Όσο εξαντλείται ο αυτόνομος πολιτικός χρόνος του Ερντογάν τόσο αυξάνει η εξάρτησή του από τους ρατσιστές εθνικιστές Γκρίζους Λύκους του ΜΗΡ και του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, τους «αριστερούς εθνικιστές ευρασιατιστές» του Ντογού Περιντσέκ, τους κεμαλικούς εθνικιστές, που εκπροσωπούνται κυρίως από εν αποστρατεία ανώτατα στελέχη των ενόπλων δυνάμεων, τους περί την παραστρατιωτική οργάνωση Εργενεκόν, εθνικοποιημένη μετεξέλιξη του μηχανισμού της νατοϊκής Γκλάντιο.
- Από τον Σάββα Καλεντερίδη
Και όσο εξαντλείται ο πολιτικός χρόνος του Ερντογάν, άρα και της κυβέρνησής του, τόσο εντείνονται και οι μεταξύ των συνιστωσών διαφορές, που σε ορισμένες περιπτώσεις παίρνουν τη μορφή συγκρούσεων.
Ο Ερντογάν και οι περί αυτόν θέλουν βασικά δύο πράγματα. Το ένα είναι η παλινόρθωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του χαλιφάτου, που σημαίνει κατάληψη ή άσκηση αυξημένης επιρροής σε εδάφη της αυτοκρατορίας, και το άλλο, ο πλουτισμός της οικογένειας Ερντογάν και των επιχειρηματιών που είναι στον κύκλο του. Ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί θέλει τον έλεγχο των μηχανισμών ασφαλείας και των διωκτικών Αρχών του κράτους, αφενός, για να καταπνίξει κάθε κίνηση που απειλεί την «καθαρότητα του τουρκικού έθνους και την ενότητα του τουρκικού κράτους» και, αφετέρου, να εξασφαλίσει ασυλία στους μηχανισμούς του κόμματός του, που, εκτός από παρακρατικοί και παραστρατιωτικοί, είναι μηχανισμοί ταυτόσημοι της μαφίας και του οργανωμένου εγκλήματος.
Οι αριστεροί ευρασιατιστές είναι οι θιασώτες της αλλαγής γεωπολιτικού προσανατολισμού της Τουρκίας. Δηλαδή θεωρούν ότι η Τουρκία πρέπει να φύγει από το ΝΑΤΟ, να κόψει δεσμούς με την Ε.Ε. και να στραφεί αποκλειστικά στη Μόσχα, στο Πεκίνο και στην Τεχεράνη. Θεωρούν ότι αυτό θα αυξήσει τη γεωπολιτική αξία της Τουρκίας. Με την άποψη αυτή ταυτίζονται, εκτός από τους αποστράτους, και αρκετοί εθνικιστές εν ενεργεία αξιωματικοί των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.
Οι κεμαλικοί εθνικιστές είναι κυρίως απόστρατοι αξιωματικοί των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, οι οποίοι δεν θέλουν να παραχωρηθούν στους Κούρδους δικαιώματα που είναι δυνατόν μεσομακροπρόθεσμα να οδηγήσουν στην παραχώρηση αυτονομίας, γεγονός που, κατά την άποψή τους, θα οδηγήσει στον διαμελισμό της Τουρκίας. Η ομάδα αυτή, παρότι συγκρούστηκε με τις ΗΠΑ κυρίως λόγω της στήριξης που παρείχαν στην ομάδα Γκιουλέν και στους Κούρδους, θεωρεί ότι η Τουρκία δεν πρέπει να αλλάξει γεωπολιτικό προσανατολισμό και θα πρέπει να διατηρεί καλές σχέσεις με το ΝΑΤΟ, το Ισραήλ και την Ευρώπη. Εως τώρα οι τάσεις που επικράτησαν στο εσωτερικό της κυβέρνησης είναι οι εξής: Ο Ερντογάν ελέγχει απολύτως το οικονομικό «παιχνίδι» και τον τομέα της ενέργειας και της αμυντικής βιομηχανίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο οικονομικών κερδών για την οικογένεια. Το ΜΗΡ κατόρθωσε να ελέγξει σε μεγάλο βαθμό τους διωκτικούς μηχανισμούς και τη μαφία.
Οι ευρασιατιστές κατόρθωσαν να πείσουν τον Ερντογάν να στραφεί προς τη Ρωσία, την Κίνα και το Ιράν. Οι κεμαλικοί εθνικιστές επέβαλαν την πολιτική της Τουρκίας στο Κουρδικό, συνεπικουρούμενοι από το ΜΗΡ.
Όμως το τελευταίο διάστημα παρατηρείται στην Τουρκία σύγκρουση στο εσωτερικό της κυβέρνησης Ερντογάν. Συγκρούονται οι ευρασιατιστές με τους κεμαλικούς εθνικιστές πάνω στο θέμα του γεωπολιτικού προσανατολισμού της Τουρκίας. Οι κεμαλικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου στον Ερντογάν, λέγοντας ότι η Τουρκία, με την πολιτική που ακολουθεί, έχει απομονωθεί διεθνώς αλλά και στην ανατολική Μεσόγειο, και κινδυνεύει με διπλωματικό βατερλό, που θα οδηγήσει και σε στρατιωτική ήττα την Τουρκία. Για τον λόγο αυτό προτείνουν στον Ερντογάν να σταματήσει την προσέγγιση με τη Ρωσία και την Κίνα, και να αναθεωρήσει τις σχέσεις του με το ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Οι φωνές και οι ενστάσεις των κεμαλικών έχουν ενταθεί το τελευταίο διάστημα, κατά το οποίο υπάρχει η ένταση στην ανατολική Μεσόγειο.
Αυτή η τάση στην κυβέρνηση Ερντογάν, που εκφράζεται κυρίως από τον απόστρατο πρώην επιτελάρχη του τουρκικού γενικού επιτελείου ναυτικού Τζιχάτ Γιαϊτζί (Cihat Yaycı), ο οποίος αναγκάστηκε σε παραίτηση ακριβώς γιατί εξέφραζε απόψεις που δεν ήταν τότε, τον Μάιο του 2020, οι επικρατέστερες στην κυβέρνηση.
Ο Γιαϊτζί, ο οποίος θεωρείται από τους θιασώτες του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» και ο αρχιτέκτονας της συμφωνίας οριοθέτησης με τη Λιβύη, το τελευταίο διάστημα ασκεί ασφυκτικές πιέσεις στον Ερντογάν να αναθερμάνει η Τουρκία τις σχέσεις της με το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Είναι ο άνθρωπος που κάλεσε τον Ερντογάν να παρέμβει σε Λιβύη και Αλβανία ώστε να καταγγείλλουν τη συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ της Ελλάδας με την Ιταλία.
Ο Γιαϊτζί είναι ο άνθρωπος που ετοίμασε τους χάρτες και τις συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ με τον Λίβανο, το Ισραήλ, την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο. Στους χάρτες αυτούς δεν αναγνωρίζεται ΑΟΖ στην Κύπρο, πέραν των χωρικών υδάτων της και, έτσι, γίνεται διαμοιρασμός της ΑΟΖ της Κύπρου με τις προαναφερθείσες χώρες. Μάλιστα, το τελευταίο διάστημα ο Ερντογάν φέρεται ότι έχει αποδεχθεί τις εισηγήσεις Γιαϊτζί, αρχίζοντας συνομιλίες με όλες τις χώρες που αναφέρθηκαν παραπάνω, ακόμα και με την Αίγυπτο, παρά τις εχθρικές σχέσεις Ερντογάν – Σίσι.
Όσον αφορά την προτεινόμενη συμφωνία με την Αίγυπτο, η αρθρογράφος της «Χουριέτ» Hande Frat έγραψε την περασμένη Παρασκευή: «Η προτεινόμενη συμφωνία είναι η παραχώρηση μιας θαλάσσιας περιοχής στην Αίγυπτο μεγέθους τριών νησιών της Κύπρου». Μάλιστα, σύμφωνα με την αρθρογράφο, η Αγκυρα στέλνει ένα ανοιχτό μήνυμα, ότι είναι προς το συμφέρον της Αιγύπτου να συμφωνήσει με την Τουρκία, κάτι που προσπαθούν να «μπλοκάρουν» τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δίνοντας μεγάλα ποσά στην Αίγυπτο και λειτουργώντας επίσης από την πίσω πόρτα, προκειμένου το Κάιρο να μην υποκύψει στη δελεαστική πρόταση της Τουρκίας.
Η ιστορία δεν σταματά εδώ. Την ίδια μέρα η εφημερίδα «Αϊντινλίκ», που ανήκει στο Κόμμα της Πατρίδας (Vatab Partisi), επιτίθεται στον Τζιχάτ Γιαϊτζί, κατηγορώντας τον ανοιχτά ως άνθρωπο των Ισραηλινών. Επίσης, τον κατηγορεί ως αντίθετο στον ευρασιατισμό και ως υπέρμαχο του αγωγού EastMed.
Για να μην παρεξηγηθούμε: Είναι γνωστό ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει υπογράψει συμφωνίες οριοθέτησης της ΑΟΖ με Ισραήλ και Αίγυπτο και ότι οι κρατικές συμφωνίες δύσκολα ακυρώνονται.
Γνωστά αυτά, αλλά, επειδή τα κράτη πρέπει να κινούνται με βάση το χειρότερο σενάριο, καλό είναι η Κύπρος και η Ελλάδα να εργάζονται και με βάση αυτό.
Άλλωστε, όταν προειδοποιούσαμε για την επερχόμενη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που μας κατηγορούσαν ως κινδυνολόγους.
Όσον αφορά το επιχείρημα ότι «οι κρατικές συμφωνίες δύσκολα ακυρώνονται», να υπενθυμίσουμε ότι για την Τουρκία η Κυπριακή Δημοκρατία είναι «θανούσα».
Τι σημαίνει αυτό;
Ότι η Τουρκία έχει στόχο τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη δημιουργία ενός άλλου κράτους. Και αν διαλυθεί η Κυπριακή Δημοκρατία, τότε μπορεί να υπογραφούν νέες συμφωνίες, κατά τα συμφέροντα της Αγκυρας.
Γι’ αυτό, λοιπόν, καλό είναι να λάβουμε τα μέτρα μας.
Γιατί, αν τα είχαμε λάβει με τη Λιβύη, δεν θα τρέχαμε και δεν θα φτάναμε και δεν θα υπογράφαμε με την Αίγυπτο τμηματική οριοθέτηση χωρίς το Καστελόριζο και με μειωμένη επήρεια της Κρήτης, κάτι που θα βρούμε μπροστά μας το αμέσως επόμενο διάστημα.
Εκτός κι αν είναι όλα κανονισμένα. Τότε αλλάζει το πράγμα.
