Το χθεσινό προεδρικό ντιμπέιτ μεταξύ του 74χρονου Τραμπ και του 77χρονου Μπάιντεν -το χειρότερο που έχει διεξαχθεί ποτέ στις ΗΠΑ, κατά τον Τζορτζ Στεφανόπουλος- συνιστά την πλέον ανησυχητική ένδειξη ότι έρχονται θύελλες για τα εθνικά μας θέματα.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Για την τροπή που θα λάβουν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Σε δύο φάσεις μάλιστα: την προεκλογική, μεταξύ Οκτωβρίου – Νοεμβρίου, και τη μετεκλογική μεταξύ Νοεμβρίου – Ιανουαρίου, διάστημα κατά το οποίο παραδοσιακά ορκίζεται ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Αυτό που είδαμε στους δέκτες μας όσοι αντέξαμε να ξενυχτήσουμε εξηγεί άριστα και τι δουλειά είχε η «αλεπού» Πομπέο στο παζάρι της Μεσογείου (να διασφαλίσει διά του διαλόγου ότι δεν θα ξεσπάσει πόλεμος μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας έως ότου κλείσουν οι κάλπες), αλλά και ποια θα είναι η διακύμανση των σχέσεών μας με τους γείτονες μετά τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ.
Η πρόβλεψη είναι η εξής: θυελλώδης. Ιδού τα δεδομένα. Το ντιμπέιτ μάς έδειξε ότι η Αμερική για τα επόμενα χρόνια, όχι απλώς για τους επόμενους μήνες, θα είναι μια βαθύτατα εσωστρεφής χώρα. Διχασμένη, μπερδεμένη, κλεισμένη στον εαυτό της και στις αντιφάσεις της. Δεν θα έχει πολύ μυαλό για τον υπόλοιπο κόσμο. Οι εκλογές θα επιτείνουν το πρόβλημά της, δεν θα το λύσουν. Η γραφειοκρατία του State Department θα κάνει βεβαίως τη δουλειά της, αλλά θα της λείπει το κύρος για να επιβληθεί στον πλανήτη αν έχει πίσω της μια χώρα σε κανονικό εμφύλιο πόλεμο. Η τελευταία ερώτηση στην οποία απάντησαν Τραμπ – Μπάιντεν για την επιστολική ψήφο δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας. Ας υποθέσουμε ότι οι άθλιοι χαρακτηρισμοί που αντάλλαξαν («ψεύτης», «κλόουν», «χαζός», «βούλωσέ το») στη μιάμιση ώρα που ξιφουλκούσαν θα ξεχαστούν. Ας πούμε, για την ιστορία, ότι θα τους θυμόμαστε μόνο εμείς στην Ελλάδα μήπως και αρχίσει να ανεβαίνει σιγά σιγά η εκτίμηση στους δικούς μας πολιτικούς, που σε αυτά είναι άρχοντες. Αυτό, όμως, που δεν θα ξεχαστεί και θα το θυμόμαστε διαρκώς είναι ότι οι προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ είναι, σήμερα που μιλάμε, κυριολεκτικά στον αέρα.
Ο Τραμπ μίλησε ευθέως για νοθεία. Στην πραγματικότητα αυτό που συμβαίνει στην υπερδύναμη είναι το αποκορύφωμα της λυσσαλέας επίθεσης που άρχισε το 2017 το κατεστημένο των Δημοκρατικών στον νυν πρόεδρο, προτού καν ορκιστεί, με διαδηλώσεις στο Καπιτώλιο και κλιμακώθηκε με την πλέον άθλια αντιπολίτευση που έγινε ποτέ σε πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών.
Με πληρωμένα βιβλία κλειδαρότρυπας, με σεξουαλικά σκάνδαλα από τη ναφθαλίνη, με διαρκείς τρικλοποδιές από αξιωματούχους, ακόμη και με απόπειρα καθαίρεσης. Τώρα, στην τελική ευθεία, ο Τραμπ ανταποδίδει, δεν αφήνει αναπάντητη τη βεντέτα που κήρυξαν από την πρώτη μέρα οι «Δημοκρατικοί» αντίπαλοί του και, από ό,τι φαίνεται, θα πουλήσει ακριβά το τομάρι του. Εκβιάζει το εκλογικό σώμα με ένσταση κατά του κύρους των εκλογών και ακυβερνησία. Όπως αντιλαμβάνεστε, αυτή η κατάσταση δεν είναι και η πλέον ευχάριστη για τα εθνικά μας συμφέροντα.
Η Αμερική δεν είναι σήμερα αυτή που ήταν κάποτε, αλλά η Αμερική εξακολουθεί να είναι η Αμερική και να γίνεται σεβαστή στον κόσμο. Στη δική μας περίπτωση με την Τουρκία η Αμερική είναι μέρος της εξίσωσης μαζί με την Ευρωπαϊκή Ενωση και τη Ρωσία. Το χάος στις ΗΠΑ εξυπηρετεί τον Ερντογάν. Δοθέντος ότι έχει άριστες σχέσεις με τον Τραμπ, θα μπορούσε να οδηγήσει τα πράγματα στα άκρα στις μεταξύ μας σχέσεις μόνο κατά την περίπτωση που διέκρινε εγκαίρως ότι ο Τραμπ χάνει τις εκλογές και με διαφορά. Πριν. Αλλά από όσο φαίνεται θα περιμένουμε αρκετά -και ο Τούρκος πρόεδρος μαζί- ώσπου να αποκτήσουμε καθαρή εικόνα των μετεκλογικών συσχετισμών στην Αμερική. Αυτήν τη στιγμή που μιλάμε ο Τραμπ δεν είναι χαμένος από χέρι. Μπήκε χθες στο ντιμπέιτ με μειονέκτημα έδρας εξαιτίας των αποκαλύψεων για τις φορολογικές υποθέσεις του και βγήκε από αυτό όρθιος, σχεδόν ισόπαλος!
Οι περίφημες 12 μονάδες του Μπάιντεν έχουν εξαερωθεί. Τούτων δοθέντων, λοιπόν, και με βάση τη λογική η Τουρκία θα μετάσχει στον μεταξύ μας διάλογο έως και τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Επειτα από αυτές και δεδομένης της άρνησης της κυβέρνησης να κάνει αποδεκτά τα παράλογα αιτήματά της για τον διαμοιρασμό του φυσικού πλούτου του Αιγαίου, για την αποστρατιωτικοποίηση και για τη Θράκη, έχει κάθε λόγο να επιστρέψει στην όξυνση και να τα τινάξει όλα στον αέρα. Ποιος θα την εμποδίσει; Η βυθισμένη στο μετεκλογικό χάος Αμερική; Η ανεκτική Ρωσία που κάνει τα στραβά μάτια; Ή η ψοφοδεής Ευρωπαϊκή Ένωση, οι τράπεζες της οποίας είναι εκτεθειμένες στη γείτονα; Το «modus operandi» της και η γενικότερη προδιάθεσή της εκεί άλλωστε παραπέμπουν. Έλυσε τα θέματά της στη Λιβύη με τον διάλογο ή διά των όπλων; Έλυσε τα θέματά της στη Συρία με διάλογο ή διά των όπλων; Λύνει τα θέματά της στο Ναγκόρνο – Καραμπάχ με διάλογο ή διά των καταρρίψεων μαχητικών; Η κλιμάκωση δεν ήταν η πρώτη επιλογή της στο Αιγαίο; Τα σχόλια περιττεύουν. Ο πρωθυπουργός έχει δίκιο. Πράγματι, είναι η ώρα της διπλωματίας. Αν τυχόν κερδίσει ο Μπάιντεν, θα έχουμε τουλάχιστον καλύτερα περιθώρια συνεννόησης και διαχείρισης του προβλήματος μαζί του (διότι στρατηγικά δεν αλλάζει κάτι).
Αλλά στο καλύτερο σενάριο για την Ελλάδα αυτό δεν πρόκειται να συμβεί πριν από τον επόμενο Ιανουάριο – και αν. Έως τότε, ενδιαμέσως, τι κάνουμε; Επείγει, νομίζω, να συνεχίσουμε να προετοιμαζόμαστε για την ώρα της κρίσεως. Όλο το Έθνος. Και αν δεν έχουμε διαβρωθεί και δεν έχουμε καταρρεύσει ηθικώς τόσο όσο νομίζει ο πρόεδρος Ερντογάν, ας σηκώσουμε ανάστημα ξανά. Οι ψυχωμένοι ορθόδοξοι αδερφοί μας Αρμένιοι, οι οποίοι ως οικογένειες σε παράταξη έτρεξαν στην πρώτη γραμμή της μάχης, μας συγκλονίζουν και μας δείχνουν τον δρόμο.
Η κυβέρνηση οφείλει να προετοιμάσει το Έθνος ψυχολογικά γι’ αυτό το σενάριο, ακόμη και αν τελικώς βάλει ο Θεός το χέρι του και εν τέλει μείνει στα χαρτιά. Είτε έτσι είτε αλλιώς -επαναλαμβάνω- το χάος στις ΗΠΑ ευνοεί τον Ερντογάν.
Κάποτε, βλέπετε, δεν μας άρεσαν ο χωροφύλακας και η νέα τάξη πραγμάτων. Πλησιάζει ο καιρός που θα τον νοσταλγήσουμε τον χωροφύλακα, όπως πάνε τα πράγματα.
