Λέτε και το γνωρίζαμε όταν αναφέραμε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στην εισαγωγή του σημειώματός μας για την ποιότητα της αστικής δημοκρατίας στην πατρίδα μας την περασμένη εβδομάδα.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Διότι ο Καραμανλής ήταν επιμελώς εξαφανισμένος από τις ανακοινώσεις και τα τηλεοπτικά «επίκαιρα» της περασμένης Παρασκευής, ημέρας εορτασμού αποκατάστασης της δημοκρατίας. Ελάχιστα έως μηδενικά πλάνα από το «έρχεται» και τα κεριά στο αεροδρόμιο στην τηλεόραση, ελάχιστες αναφορές στις ανακοινώσεις των κομμάτων, του δικού του περιλαμβανομένου (μόνο ο Νίκος Δένδιας τον θυμήθηκε, ούτε καν ο πρόεδρος της Ν.Δ. και πρωθυπουργός), ενώ στη δεξίωση για την αποκατάσταση της δημοκρατίας κυκλοφορούσε μόνο το «φάντασμά» του.
Η κυρία που κάθεται σήμερα στον θώκο που συνέστησε ο Εθνάρχης με το δημοψήφισμα και το Σύνταγμα του 1975 δεν αισθάνθηκε την υποχρέωση να κάνει μισή αναφορά στον άνθρωπο που οφείλει -όπως όλοι μας- την ύπαρξή της εκεί. Αντιθέτως, μάλιστα, φρόντισε να μην αποσταλεί φέτος πρόσκληση για πρώτη φορά στο Ίδρυμα «Κωνσταντίνος Καραμανλής»! Προφανώς η δημοκρατία στην Ελλάδα το 1974 απεκαταστάθη από τον «πρώτο τραπέζι πίστα» στη δεξίωση κύριο Σημίτη και τους λοιπούς παρισταμένους μνημονιακούς πρωθυπουργούς. Ειλικρινά, όμως, δεν εντυπωσιάζομαι από την εσκεμμένη πολιτική ταφή του μεγάλου Μακεδόνα! Και από την παράλειψη της «βενιζελικής» Σακελλαροπούλου να μην προσκαλέσει το ίδρυμα που φέρει το επώνυμου του ανθρώπου που αποκατέστησε τη δημοκρατία σε αυτόν τον τόπο.
Όταν τα «βραχώδη όρη» της Φιλοθέης αποκλείουν από το μνημόσυνο του Εθνάρχη τον Μάιο τον εκ των στενών συνεργατών του τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας στέλνοντας συγκεκριμένα μηνύματα αδυναμίας στο σύστημα, πώς να αξιώνουν σήμερα σεβασμό από αυτό; Δεν απορώ. Οι συμβιβασμοί έχουν κόστος. Ούτε περιμένω βεβαίως από την κυρία Πρόεδρο να έχει διαβάσει το συγκλονιστικό βιβλίο του Σταύρου Ψυχάρη για τις 70 μέρες που οδήγησαν στη δημοκρατία για να καταλάβει πόσο δύσκολο ήταν νομικά και τι θεσμικό άθλο έκανε με τη μετάβαση ο Καραμανλής για να φθάσουμε εδώ που είμαστε. Τίποτε δεν ήταν αυτονόητο. Θα ανέμενα, όμως, κάτι άλλο από την αγαπητή Πρόεδρο, η οποία εμφανίστηκε στη δεξίωση με ένα σύνολο που, σύμφωνα με τις κυρίες των Αθηνών, ήταν μόδα αρχών 1985.
Σύνολο που δεν ταίριαζε στην περίσταση, καθώς δεν ήξερες αν είναι για λύπη ή για χαρά («ούτε πενθούσα ούτε μη», όπως μου ελέχθη σαρκαστικώς). Θα έλεγα στην κυρία Πρόεδρο ότι αφού απεχθάνεται το πρόσωπο του Καραμανλή, θεωρεί περιττή κάθε αναφορά στα κείμενά της σε αυτόν, θα μπορούσε τουλάχιστον να κρατήσει στην εορτή μερικά στοιχεία από το πνεύμα του! Αν το διακρίναμε, δεν θα το λέγαμε πουθενά, δεν θα… καταδίδαμε την κυρία Πρόεδρο στους εκσυγχρονιστές ως ύποπτη καραμανλισμού. Υποσχόμεθα. Το ένα είναι η ελληνικότητα και το δεύτερο η λαϊκότητα, το επισημαίνω γιατί η Πρόεδρος έκανε αναφορά στη ζυγισμένη ομιλία της στους «λαϊκιστές». Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν λαϊκός και ποτέ λαϊκιστής, πατριώτης αλλά όχι εθνικιστής, δεν κολάκευε τον λαό.
Έλεγε ευχαριστώ, όμως. Η Πρόεδρος προχθές έχασε μια σπάνια ευκαιρία στην πολιτικώς ορθότατη και άψογη δεξίωση που έφερε τη σφραγίδα της να πει ένα «ευχαριστώ» που θα συγκινούσε και θα «έκοβε» εισιτήρια. Προσκάλεσε, και εύγε της, τους εργαζομένους στα νοσοκομεία, στα σούπερ μάρκετ, στα ντελίβερι για να πει ευχαριστώ για τις υπηρεσίες που προσέφεραν στη διάρκεια του κορονοϊού. Μας απέδειξε, όμως, ότι ήταν μία κίνηση δημοσίων σχέσεων, χωρίς «βάθος».
Οι άνθρωποι έμειναν ανώνυμοι μέσα στο πλήθος. Δεν έχω την απαίτηση να τους καλούσε δίπλα της στο πλατύσκαλο όπου εκφώνησε τον λόγο της η κυρία Πρόεδρος. Να τους παρουσίαζε ενώπιον όλων ημών και να τους έλεγε ευχαριστώ στο όνομα του έθνους. Να τους έκανε πρωταγωνιστές της βραδιάς. Ήταν πολύ προχωρημένο για τις επικοινωνιακές δυνατότητές της. Το καταλαβαίνω! Τώρα αποκτά τον αέρα του πρωτοκόλλου. Μια φωτογραφία, όμως, με τους «ήρωές» μας δίπλα της θα μπορούσε να βγάλει. Να καταλάβουν αυτοί οι άνθρωποι γιατί προσκλήθηκαν εκεί. Διότι αν έφυγαν και δεν κατάλαβαν, ας μην απορήσει αύριο η Πρόεδρος αν ο λαϊκισμός επελάσει και πάλι.
Όπου δεν υπάρχει το λαϊκό, φύεται το λαϊκίστικο. Νόμος! Όσον αφορά την ελληνικότητα της δεξίωσης, σημειώνω το εξής. Ήταν εξαιρετικά οργανωμένη, κυριαρχούσε το μέτρο, ο αέρας της ήταν κοσμοπολίτικος και ευρωπαϊκός, οι υπεύθυνες δημοσίων σχέσεων αυστηρές μαζί μας (σωστά) για την τήρηση των αποστάσεων. Θα μπορούσε, όμως, να ήταν δεξίωση οποιασδήποτε χώρας -της Ημέρας Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ για την οποία ευχήθηκε φέτος πρώτη φορά Πρόεδρος-, θα μπορούσε να ήταν και δεξίωση επιχειρηματικού ομίλου. Όχι ότι οι προηγούμενες ήταν άρτιες, να εξηγούμεθα. Αλλά φέτος έλειπε κάτι: το χρώμα. Το ελληνικό χρώμα.
Ο εθνικός ύμνος ανεκρούσθη σε άλλο τόνο από τον συνήθη, τόνο λιγότερο υπερήφανο, περισσότερο «μετριοπαθή». Ελληνικές σημαίες, από όσο θυμάμαι, δεν είδα πολλές (ίσως και καμία, αλλά δεν τολμώ να το σκέφτομαι). Η ορχήστρα όσο έμεινα στον χώρο δεν άκουσα να αποδίδει τιμή σε κάποιον Χατζιδάκι. Μόνο Μότσαρτ. Με δυο λόγια, έλειπε η «αρμύρα» που θα έδινε νοστιμιά στην εκδήλωση. Και όμως, η ελληνικότης είναι ταυτισμένη με τον κοσμοπολιτισμό! Δεν πρέπει να τη φοβάται κανείς. Μια καταληκτική παρατήρηση: Επιχείρησα να βρίσκομαι όσο πιο κοντά στην Πρόεδρο την ώρα εκφώνησης της ομιλίας, παραβιάζοντας ίσως και εντολές, με συνέπεια να φέρω σε δύσκολη θέση μια υπάλληλο της Προεδρίας που με… ανακάλεσε στην τάξη. Ήταν η «πρώτη» της Προέδρου, όμως, και όσα χρόνια κι αν είμαι στον χώρο δεν θα πάψω να παρατηρώ. Και δεν θα μπερδεύω ποτέ τις απόψεις μου και τα συναισθήματά μου με την πραγματικότητα.
Αν οι εξελίξεις στα εθνικά δεν την καταστήσουν δραματικό πρόσωπο, του χρόνου η Σακελλαροπούλου θα είναι άλλη. Για τον κόσμο που απευθύνεται, ένα διευρυμένο «Ποτάμι» το… έχει. Φέτος ήταν μια αμήχανη οικοδέσποινα. Σε μια αμήχανη, λόγω Αγίας Σοφίας, μέρα. Με μια ομιλία με τα σωστά μηνύματα, αλλά χωρίς χρωματισμό και ανεβοκατεβάσματα. Αν προσέξεις, όμως, καλά το βάδισμά της, το πρόσωπό της, τι φορά στο δεξί της χέρι, διακρίνεις άνετα μια δυναμική και κυρίως πείσμονα γυναίκα που κανείς δεν πρέπει να υποτιμά. Ούτε καν ο πρωθυπουργός. Μόλις μπει στα παπούτσια της θα το καταλάβουμε όλοι. Η νωχελική για την ώρα Προεδρία της θα χαρίσει δυνατές συγκινήσεις στο πολιτικό σύστημα στο μέλλον. Το προβλέπω. Ας το κρατήσουμε αυτό.
