«Την επόμενη εβδομάδα θα πραγματοποιηθεί νέα συνάντηση του προεδρικού εκπροσώπου Ιμπραήμ Καλίν, του συμβούλου της Γερμανίδας καγκελαρίου Μέρκελ, Γιαν Χέκερ, και της συμβούλου του Ελληνα πρωθυπουργού Μητσοτάκη, Ελένης Σουρανή» γράφει η τουρκική εφημερίδα «Yeni Safak» που ως «φωνή» του Τούρκου προέδρου Ερντογάν είναι πάντα καλά πληροφορημένη.
- Από τον Μιχάλη Ψύλο
«Οι ημερομηνίες των επόμενων διπλωματικών κινήσεων αναμένεται να καθοριστούν κατά την τριμερή αυτή συνάντηση» ενημερώνει η τουρκική εφημερίδα. Σύμφωνα μάλιστα με το ρεπορτάζ, ο Ερντογάν αποφάσισε να στείλει εντός των ερχόμενων ημερών στη Γαλλία τον υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου για να συναντηθεί με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν. «Οι διπλωματικές κινήσεις μεταξύ της Αγκυρας και της Γαλλίας θα αποκτήσουν δυναμική την επόμενη περίοδο» εκτιμά η «Yeni Safak» δείχνοντας και τους προσανατολισμούς του Ερντογάν. Είναι σαφές ότι ο Τούρκος πρόεδρος θα προσπαθήσει να προσεταιριστεί τον Μακρόν.
Άλλωστε τα «οθωμανικά παζάρια» ήταν ανέκαθεν ένα από τα ισχυρά του χαρτιά. Οπως είπε μάλιστα μετά την επικοινωνία με τον Μακρόν, «η Τουρκία πάντα ήθελε το τραπέζι της διπλωματίας, ως τώρα δεν μας είχαν προσεγγίσει, αλλά τώρα είδαν την αποφασιστικότητά μας»! Σωστό, λάθος; Το σίγουρο είναι ότι ο Ερντογάν κάνει και την ανάγκη φιλοτιμία, καθώς πιέζεται και…οικονομικά, ενώ νέο αρνητικό ρεκόρ κατέγραψε η τουρκική λίρα έναντι του δολαρίου, στις 7,7 λίρες το δολάριο. Ο Ερντογάν ελπίζει ότι θα αναχαιτιστεί η πτωτική πορεία της λίρας, καθώς δεν πρόκειται να εφαρμοστεί η απειλή επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία, εφόσον η Αγκυρα συμφώνησε στην επανέναρξη των διερευνητικών συζητήσεων με την Ελλάδα.
Όπως γράφει ο Μουράτ Γετκίν, πρώην διευθυντής της αγγλόφωνης «Hurriyet» στην ιστοσελίδα του Yetkinreport, η στροφή του Ερντογάν στη διπλωματία συνδέεται και με τα σοβαρά προβλήματα της τουρκικής οικονομίας. «Η χαλάρωση μέσω της διπλωματικής συμφιλίωσης με την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ενωση (Ε.Ε.) δεν επιδιορθώνει την οικονομία, υπάρχουν και άλλα σοβαρά προβλήματα εκεί, αλλά εάν ληφθούν τέτοια μέτρα η οικονομία θα αναπνεύσει. Γιατί σήμερα το ευρώ έχει φτάσει να ανταλλάσσεται σχεδόν με 9 λίρες, και βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου ο πρέσβης των ΗΠΑ Ντέιβιντ Σάτερφιλντ προειδοποιεί: «Αν δεν πληρωθούν τα χρέη, οι ξένες φαρμακευτικές εταιρίες θα σταματήσουν να στέλνουν φάρμακα στην Τουρκία».
Πάντως, ο Ερντογάν κρατώντας μια σκληρή θέση φαίνεται να κερδίζει πόντους στη διεθνή διπλωματία, καθώς όλοι, προσπαθώντας να τον… ηρεμήσουν, κάνουν υποχωρήσεις στις απαιτήσεις του – αν και ο ίδιος μένει αμετακίνητος στις θέσεις του. Όπως διερωτάται μάλιστα στη γαλλική «Le Figaro» Ευρωπαίος διπλωμάτης, «ο Ερντογάν έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του. Έχει φαντασίες μεγαλοπρέπειας και σπουδαιότητας, ενώ η οικονομία της χώρας του δεν ακολουθεί. Επρεπε να του δοθεί τόση σημασία συγκρίνοντάς τον με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ ή τον Βλαντιμίρ Πούτιν;». Οταν μάλιστα ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος δηλώνει «η Ευρώπη δεν υπάρχει χωρίς την Τουρκία. Πρέπει να το λάβουν αυτό υπόψη»! Ο Ερντογάν φέρεται μάλιστα ότι είπε στον Μακρόν «όλα εξαρτώνται από τα βήματα της Ελλάδας… Η Ελλάδα αυξάνει την ένταση στην περιοχή, προσπαθεί να δημιουργήσει μια ελληνική λίμνη στην ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο χρησιμοποιώντας τα νησιά ως δικαιολογία, ενώ η Τουρκία συμπεριφέρεται πολύ λογικά». Σε εμάς αυτά ακούγονται -και σωστά- πολύ προκλητικά, αλλά δεν ξέρουμε πώς εκλήφθηκαν από τον Γάλλο πρόεδρο.
Σύμφωνα με τη γαλλική «Le Figaro», από τη γαλλική προεδρία αναφέρουν ότι η συζήτηση ήταν «εποικοδομητική», «χωρίς ένταση» και ότι «ο καθένας έκανε γνωστά τα επιχειρήματά του», αλλά με «την επιθυμία να συνδιαλέγονται τακτικά και να ανοίγουν άλλα κοινά θέματα». Τι θα ακολουθήσει; Θα φανεί στο… χειροκρότημα, που λέει και το τραγούδι. Στις διεθνείς πιέσεις δηλαδή που θα δεχτεί η Ελλάδα για να βρεθεί «λύση» στον επικείμενο διάλογο. Σε έναν διάλογο όπου όλοι οι Τούρκοι αξιωματούχοι λένε ότι θα επιχειρήσουν να βάλουν στο τραπέζι «όλα τα θέματα στο Αιγαίο, και όχι μόνο ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα».
O ίδιος ο Ερντογάν είπε χθες ότι «η σκληρή δύναμη της Τουρκίας για στρατιωτική δράση δεν είναι εναλλακτική της χαλαρής δύναμης της διπλωματίας, αλλά συμπληρωματική… Στην κατάλληλη στιγμή και οι δύο αυτές διαδικασίες είναι σημαντικές και μας έδειξαν για άλλη μια φορά ότι έχουμε αποτελέσματα χρησιμοποιώντας και τις δύο, εάν είναι απαραίτητο». Η πολιτική πυγμής που ακολούθησε ως τώρα ο Ερντογάν είχε δυστυχώς αποτελέσματα γι’ αυτόν. Ο Χένρι Μπάρκλεϊ, ερευνητής στο Council on Foreign Relations, σε άρθρο στο αμερικανικό περιοδικό «The National Interest» λέει ότι ο Ερντογάν κινείται όπως κινείται στην ανατολική Μεσόγειο «όχι μόνο γιατί η Ουάσινγκτον απουσιάζει, αλλά γιατί ο Ντόναλντ Τραμπ τον ενθάρρυνε χωρίς αμφιβολία».
Ο Γάλλος πρώην υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Πιερ Λελούς σημειώνει μάλιστα: «Οταν δυνάμεις φεύγουν, φτάνουν άλλες και δημιουργείται αναταραχή. Σήμερα βιώνουμε μια σύγκρουση ανάμεσα σε δύο στρατόπεδα, αυτή των ρεβιζιονιστικών δυνάμεων -Κίνα, Τουρκία, Ρωσία, Ιράν- που θέλουν να διαλύσουν τον σημερινό κόσμο και αυτή των δυνάμεων του συντηρητισμού και του status quo».
Οι εξελίξεις αυτές έχουν ανησυχήσει φυσικά ορισμένους κύκλους στην Ουάσινγκτον και η επικείμενη επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στην Ελλάδα, στις 27 και τις 28 του μήνα, που δεν θα επισκεφθεί ταυτόχρονα την Αγκυρα, ενδεχομένως να αποτελεί ένα σημάδι ότι τουλάχιστον το State Department έχει εκνευριστεί με τις τελευταίες προσπάθειες του Ερντογάν να επεκτείνει την ισχύ του στην περιοχή. Μένει να δούμε πάντως ποια θα είναι εμπράκτως η στάση της Ουάσινγκτον στο εξής. Εν αναμονή φυσικά και των κρίσιμων προεδρικών εκλογών στις Ηνωμένες Πολιτείες στις 3 Νοεμβρίου…
