθουμε και να τη διδάξουμε στα παιδιά μας.
Ποια ήταν η αντίδραση του κόσμου στις προσπάθειές σας;
Ο κόσμος στήριξε τον αγώνα μας. Ήθελε να ξαναβρεί τις ρίζες του, γι’ αυτό στήριξε τις προσπάθειες που κάναμε για την ελληνική εκπαίδευση. Ύστερα από αγώνες λειτούργησε ξανά το Ελληνικό Προξενείο στην Κορυτσά το 1998, ιδρύθηκαν και λειτούργησαν τα Εκπαιδευτήρια «Ομηρος» το 2002 και λειτουργούν ακόμα. Πριν από λίγα χρόνια άνοιξε και λειτουργεί και το Λύκειο «Πλάτων». Και στα δύο εκπαιδευτήρια φοιτούν περίπου 650 μαθητές. Απόδειξη της στήριξης του κόσμου είναι η εκλογή μου στην Περιφέρεια Κορυτσάς από το 1994 μέχρι και σήμερα.
Σήμερα αντιμετωπίζετε προβλήματα στην άσκηση των καθηκόντων σας ως βουλευτής;
Το όποια προβλήματα προέρχονται από τους εθνικιστικούς κύκλους. Δεν υπάρχουν πιέσεις από τις υπηρεσίες του κράτους, όπως γινόταν παλιά.
Ποιο είναι κατά την άποψή σας το πιο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο Ελληνισμός της Αλβανίας σήμερα;
Τα προβλήματα είναι τα εξής: Πρώτο, το περιουσιακό, γιατί, αν σου αφαιρέσουν τη γη, σε κόβουν από τον τόπο σου. Δεύτερο, η αναγνώριση των Ελλήνων που κατοικούν εκτός των 98 αναγνωρισμένων μειονοτικών χωριών. Το αλβανικό κράτος θα πρέπει να επιτρέψει σε όλους τους πολίτες κατά την απογραφή να δηλώσουν ελεύθερα την εθνική τους ταυτότητα. Αυτό επιβάλλει το Διεθνές Δίκαιο αλλά και το ισχύον Σύνταγμα της Αλβανίας. Ευτυχώς, αυτό είναι από τους όρους που έχει θέσει η Ε.Ε. για να προχωρήσουν οι ενταξιακές διαδικασίες.
Τι σας ανησυχεί περισσότερο σήμερα στην Αλβανία;
Η Αλβανία είναι μια χώρα που γεωγραφικά ανήκει στην Ευρώπη και πιστεύω ότι πρέπει να προσαρμόσει τις πολιτικές της για να ενταχθεί στην Ε.Ε. Δεν ταιριάζουν στην ιστορία της Αλβανίας οι ισλαμιστικές οργανώσεις που δρουν ανεξέλεγκτα τα τελευταία χρόνια και τείνουν να αλλάξουν την πολιτισμική φυσιογνωμία της. Επίσης, μας ανησυχεί η έντονη παρουσία της Τουρκίας. Δεν θέλουμε να μετατραπεί η Αλβανία σε προτεκτοράτο της Τουρκίας. Θέλουμε να έχει άριστες σχέσεις με την Ελλάδα για το συμφέρον της ελληνικής μειονότητας, των Αλβανών που ζουν στην Ελλάδα, αλλά και των δύο λαών γενικότερα. Κλείνοντας, θέλω να εκφράσω τις ανησυχίες μου για τις ανθελληνικές εκπομπές των δύο μεγαλύτερων τηλεοπτικών σταθμών της Αλβανίας τον τελευταίο καιρό. Θέλουν να αλλάξουν την Ιστορία. Για παράδειγμα, θέλουν να παρουσιάσουν τη Μοσχόπολη. Προσπαθούν να παρουσιάσουν τα ελληνικά χωριά ως αλβανικά. Πιστεύω ότι όλα αυτά είναι υποκινούμενα από την κυβέρνηση Ράμα, η οποία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και θέλει να αποπροσανατολίσει τον κόσμο, με εθνικιστικές εκπομπές κυρίως εναντίον των Ελλήνων.
