Η δημοκρατία της Μιρντίτα απετέλεσε μία βραχύβια βαλκανική δημοκρατία που ιδρύθηκε το 1921 στη βόρειο Αλβανία από καθολικούς το θρήσκευμα Αλβανούς, υπό την ηγεσία του Μάρκο Γκιώνη, με σκοπό να προστατευθούν οι χριστιανοί κάτοικοι από τους Αλβανούς μουσουλμάνους. Η δημοκρατία της Μιρντίτα αναγνωρίστηκε μόνο από τη Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα, ενώ η Μεγάλη Βρετανία κατόρθωσε τελικά να τη διαγράψει από τον χάρτη το έτος της ίδρυσής της.
- Από τον Αλκιβιάδη Κ. Κεφαλά
Η δημοκρατία της Μιρντίτα αποτελεί τη βάση μιας φανταστικής βαλκανικής δημοκρατίας, όπου έκτοτε ευφυείς και ευφάνταστοι συγγραφείς επινοούν κάθε είδους μυθιστορηματική πολυπλοκότητα πολιτικής διαφθοράς, προδοσίας, ίντριγκας, χρήματος και ανύπαρκτου πολιτικού ήθους της ηγεσίας και των ελίτ.
Η συναρπαστικότερη αλλά ταυτόχρονα και η πλέον εξωπραγματική ιστορία γύρω από τη Μιρντίτα αναφέρεται στη μεταφορά του ιδιωτικού και δημόσιου πλούτου στις τσέπες της φάρας του Μάρκο Γκιώνη, η οποία με την κατάλληλη νομοθεσία κατόρθωσε να ληστέψει ένα κράτος.
Ο Γκιώνη, με τη βοήθεια των Βρετανών (ή των Γερμανών), συνέθεσε το «επουράνιο σχέδιο» της «οικονομικής ανάπτυξης» της Μιρντίτα, όπου το 90% του μόχθου των κατοίκων κατέληξε στις τσέπες των Βρετανών (ή των Γερμανών), το 9% στις τσέπες της φάρας του Μάρκο Γκιώνη και των πολιτικών του φίλων και μόνο το 1% του παραγόμενου πλούτου διανεμήθηκε -υπό μορφή ελεημοσύνης- στον πληθυσμό.
Η οικονομική δυσπραγία στη Μιρντίτα εξανάγκασε το σύνολο των ικανότερων αυτοχθόνων να μεταναστεύσει στη Βρετανία (ή τη Γερμανία), για να ενισχύσει περαιτέρω την οικονομική ανάπτυξη αυτών των χώρων. Το ανθρώπινο έλλειμμα της Μιρντίτα αναπληρώθηκε από μουσουλμάνους εποίκους σε τέτοια κλίμακα, ώστε σήμερα, 99 χρόνια μετά την ίδρυση της δημοκρατίας, να μην υπάρχει στην περιοχή δείγμα χριστιανών Μιρντιτιώτων.
Ο Μάρκο Γκιώνη, επίσης, με τη βοήθεια Βρετανών (ή Γερμανών) τραπεζιτών επιτάχυνε την κοινωνική διαλυτική διαδικασία, επιβάλλοντας βαρύτατο φόρο στην ιδιωτική περιουσία των αυτοχθόνων, οι οποίοι για να μπορέσουν να επιζήσουν αναγκάστηκαν να πουλήσουν τα σπίτια τους σε εταιρίες-φαντάσματα που ανήκαν στη φάρα των Γκιώνη και οι οποίες, με τη σειρά τους, τα πουλούσαν ή τα νοίκιαζαν σε Αλβανούς μετανάστες, μέσω των επιδομάτων που η κυβέρνηση Γκιώνη χορηγούσε στους νεοεισερχομένους από τους φόρους των αυτοχθόνων. Το 1921 η δημοκρατία της Μιρντίτα κινούσε τα εργοστάσιά της και θέρμαινε τους κατοίκους της με λιθάνθρακα από τα κρατικά λιγνιτωρυχεία της Μιρντίτα.
Κατ’ απαίτηση των Βρετανών (ή των Γερμανών), η φάρα του Μάρκο Γκιώνη άρπαξε τα πλέον παραγωγικά λιγνιτωρυχεία, ενώ με νόμο εξανάγκασε τα εναπομείναντα κρατικά να πουλάνε το κάρβουνο σε τιμή υψηλότερη από αυτή που το πουλούσαν τα λιγνιτωρυχεία της φάρας και των Βρετανών (ή των Γερμανών). Την ίδια πρακτική εφάρμοσε και στο νερό, στη γη, στους φυσικούς πόρους, στα τρόφιμα και τα φάρμακα.
Όλες οι οικονομικές δραστηριότητες και η παραγωγική διαδικασία της δημοκρατίας της Μιρντίτα πέρασαν στα χέρια της φάρας του Μάρκο Γκιώνη και των Βρετανών (ή των Γερμανών).
Ο Μάρκο Γκιώνη, κατ’ απαίτηση των Ιταλών και των Γερμανών, επέβαλε φόρο 10% στην παραγωγή του κρασιού και της μπίρας της Μιρντίτα, με σκοπό να αυξηθούν οι πωλήσεις των ιταλικών και γερμανικών προϊόντων στη χώρα.
Η φάρα του Μάρκο Γκιώνη έφερε στο Κοινοβούλιο νομοσχέδιο με το οποίο τα καΐκια του αλιευτικού στόλου της Μιρντίτα κόπηκαν με μεγάλα ατμοκίνητα πριόνια, ώστε να αποκτήσει ο ιταλικός στόλος την αποκλειστικότητα του ψαρέματος στην περιοχή. Το αποτέλεσμα ήταν οι Ιταλοί ψαράδες να ψαρεύουν 6 μίλια έξω από τις ακτές της Μιρντίτα. Ο Μάρκο Γκιώνη επέβαλε και άλλες καινοτόμες μεταρρυθμίσεις στη δημοκρατία της Μιρντίτα.
Αναγνώρισε τα ιστορικά δικαιώματα των Ιταλών ψαράδων στα νερά και στο έδαφος της Μιρντίτα. Εφερε το βρετανικό ναυτικό στην Αδριατική και το Ιόνιο ώστε να μεταφέρονται αποδοτικότερα Τούρκοι και Αφρικανοί μετανάστες στην περιοχή. Επίσης, κατ’ απαίτηση των Βρετανών (ή των Γερμανών), διέκοψε τις διαπραγματεύσεις για την αγορά ναυτικών μονάδων από τη Γαλλία, η οποία θα παρείχε στη Μιρντίτα την ικανότητα στρατηγικού πλήγματος κατά της Αλβανίας, που εκείνη την εποχή υποστηριζόταν από τη Βρετανία και τη Γερμανία.
Δεν είναι γνωστό τι απέγινε ο Μάρκο Γκιώνη, ούτε το πώς αντέδρασαν οι κάτοικοι στα πεπραγμένα του. Η ιστορία (φανταστική ή πραγματική), καθώς και οι φήμες θέλουν τον Μάρκο Γκιώνη να ακολουθεί την ίδια πορεία του ύπατου αρμοστή της Σμύρνης Αριστείδη Στεργιάδη. Φυγαδεύτηκε και αυτός με τη βοήθεια των Βρετανών (ή των Γερμανών) στο Μπουένος Αϊρες, όπου μέχρι το τέλος της ζωής του απολάμβανε καθημερινά το καφέ του στο κοσμοπολίτικο καφέ Τορτότι.
*Διδάκτωρ Φυσικής του Πανεπιστημίου του Manchester, UK, δ/ντής Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
