Μια παράξενη εικόνα αντικρίζουν όσοι περνούν μπροστά από το Ευρωκοινοβούλιο στις Βρυξέλλες. Ο Γάλλος ευρωβουλευτής Πιέρ Λαρουτουρού κάθεται στην είσοδο κρατώντας ένα πλακάτ που γράφει: «Απεργία πείνας. Για το κλίμα, την υγεία και την απασχόληση. Φορολογήστε την κερδοσκοπία».
- Του Μιχάλη Ψύλου
Ο 56χρονος σοσιαλιστής Ευρωβουλευτής και εκπρόσωπος του κόμματος “Nouvelle Donne” (New Deal) κατέφυγε στην κίνηση αυτή, μήπως και συγκινήσει τους 27 ηγέτες των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης να διαθέσουν στον νέο προϋπολογισμό 2021-2027 περισσότερα κονδύλια για την υγεία ,την αντιμετώπιση της ανεργίας και της κλιματικής αλλαγής. “Θα παραμείνω στο κοινοβούλιο μέρα και νύχτα χωρίς φαγητό”, λέει ο Γάλλος ευρωβουλευτής. «Ο στόχος μου δεν είναι να πεθάνω, αλλά να βοηθήσω να αποφύγουμε εκατομμύρια θανάτους…Τα κονδύλια μπορούν να βρεθούν αν η ΕΕ αποφασίσει επιτέλους να επιβάλει φόρο στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές».
Ο Λαρουτουρού ,όπως και εκατοντάδες ευρωβουλευτές ζητούν να θεσμοθετηθεί ένα οριστικό χρονοδιάγραμμα για την καθιέρωση ενός φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών – κάτι που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε συζητήσει άλλωστε για πρώτη φορά το 2011, αλλά έκτοτε η υπόθεση δεν προχωρά καθώς οι αγορές δεν συμφωνούν και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο απαιτείται ομοφωνία. Και δυστυχώς «ο νόμος των αγορών» υπερισχύει των πάντων…Και όμως!
Αν καθιερωθεί αυτός ο φόρος, ο χρηματοπιστωτικός τομέας θα συνεισφέρει τουλάχιστον 50 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο στον προϋπολογισμό της ΕΕ. «Είναι τουλάχιστον άσεμνο να λένε ότι δεν υπάρχουν χρήματα για την υγεία, τα νοσοκομεία, την απασχόληση και το κλίμα, όταν οι χρηματοπιστωτικές αγορές δεν ήταν ποτέ τόσο υψηλά όσο σήμερα και παρά την πανδημία», δήλωσε στην ιστοσελίδα Politico ο Γάλλος ευρωβουλευτής, ο οποίος ως εισηγητής του ετήσιου προϋπολογισμού της ΕΕ στο Ευρωκοινοβούλιο για το 2021 ζήτησε την εφαρμογή του φόρου στις αγορές το 2024.
Ο φόρος επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, αποκαλείται και φόρος Τόμπιν από τον Αμερικανό Νομπελίστα και μαθητή του Κέινς, Τζέιμς Τόμπιν, ο οποίος ήταν ο πρώτος που αναφέρθηκε στην ιδέα ενός παγκόσμιου φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές το 1972! Ο Τόμπιν απεδήμησε εις Κύριον πριν 18 χρόνια αλλά η ιδέα του ακόμη δεν έχει εφαρμοστεί. Και όμως, η ιδέα του Τόμπιν «θα βοηθούσε τις χώρες της ΕΕ να αποφύγουν μια σκληρή ύφεση το 2024 επειδή «η προσγείωση μετά την πανδημία θα είναι άγρια» λέει ο Λαρουτουρού.
Τον περασμένο Ιούλιο, οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν σε ένα ιστορικό πακέτο για τον νέο επταετή προϋπολογισμό ύψους 1,82 τρισεκατομμυρίων ευρώ με την προσθήκη νέων πηγών εσόδων για τη χρηματοδότησή του. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες μπορεί να συμφώνησαν μεν -και σωστά-στην επιβολή φόρων στα μη ανακυκλώσιμα πλαστικά- αλλά αρνούνται πεισματικά την εισαγωγή τέτοιων μηχανισμών αύξησης εσόδων σε ολόκληρη την ΕΕ.
To Ευρωκοινοβούλιο αξιώνει να δοθούν άμεσα 12,9 δισεκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και εκτός των ανώτατων ορίων του κοινοτικού προϋπολογισμού, για την ενίσχυση των τομέων της υγείας, της απασχόλησης και της έρευνας. Αυτό το «μαξιλάρι» θα μπορούσε να συμβάλει επίσης στην αποφυγή περικοπών σε κοινωνικούς πόρους και φιλολαϊκά προγράμματα στο μέλλον.
«Οι διαπραγματευτές του Ευρωκοινοβουλίου υπέβαλαν μια καινοτόμο πρόταση την Τετάρτη για να εξηγήσουν την πρότασης τους για τον επόμενο προϋπολογισμό. Οι εκπρόσωποι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου όμως την απέρριψαν τυφλά” γράφει η πορτογαλική εφημερίδα Expresso. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω των Βρυξελλών…
Η γερμανική προεδρία της ΕΕ, η οποία ηγείται των διαπραγματεύσεων με το Ευρωκοινοβούλιο εξ ονόματος των 27, υποστηρίζει ότι η μετακίνηση των ανώτατων ορίων θα ανοίξει το κουτί της Πανδώρας μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών, η οποία θα καθυστερήσει περαιτέρω τη διαδικασία έγκρισης του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και του Ταμείου Ανάκαμψης. Το μόνο σίγουρο είναι – εν μέσω μιας εφιαλτικής πανδημίας- δύο μήνες πριν από το τέλος του ισχύοντος κοινοτικού πλαισίου δεν υπάρχει κοινοτικός προϋπολογισμός, ούτε λειτουργικό Ταμείο Ανάκαμψης.
Η παντοκρατορία των αγορών καλά κρατεί!
Η Κάρμεν Ράινχαρτ, κορυφαία οικονομολόγος και Αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας προειδοποιεί ότι «δεν θα υπάρξει ραγδαία άνοδος μετά την κρίση και πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις στους τομείς του λιανικού εμπορίου, της εστίασης και της ψυχαγωγίας δεν θα ανακάμψουν ποτέ”. Η Ράινχαρτ που αφιέρωσε την ακαδημαϊκή της καριέρα στην έρευνα των οικονομικών κρίσεων, λέει στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel ότι «μετά από οκτώ αιώνες οικονομικών κρίσεων, η τρέχουσα είναι πιο σοβαρή από ποτέ και δυστυχώς οι επενδυτές, οι κεντρικοί τραπεζίτες και οι πολιτικοί συχνά παραβλέπουν τα προειδοποιητικά σημάδια μιας σοβαρής ύφεσης».
Η Κάρμεν Ράινχαρτ εξηγεί ότι «η σημερινή κρίση δεν ξεκίνησε με τις συνήθεις υπερβολές που συνήθως προηγούνται των οικονομικών κρίσεων. Δεν ξεκίνησε με μια φούσκα ακινήτων, με υπερχρεωμένα νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Κάποια από αυτά τα προβλήματα υπήρχαν, αλλά δεν προκάλεσαν την κρίση».
Και τώρα κλείδωμα!
Αυτή είναι η λύση που κατέληξαν οι 27 στη χθεσινή τους τηλεδιάσκεψη. H ιστοσελίδα Politico μετέδωσε ότι η Άγκελα Μέρκελ είπε στους υπόλοιπου 26 ηγέτες ότι ο μόνος τρόπος να «σπάσει» η πανδημία είναι γρήγορα και σύντομα -lockdown.
Και μέχρι τώρα τι έκαναν, τι έκαναν μετά το πρώτο κύμα του κορωνοιού, σε τι ενέργειες προέβησαν το καλοκαίρι για να θωρακίσουν τα συστήματα υγείας;
Καταπέλτης η γαλλική Le Figaro:
«Ας παραδεχτούμε, ότι σε αυτό το σημείο κατά τη διάρκεια της επιδημίας, δεν υπάρχει άλλη λύση από την επιβολή αυτής της φοβερής τιμωρίας στη χώρα» γράφει η γαλλική εφημερίδα και προσθέτει: «Αλλά ας αναγνωρίσουμε τότε, ότι αυτό το “αναπόφευκτο” είναι επίσης η απόδειξη μιας σοβαρής αποτυχίας…. Τι έκαναν το Καλοκαίρι τους, που δεν μπόρεσαν να δημιουργήσουν το σύστημα που θα καθιστούσε δυνατή την αποτελεσματική εφαρμογή του περίφημου «τεστ, ανίχνευση, απομόνωση» ή αύξηση του αριθμού των κρεβατιών στις μονάδες έκτακτης ανάγκης και εντατικής θεραπείας. Αποτέλεσμα αυτής της διοικητικής έλλειψης, η Γαλλία να φτάνει στο δεύτερο κύμα, χωρίς να είναι καλύτερα οπλισμένη (ω ναι, έχουμε μάσκες!) από το πρώτο… Αλλά δεν υπάρχει πλέον χρόνος μετάνοιας … Επιτέλους ενεργείστε».
Το επόμενο ερώτημα είναι τρομακτικό αν και απλό: Τι θα συμβεί αν, αφού συγκρατηθεί η πανδημία του κορωνοϊού, η οικονομία χρειαστεί πολύ περισσότερο χρόνο για να ανακάμψει και η κοινωνική στασιμότητα συνεχιστεί;
Τι θα συμβεί αν ανάκαμψη που όλοι ελπίζουν δεν είναι ένα βήμα προς τα εμπρός σε μια πολλά υποσχόμενη «επόμενη κανονικότητα», αλλά ένα βήμα προς τα πίσω;
Με μειώσεις μισθών και συντάξεων, με περικοπές στο κοινωνικό κράτος, με δραματική αύξηση της ανεργίας, με χιλιάδες ανθρώπους να χάνουν τα σπίτια τους μη μπορώντας να αποπληρώσουν τα χρέη τους στις τράπεζες;
Ένα εφιαλτικό σενάριο που οδηγεί μαθηματικά σε κοινωνικό Αρμαγεδώνα και στο φάντασμα της κρίσης του 1929-33.
Ο Αμερικανός καθηγητής Τζον Γουίσμαν που μελέτησε πολύ διεξοδικά την χρηματοπιστωτική κρίση του 1929 , προειδοποιεί ότι «η Μεγάλη Ύφεση μπορεί να γίνει κατανοητή ως αποτέλεσμα της στασιμότητας των μισθών και της έκρηξης της ανισότητας κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920».
Ο καθηγητής Γουίσμαν εντόπισε τρεις παράγοντες που συνέβαλαν στην Μεγάλη Υφεση: Πρώτον, η κατανάλωση μειώθηκε οδηγώντας σε «πτώση της αποταμίευσης των νοικοκυριών.
Δεύτερον, η «μεγαλύτερη ανισότητα» οδήγησε στην αύξηση των χρεών των νοικοκυριών και τρίτον, «οι πλούσιοι απέσπασαν ακόμη μεγαλύτερα κέρδη, εξασφαλίζοντας περισσότερη εξουσία σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένης και της ιδεολογίας».
Εικόνες από το παρελθόν που στοιχειώνουν όμως το παρόν και το μέλλον. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η όλο και μεγαλύτερη αύξηση της οικονομικής ανισότητας καθορίζει τη Νέα Εποχή.
Κατά τα λοιπά όλη η Ευρώπη, όπως και ολόκληρος πλανήτης ετοιμάζεται να περάσει τον πιο σκοτεινό χειμώνα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, καθώς πέρα από το κλείσιμο και την ατομική ευθύνη των πολιτών, δεν υπάρχει σαφές σχέδιο ούτε προοπτική ότι θα υπάρξει διαθέσιμο εμβόλιο για την πλειονότητα των πολιτών πριν από τα μέσα του επόμενου έτους.
Αλλά δυστυχώς οι ιθύνοντες εξακολουθούν να στοχοποιούν τον πολίτη, κρύβοντας τις κρατικές και κοινοτικές ευθύνες. Για παράδειγμα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάγεν έριξε το μπαλάκι στην ατομική ευθύνη των Ευρωπαίων πολιτών λέγοντας ότι «τα φετινά Χριστούγεννα θα είναι διαφορετικά» λόγω της πανδημίας Covid-19, αλλά όλα θα εξαρτηθούν από τη συμπεριφορά κάθε ατόμου – σε περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο».
Το ερώτημα είναι όμως τι έκανε μέχρι τώρα η ΕΕ, τι έκαναν οι διάφορες κυβερνήσεις στον τομέα της υγείας και της κοινωνίας για την αναχαίτιση του εφιάλτη;
