Είτε στη Μεσόγειο είτε στη Συρία και τη Λιβύη: Ο Ερντογάν έχει φέρει την Ευρώπη ακριβώς εκεί που ήθελε η Τουρκία»!
- Από τον Μιχάλη Ψύλο
Ποιος μπορεί να διαφωνήσει με την εκτίμηση αυτή της γερμανικής εφημερίδας «Die Welt»; «Η τουρκική στρατηγική πρόκλησης και αποτροπής λειτουργεί» γράφει η γερμανική εφημερίδα. Πραγματικά: Στην ανατολική Μεσόγειο η Τουρκία προκαλεί με το σεισμογραφικό «Barbaros» στα χωρικά ύδατα της Κύπρου και η Ευρώπη κοιτάζει αλλού. Στο Αιγαίο ο Ερντογάν ετοιμάζεται να βάλει στο τραπέζι των διερευνητικών συνομιλιών με την Αθήνα όλο το πακέτο των προκλητικών διεκδικήσεων της Αγκυρας εδώ και δεκαετίες, αλλά η γερμανική προεδρία της Ε.Ε. ασκεί στην Ελλάδα αφόρητες πιέσεις για να καθίσουμε στο τραπέζι για έναν διάλογο εφ’ όλης της ύλης.
Αλλά και στη Λιβύη η Αγκυρα, ενισχύοντας συνεχώς τη στρατιωτική της παρουσία, απεργάζεται νέα σχέδια πλήρους ελέγχου της χώρας. Στη Λιβύη μπορεί ο πρωθυπουργός Σάρατζ να ανακοίνωσε την παραίτησή του, αλλά η Τουρκία υπονομεύει κάθε προσπάθεια εθνικής συμφιλίωσης, προωθώντας ως αντικαταστάτη τον νέο εκλεκτό της, τον υπουργό Εσωτερικών Φατί Μπασάγκα. Εχοντας στενές σχέσεις με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, ο Μπασάγκα είχε υποχρεωθεί σε παραίτηση από τον Σάρατζ στα τέλη Αυγούστου, αλλά με παρέμβαση της Τουρκίας ανέλαβε πάλι τα καθήκοντά του. Για να παραιτηθεί τελικά ο Σάρατζ στη συνέχεια. Λεπτομέρειες που δεν ενδιαφέρουν την Ελλάδα, θα πείτε. Κι όμως! Ο Μπασάγκα προαλείφεται για νέος πρωθυπουργός -ακόμη και με πραξικόπημα, αν χρειαστεί- στην ελεγχόμενη από τον Ερντογάν κυβέρνηση της Λιβύης και στόχος του είναι να ενισχύσει ακόμη περισσότερο την τουρκολιβυκή συνεργασία. Ούτε λόγος δηλαδή για ακύρωση εκ μέρους της Λιβύης του παράνομου τουρκολιβυκού συμφώνου για τις ΑΟΖ.
Ο Μπασάγκα μετέβη μάλιστα πριν από λίγες ημέρες στην Τουρκία και υπέγραψε συμφωνία με την οποία η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας αναλαμβάνει τον έλεγχο της κεντρικής τράπεζας της Λιβύης! Δένοντας και οικονομικά δηλαδή τη Λιβύη στο τουρκικό άρμα! Το αραβικό περιοδικό «Arab Weekly» γράφει ότι «ο Μπασάγκα ετοιμαζόταν με τη στήριξη της Τουρκίας να κάνει πραξικόπημα εναντίον του Σάρατζ, εκμεταλλευόμενος τον αυξανόμενο λαϊκό θυμό εναντίον της λιβυκής κυβέρνησης, λόγω της εκτεταμένης διαφθοράς και των άθλιων συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού».
Αραβικές διπλωματικές πηγές τονίζουν ότι η Τουρκία άλλωστε κρύβεται πίσω από την απόφαση του πρωθυπουργού Σάρατζ να ανακοινώσει παραίτηση, καθώς κρίθηκε υποχωρητικός στις δυτικές πιέσεις. «Η Τουρκία τιμώρησε τον Σάρατζ επειδή αρνήθηκε, υπό την πίεση της Γαλλίας και της Ιταλίας, να υπογράψει συμβάσεις και συμφωνίες για την εγκατάσταση τουρκικών ναυτικών βάσεων στα λιβυκά λιμάνια Μισράτα, Ζουβάρα και Χουμς» γράφει το «Arab Weekly». Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, «ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν εξακολουθεί να τάσσεται υπέρ του Μπασάγκα ως του πιο στενού συνεργάτη του για την επίτευξη των τουρκικών συμφερόντων στη Λιβύη στο μέλλον».
Δεν αποκλείεται μάλιστα «ο Ερντογάν να στείλει κι άλλους Σύρους μισθοφόρους στην Τρίπολη για να υποστηρίξει στρατιωτικά τον Μπασάγκα σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης για τον έλεγχο της πρωτεύουσας, επιτρέποντας έτσι στον εκλεκτό της να ελέγξει το Προεδρικό Συμβούλιο και να θέσει τη διεθνή κοινότητα προ τετελεσμένων», όπως γράφει το αραβικό περιοδικό.
Άραβες αναλυτές εκτιμούν μάλιστα ότι οι εξελίξεις στην πολιτική σκηνή στη Λιβύη τροφοδοτούνται μεν από προσωπικές φιλοδοξίες και την ατζέντα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, αλλά συνδέονται με το τουρκικό σχέδιο επέκτασης στη Λιβύη και σε ολόκληρη την περιοχή.
Θα πρέπει λοιπόν να κρατάνε μικρό καλάθι κάποιοι που είδαν ένα φως στην πρόσφατη δήλωση του Λίβυου υπουργού Εξωτερικών Μοχάμεντ Σιάλα ότι «η Λιβύη θα συζητήσει με την Ελλάδα και τη Μάλτα την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών της με την προϋπόθεση ότι δεν θα βλάπτονται τα συμφέροντα της Λιβύης». Πρώτον, γιατί ο Σιάλα πολύ μικρό ρόλο παίζει σήμερα στην κυβέρνηση της Λιβύης και, αν διαφοροποιηθεί από την τουρκική γραμμή, ο Μπασάγκα θα τον εκπαραθυρώσει πάραυτα, αν αναλάβει την πρωθυπουργία. Δεύτερον, γιατί ο Σιάλα εξακολουθεί να στηρίζει το παράνομο τουρκολιβυκό σύμφωνο για τις ΑΟΖ και θέλει να το νομιμοποιήσει προσφέροντας και κάποια «ψίχουλα» σε Ελλάδα και Μάλτα. Να μην ξεχνάμε άλλωστε ότι ο Σιάλα κατέκρινε έντονα με δήλωσή του την Ελλάδα, όταν η ελληνική κυβέρνηση απέλασε τον περασμένο Δεκέμβριο τον Λίβυο πρεσβευτή στη Αθήνα σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το παράνομο τουρκολιβυκό σύμφωνο για τις ΑΟΖ!
Ο Ιμπραήμ Σαχάντ, μέλος του Κρατικού Συμβουλίου της Λιβύης, στο οποίο κυριαρχεί η Μουσουλμανική Αδελφότητα, προειδοποίησε και πάλι ότι οι τουρκολιβυκές συμφωνίες θα παραμείνουν ανέπαφες.
Στο εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι στη Λιβύη πολλά θα κριθούν βέβαια και από την εμπλοκή της Αιγύπτου, που πιέζει για τη συμφιλίωση μεταξύ του πολέμαρχου Χαλίφα Χαφτάρ και του προέδρου του Κοινοβουλίου της Λιβύης Αγκίλα Σάλεχ, εν όψει και των διαπραγματεύσεων που έχουν προγραμματιστεί να γίνουν στη Γενεύη τον ερχόμενο μήνα με στόχο την ειρήνευση στη Λιβύη. Ο Χαφτάρ έχει παραμεριστεί πάντως, καθώς η διεθνής κοινότητα και οι μεγάλοι περιφερειακοί παίκτες βασίζονται όλο και περισσότερο στον πρόεδρο του λιβυκού κοινοβουλίου Αγκίλα Σάλεχ.
Η Ουάσινγκτον επίσης έχει εμπλακεί πιο ενεργά στην προσπάθεια συμφιλίωσης στη Λιβύη και θα ήθελε να δει θετικά αποτελέσματα πριν από τις προεδρικές εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Νοέμβριο.
Για τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν όλα αυτά είναι βέβαια… ψιλά γράμματα. Ενθυμούμενος τη νίκη του οθωμανικού ναυτικού υπό τη διοίκηση του Μπαρμπαρός Χαϊρεντίν Πασά στη Ναυμαχία της Πρέβεζας το 1538, έδειξε την προσήλωσή του στην… ειρηνική διευθέτηση, δείχνοντας άλλη μία φορά τον πολεμικό παροξυσμό που διακατέχει το σύνολο της τουρκικής ηγεσίας. «Κρατάμε τη συμβουλή των προγόνων μας ότι, αν θέλουμε να διατηρήσουμε την ειρήνη, πρέπει να είμαστε έτοιμοι για πόλεμο» τόνισε ο Ερντογάν και πρόσθεσε:
«Εξοπλίζουμε το πολεμικό μας ναυτικό κι όλο τον στρατό μας για να διατηρήσουμε την ειρήνη και την ασφάλεια στη χώρα μας, στην περιοχή μας και σε ολόκληρο τον κόσμο».
Στο πλαίσιο αυτό άλλωστε η Τουρκία -όπως αποκαλύπτει η γερμανική «Die Welt»- έχει στείλει Σύρους μισθοφόρους και στο Αζερμπαϊτζάν για να πολεμήσουν στο πλευρό των Αζέρων, καθώς ξέσπασαν νέες μεθοριακές συγκρούσεις με την Αρμενία.
Και η Ευρώπη; Την ώρα που η Αγκυρα ανοίγει συνεχώς μέτωπα σε όλη την περιοχή, η Ε.Ε. συνεχίζει να κοιτάζει με βλέμμα απλανές και να προσπαθεί να κατευνάσει τον Ερντογάν με… δώρα, εγκαταλείποντας κάθε ιδέα για κυρώσεις. Αυτό ακριβώς που επεδίωκε από την αρχή ο Τούρκος πρόεδρος. Οπως γράφει η γερμανική «Handelsblatt», «ο Ερντογάν έχει καταφέρει να διχάσει την Ε.Ε. στο ζήτημα της στρατηγικής έναντι της Τουρκίας. Στη διαμάχη για το φυσικό αέριο, όπως και στην αναμέτρηση για την επιρροή στη Βόρεια Αφρική αυτό που τον βοηθάει είναι η διαίρεση εντός της Ε.Ε.
Προκειμένου να αυξήσει το δικό του διαπραγματευτικό περιθώριο, ο Ερντογάν βάζει κι άλλα στο τραπέζι. Έτσι η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. τις προσεχή Πέμπτη και Παρασκευή δεν θα αφορά μόνο τη διαμάχη για το φυσικό αέριο, αλλά και το Προσφυγικό, τη βίζα στην Ε.Ε. για τους Τούρκους πολίτες και την τελωνειακή ένωση. Συνεπώς, ο Ερντογάν έχει πολλές πιθανότητες να ανακοινώσει στο τέλος κάποιες ιστορίες επιτυχίας. Ο μοχλός πίεσης θα είχε αποδώσει – ακόμη και αν ο Ερντογάν δεν πετύχει όλους τους στόχους του στη διαμάχη για το φυσικό αέριο».
