Mε το χθεσινό σημείωμά μας για την κρίση που σοβεί στο εσωτερικό των Σωμάτων Ασφαλείας, και δη στην Πυροσβεστική, φαίνεται ότι «χτυπήσαμε φλέβα», κατά το κοινώς λεγόμενον.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Η ουσία της αντιπαράθεσης εις ό,τι αφορά τους νεκρούς στο Μάτι δεν επικεντρώνεται στις ευθύνες των υπουργών του ΣΥΡΙΖΑ μόνον, αλλά εκτείνεται και στο μέγεθος των αποζημιώσεων που αξιώνουν δικαιολογημένα οι οικογένειες των θυμάτων από το Ελληνικό Δημόσιο. Αποζημιώσεις, όμως, από τις οποίες -ανάλογα με το ύψος που θα επιδικασθεί στις οικογένειες- θα επωφεληθούν και ιδιώτες πραγματογνώμονες, τέως στελέχη Σωμάτων Ασφαλείας και άλλοι. Κυβερνητικές πηγές, που γνωρίζουν άριστα τι συμβαίνει μέσα και έξω από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, αναγνωρίζουν ότι το θέμα δεν είναι μόνο πολιτικό και δεν περιορίζεται στις συγκεκαλυμμένες ευθύνες του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος είναι στην πραγματικότητα ο «φερετζές» της υπόθεσης.
Το θέμα είναι νομικό, είναι και ηθικό. Διατυπώνω εισαγωγικά δύο θέσεις αρχής! Η πρώτη: Ασφαλώς και δικαιούνται αποζημίωση, και μάλιστα υψηλότατη, τα θύματα και οι οικογένειές τους. Θυμίζω, όμως, ότι η διεκδίκηση αποζημίωσης είναι αστική και όχι ποινική αξίωση. Άλλο η αντικειμενική βλάβη που προκάλεσε το Δημόσιο με τους υπαλλήλους τους σε ζωές και περιουσίες -αναμφισβήτητη- και άλλο η ποινική αξιολόγηση της συμπεριφοράς των πυροσβεστών!
Η απάντηση, δηλαδή, στο ερώτημα αν κινήθηκαν με κακουργηματικό δόλο ή με βαρύτατη πλημμεληματική αμέλεια κατά ανθρώπινων ζωών. Εδώ εισερχόμαστε σε άλλα μονοπάτια, βαθιά νομικά, που δεν συνδέονται με τις αποζημιώσεις, αλλά με το αίτημα των οικογενειών των θυμάτων να τιμωρηθούν με βαριά κάθειρξη στην «μπουζού» όσοι ευθύνονται για τις απώλειες 102 ανθρώπινων ζωών. Με την αστική αξίωση ζητείς χρήματα από τον υπαίτιο, με την καταμήνυση ζητείς τον εγκλεισμό του στη φυλακή.
Υπάρχει διαφορά. Αυτή είναι η πρώτη θέση αρχής. Να και μια δεύτερη τώρα! Όσο ανήθικο είναι να ρισκάρει ένας ανώτατος αξιωματικός της Πυροσβεστικής ανθρώπινες ζωές, εκθέτοντάς τις στην πυρά με στόχο την προαγωγή, άλλο τόσο απαράδεκτο είναι (αν συμβαίνει) να παίζονται παιχνίδια στις πλάτες της πολιτικής προκειμένου να αβγατίσει η αμοιβή ολίγων ειδικών πραγματογνωμόνων, που συνδράμουν τις οικογένειες στη δικαιολογημένη αξίωσή τους να εγείρουν αίτημα αποζημίωσης για τις ψυχές των οικείων τους. Κατά την επαφή μου με κυβερνητικές πηγές, χθες, έθεσα ορισμένα ερωτήματα, για τα οποία οι απαντήσεις που έλαβα δεν με ενθουσίασαν.
• Ερώτημα πρώτο: Ανέφερε ονόματα υπευθύνων στο πόρισμά του ο επιπυραγός που καταγγέλλει σήμερα με αποδείξεις ότι απειλήθηκε από τον αρχηγό της Πυροσβεστικής; Μαθαίνω πως όχι. Δεν έγραψε ονόματα στο πόρισμα. Ούτε «Δούρου» έγραψε. Ούτε «Γεροβασίλη» ούτε «Ματθαιόπουλος» ούτε τίποτε. Τις ευθύνες προσωποποίησε ο τότε εισαγγελέας Πρωτοδικών Ηλίας Ζαγοραίος στο πόρισμά του, αφού έλαβε κατάθεση από 82 μάρτυρες νύχτα και μέρα εκείνον τον Αύγουστο. Ράντζο είχε στήσει στο γραφείο του στην Εισαγγελία Πρωτοδικών. Το υπογραμμίζω αυτό, γιατί κάποιοι προσφάτως στοχοποίησαν απαραδέκτως αυτόν τον άξιο εισαγγελικό λειτουργό. Και όμως: Πόρισμα για το Μάτι χωρίς την αποφασιστικότητα Ζαγοραίου δεν θα υπήρχε.
• Ερώτημα δεύτερο: Το ηχογραφημένο υλικό που παρουσίασε η εφημερίδα «Καθημερινή» και δύναται να γίνει δεκτό ως αποδεικτικό υλικό με ευρεία ερμηνεία με βάση τον νέο νόμο (για «κατάχρηση εξουσίας», έννοια της μόδας, κατηγορεί τον αρχηγό του ο αξιωματικός) κατατέθηκε, άραγε, από τον επιπυραγό στις τρεις καταθέσεις του στη Δικαιοσύνη (η τελευταία στις 1/6/2020) κατά τη διεξαγωγή της τακτικής ανάκρισης; Ή μαρτύρησε το περιεχόμενο των συνομιλιών του με τον αρχηγό της Πυροσβεστικής χωρίς να καταθέσει το ηχογραφημένο; Από όσα διαβάζω στον Τύπο για τις καταθέσεις του, αποκομίζω την εντύπωση πως δεν κατατέθηκε το ηχητικό.
• Ο εισαγγελέας κύριος Σπυρόπουλος, παρά την αντίθετη εισήγηση του ανακριτή κυρίου Μαρνέρη, αποφάσισε ότι οι κατηγορίες κατά των υπευθύνων για την τραγωδία αιρετών και υπηρεσιακών πρέπει να παραμείνουν, όπως από την αρχή δρομολογήθηκε, σε επίπεδο πλημμελήματος (ανθρωποκτονία από αμέλεια, εμπρησμός από αμέλεια). Η άποψη του ανακριτή, ότι έπρεπε να παραπεμφθούν για «ενδεχόμενο δόλο» με την κατηγορία της τοποθέτησης των θυμάτων «σε μη ασφαλή θέση», απερρίφθη με εκτεταμένη παραπομπή στη νομολογία άλλων αντίστοιχων πολύκροτων υποθέσεων («Σαμίνα» κ.λπ.). Ερώτημα τρίτο, που πρέπει να απαντηθεί: Σύμπτωση ότι το ηχογραφημένο έρχεται στη δημοσιότητα μετά την ολοκλήρωση της τακτικής ανάκρισης και τη μη άσκηση διώξεων σε βαθμό κακουργήματος; Ή, μήπως, κάτι άλλο, που δεν είναι σύμπτωση; Δεν θα κολυμπήσω πιο βαθιά χωρίς αποδείξεις – οι επισημάνσεις μου, άλλωστε, δεν αφορούν τον θαρραλέο επιπυραγό που αψήφησε τις απειλές και πήγε το έργο του μέχρι τέλους.
Θα διερωτηθώ, όμως: Μήπως η απόφαση του εισαγγελέα δυσαρέστησε τυχόν πραγματογνώμονες, οι οποίοι έπειτα από θητεία στα Σώματα Ασφαλείας συνδράμουν τώρα δικαστικώς τους ενδιαφερομένους; Μήπως η μη αναβάθμιση της κατηγορίας σε κακούργημα πλήττει συγκεκριμένες προσδοκίες αυξημένης χρηματικής αποζημίωσης, η οποία κατά την άποψή μου, ούτως ή άλλως, μπορεί να ικανοποιηθεί -κατά τα πρότυπα της Μαρφίν- αστικώς; Μήπως, άραγε, το ηχητικό αξιοποιείται από τρίτους, ερήμην του επιπυραγού, με στόχο άλλον, εξ ου και η τεράστια προβολή του; Εξ ου και η αναγκαία «σος» πολιτικής, η οποία πολιτική σχεδόν πάντα είναι ο κομπάρσος σε τέτοιες υποθέσεις και ενίοτε εκείνη πληρώνει το μάρμαρο; Μήπως η εμπλοκή όποιας Γεροβασίλη είναι χρήσιμη για να αναβαθμιστεί η κατηγορία από πλημμέλημα σε κακούργημα; Τρεις καταληκτικές επισημάνσεις:
1. Το ηχητικό με τον διάλογο δεν είχε νομική αξία, γιατί ο αρχηγός ζητεί συγκάλυψη ευθυνών γενικώς και αορίστως, δεν καταθέτει αίτημα για συγκάλυψη κακουργηματικών ευθυνών ειδικώς και συγκεκριμένως. Εάν από το ηχητικό προκύπτουν κακουργηματικές ευθύνες και ενδεχόμενος δόλος, αυτά αφορούν τις πυρκαγιές στο Γύθειο και στα Κύθηρα, όχι στο Μάτι.
2. Συγκεκριμένη αναφορά στη φωτιά που ξέσπασε σε άλλο σημείο της Αττικής, δυτικά, και είχε ως συνέπεια την ακύρωση μετάβασης ελικοπτέρου στο Μάτι για να δοθεί προτεραιότητα στην κατάσβεση αυτής έκανε ο εισαγγελέας Ζαγοραίος στο πόρισμά του, με διευθύνσεις και ονόματα. Όχι ο αξιωματικός.
3. Ο τρόπος που απευθύνθηκε ο αρχηγός της Πυροσβεστικής στον επιπυραγό του ήταν κυνικός και ανοίκειος, και θύμισε το λεξιλόγιο Παππά στην ηχογράφηση Μιωνή. Από το «μαγαζί» του Τσίπρα φθάσαμε στα «καπούλια» της Δούρου. Όταν, όμως, στην Πυροσβεστική ίσχυε το ευέλικτο βαθμολόγιο -το κατήργησε ο Χαρδαλιάς-, που έδινε τη δυνατότητα σε αξιωματικούς να κερδίζουν γαλόνια κάθε δύο χρόνια, μην απορούμε που γινόταν τόσο εύκολα κανείς αρχηγός όπως ο συγκεκριμένος. Συμπεραίνω: Η θύελλα που ξέσπασε, φαινομενικά, αφορά μόνον τη Γεροβασίλη, τη Δούρου, τον Τόσκα.
Επανατροφοδοτεί όμως κυρίως τη συζήτηση για το αν το Μάτι είναι κακούργημα ή πλημμέλημα. Για το αν οι αξιωματικοί είχαν δόλο να σκοτώσουν 102 άγνωστους σε αυτούς Ελληνες ή όχι. Ίνα απαντηθή κάποτε το εξίσου κυνικό ερώτημα: Πόσο «τιμάται» μια ψυχή στις μέρες μας;
