Παραμονές των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ Τραμπ και Μπάιντεν δυναμιτίζουν το κλίμα
- Από τον Μιχάλη Ψύλο
Δεκάδες φορτηγάκια με σημαίες και πλακάτ του Ντόναλντ Τραμπ στήνουν ενέδρα με απειλητικές διαθέσεις σε λεωφορείο της εκστρατείας του Τζο Μπάιντεν, το οποίο κατευθυνόταν από το Σαν Αντόνιο στην πρωτεύουσα Οστιν του Τέξας για προεκλογική ομιλία. Στο λεωφορείο επέβαιναν υψηλόβαθμα στελέχη της ομάδας Μπάιντεν, γερουσιαστές και βουλευτές, οι οποίοι τα χρειάστηκαν!
«Οι υποστηρικτές του Τραμπ, πολλοί από τους οποίους ήταν οπλισμένοι, περικύκλωσαν το λεωφορείο στον αυτοκινητόδρομο και προσπάθησαν να το βγάλουν από τον δρόμο» έγραψε στο twitter ένας εκ των επιβαινόντων μελών του Κογκρέσου. «Τελικά κατάφεραν να χτυπήσουν ένα συνοδευτικό όχημα και μάλιστα μπροστά στα μάτια των αστυνομικών, που αρνήθηκαν να βοηθήσουν το λεωφορείο της ομάδας Μπάιντεν, υποστηρίζοντας ότι ήταν εκτός της δικαιοδοσίας τους. Ενας αστυνομικός φορούσε μάλιστα κασκόλ του Τραμπ και κατά του κινήματος Black Lives Matter» λέει άλλο στέλεχος της εκστρατείας Μπάιντεν, που μαγνητοσκόπησε μάλιστα τη σκηνή!
Εικόνες που θυμίζουν εμπόλεμη κατάσταση και που είχε δεκαετίες να δει η Αμερική στη διάρκεια προεκλογικής εκστρατείας. Παραμονή των προεδρικών εκλογών στις Ηνωμένες Πολιτείες και το κλίμα είναι πιο πολωμένο από ποτέ. Οι Αμερικανοί είναι διχασμένοι -συναισθηματικά, πολιτικά, οικονομικά, ιδεολογικά- όσο λίγες φορές στην ιστορία τους. Το 40% των ψηφοφόρων και στα δύο στρατόπεδα δεν κατανοεί πλέον την άλλη πλευρά.
Όλοι οι δείκτες μιας φυσιολογικής προεκλογικής δράσης και αντίδρασης είναι στα… τάρταρα. «Μία υποτίθεται πολιτισμένη αναμέτρηση ανάμεσα στους “κόκκινους” του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και τους “μπλε” του Δημοκρατικού διεκδικητή της προεδρίας Τζο Μπάιντεν έχει μετατραπεί σε έναν ακραίο αγώνα για όλα ή τίποτα στις Ηνωμένες Πολιτείες» γράφει η γερμανική «Frankfurter Allgemeine Zeitung». Και αυτό δεν οφείλεται μόνο στον Τραμπ. Και από την πλευρά των Δημοκρατικών όλα θυμίζουν εμπλοκή σε εμφύλιο πόλεμο.
Ο Τραμπ έβαλε επίσης και τον «εξωτερικό παράγοντα» στην εξίσωση των εκλογών, λέγοντας ότι πολλές χώρες θέλουν να τον δουν να χάνει στις εκλογές της Τρίτης – συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας. «Η Κίνα θέλει να με ξεφορτωθεί. Το Ιράν θέλει να με ξεφορτωθεί. Η Γερμανία θέλει να με ξεφορτωθεί» ισχυρίστηκε ο Τραμπ το περασμένο Σάββατο, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του στο Ρέντινγκ της Πενσιλβανίας.
Ένας ομογενής αναγνώστης της «δημοκρατίας» στις Ηνωμένες Πολιτείες, που διάβασε το άρθρο μας για το «τι θα αλλάξει στα Ελληνοτουρκικά αν εκλεγεί ο Μπάιντεν ή αν παραμείνει ο Τραμπ στον Λευκό Οίκο», μου έστειλε ένα e-mail, ενδεικτικό του κλίματος που επικρατεί. «Εδώ υπάρχει σοβαρό πρόβλημα, άρχισαν νοθείες με επιστολικές ψήφους και με δικαστές διορισμένους από τον πρόεδρο Τραμπ. Υπάρχει 50% πιθανότητα να έχουμε ένοπλες συγκρούσεις μετά την 3η Νοεμβρίου. Και εσείς ασχολείστε με τον “γεροξεκούτη Τζο”, που θα είναι δήθεν “φιλικός” με την Ελλάδα… Αντε, αρχίστε να βαράτε και καμπάνες πανηγυρικά. Έχετε εντυπωσιακά ελάχιστη εικόνα για το τι γίνεται πραγματικά στις Ηνωμένες Πολιτείες και πώς λειτουργεί το σύστημα. Βρισκόμαστε παραμονές ενός ιδιότυπου εμφυλίου πολέμου» γράφει στο e-mail ο ομογενής, ο οποίος μου ζήτησε να μην κατονομαστεί.
Πώς έχουν τα πράγματα λίγες ώρες προτού ανοίξουν οι πρώτες κάλπες; Ο Μπάιντεν προηγείται σε όλες τις εθνικές δημοσκοπήσεις εδώ και μήνες. Οι αναλυτές δεδομένων του αμερικανικού ιστότοπου FiveThirtyEight, που συλλέγουν τα αποτελέσματα των πολυάριθμων ινστιτούτων ερευνών και τα σταθμίζουν βάσει της στατιστικής τους ποιότητας, εκτιμούν ότι το προβάδισμα του Μπάιντεν έναντι του Τραμπ είναι πάνω από έξι ποσοστιαίες μονάδες.
Το φαινομενικά παράδοξο είναι βέβαια ότι και ο Μπάιντεν δεν εμπνέει και τόσο πολλούς Δημοκρατικούς Αμερικανούς λόγω και της κατάστασης της υγείας του, αλλά τον επιλέγουν ως το μη χείρον βέλτιστον. Ο Μπάιντεν προσπάθησε μάλιστα τις τελευταίες ημέρες να κερδίσει πόντους αξιοποιώντας τον παράγοντα Ομπάμα: το Σάββατο εμφανίστηκε δύο φορές με τον πρώην πρόεδρο στην αμφισβητούμενη πολιτεία Μίσιγκαν.
Για τον Τραμπ, αν και βρίσκεται πίσω από τον Μπάιντεν στις δημοσκοπήσεις τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε αρκετές κρίσιμες πολιτείες, η επανεκλογή του δεν πρέπει να αποκλειστεί, καθώς το εκλογικό σύστημα με τους εκλέκτορες σημαίνει ότι ο υποψήφιος με τις περισσότερες ψήφους μπορεί επίσης να χάσει.
Αυτό συνέβη στο πρόσφατο παρελθόν με τον Δημοκρατικό Αλ Γκορ, ο οποίος έχασε από τον Τζορτζ Μπους, και πριν από τέσσερα χρόνια με τη Χίλαρι Κλίντον και τον Τραμπ, αν και οι δύο Δημοκρατικοί υποψήφιοι είχαν αποσπάσει εκατομμύρια ψήφους περισσότερους από τους Ρεπουμπλικάνους. Κι αυτό γιατί οι Αμερικανοί δεν εκλέγουν τον πρόεδρό τους άμεσα, αλλά μέσω του εκλεκτορικού σώματος, το οποίο αποτελείται από 538 εκλέκτορες.
Κάθε πολιτεία εκλέγει από τρεις έως 55 εκλέκτορες, ανάλογα με τον πληθυσμό της. Σχεδόν σε όλες τις πολιτείες ισχύει μάλιστα η αρχή ότι ο νικητής παίρνει όλους τους εκλέκτορες. Δεν έχει σημασία αν η πλειοψηφία στην πολιτεία είναι τεράστια ή οριακή!
Σε πολλές πολιτείες η εκλογή θεωρείται ότι έχει ήδη αποφασιστεί επειδή εκεί οι πολίτες παραδοσιακά ψηφίζουν με σαφή πλειοψηφία για τον υποψήφιο του ενός ή του άλλου κόμματος. Για παράδειγμα, ο Μπάιντεν προηγείται στις πολυπληθείς πολιτείες Καλιφόρνιας (55 εκλέκτορες) και Νέας Υόρκης (29), όπου οι Δημοκρατικοί συνήθως κερδίζουν τις εκλογές. Ο Τραμπ είναι πολύ μπροστά στις πολιτείες του Τενεσί (11 εκλέκτορες), της Αλαμπάμα (9) και του Κεντάκι (9).
Η προεδρική εκλογή κρίνεται πολλές φορές από τις αμφίρροπες πολιτείες (swing states), όπως η Φλόριντα (29 εκλέκτορες) και το Οχάιο (18). Στις τελευταίες έξι προεδρικές εκλογές ο Δημοκρατικός υποψήφιος νίκησε σε αυτές τις πολιτείες τρεις φορές και ισάριθμες ο Ρεπουμπλικάνος. Και στην αυριανή αναμέτρηση, επίσης, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ένα οριακό αποτέλεσμα.
Το Τέξας (38 εκλέκτορες), η Τζόρτζια (16), η Βόρεια Καρολίνα (15) και η Αριζόνα (11) αποτελούν προπύργια των Ρεπουμπλικάνων για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτήν τη φορά όμως η νίκη του Μπάιντεν δεν μπορεί να αποκλειστεί. Το 2016 ο Τραμπ κέρδισε επίσης για πρώτη φορά μετά τη δεκαετία του 1980 στις τρεις βιομηχανικές πολιτείες της Πενσιλβανίας (20 εκλέκτορες), του Μίσιγκαν (16) και του Ουισκόνσιν (10). Σήμερα όμως οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ένα προβάδισμα για τον Μπάιντεν.
Πάνω από 90 εκατομμύρια ψηφοφόροι έχουν ψηφίσει ήδη με επιστολική ψήφο, όπως γράφει η «Washington Post». «Η προσέλευση αυτή υποδηλώνει την έντονη επιθυμία των εκλογέων να ακουστούν σε μια εκλογική διαδικασία που χαρακτηρίζεται διχαστική και παρά τις προκλήσεις που θέτει η πανδημία ως προς την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Η μαζική προσέλευση αφορά στο 65% των 139 εκατομμυρίων ψήφων που καταμετρήθηκαν το 2016 και δείχνει πως η πλειοψηφία των εκλογέων θα έχει ήδη ψηφίσει πριν από την 3η Νοεμβρίου. Η συμμετοχή αναμένεται να κυμανθεί σε ύψος-ρεκόρ και αν οι εκλογείς συνεχίσουν να ψηφίζουν με τον τρέχοντα ρυθμό, πάνω από 100 εκατομμύρια θα έχουν ψηφίσει πριν ανοίξουν αύριο οι κάλπες» τονίζει η αμερικανική εφημερίδα.
Πάντως ο πρόεδρος Τραμπ εκφράζει έντονες αμφιβολίες για τις επιστολικές ψήφους. Ισχυρίστηκε ότι υπάρχει τεράστια δυνατότητα νοθείας μέσω των επιστολικών ψήφων. Προϊδέασε μάλιστα τους υποστηρικτές του ότι ίσως χρειαστεί να περιμένουν αρκετές εβδομάδες για το αποτέλεσμα των εκλογών. «Όλος ο κόσμος και η χώρα μας θα περιμένουν πολύ για να μάθουν ποιος κέρδισε. Θα περιμένετε για εβδομάδες» δήλωσε ο Τραμπ το Σάββατο κατά τη διάρκεια μιας προεκλογικής συγκέντρωσης στο Νιούτον της Πενσιλβανίας. «Η 3η Νοεμβρίου θα έρθει και θα παρέλθει και δεν θα ξέρουμε το αποτέλεσμα. Και θα υπάρξει… χάος στη χώρα».
Οι Ρεπουμπλικάνοι του Τραμπ προσπάθησαν μάλιστα να αποτρέψουν νομικά την παράταση της προθεσμίας για την καταμέτρηση των επιστολικών ψήφων στην Πενσιλβανία, αλλά το Ανώτατο Δικαστήριο δεν έκανε δεκτό το αίτημά τους. Ο Τραμπ εξοργίστηκε τόσο πολύ με αυτήν την απόφαση, ώστε έφτασε στο σημείο να προειδοποιήσει ότι «πολύ άσχημα και επικίνδυνα» πράγματα θα μπορούσαν να συμβούν. Οι επιστολικές ψήφοι που θα έχουν έγκαιρη σφραγίδα από το ταχυδρομείο θα πρέπει επομένως να καταμετρηθούν ακόμη και αν φτάσουν τρεις ημέρες μετά τις εκλογές. Η Πενσιλβανία είναι άλλωστε μία από τις αμφίρροπες πολιτείες στις οποίες η κούρσα μεταξύ του Τραμπ και του Μπάιντεν είναι πολύ στενή. Και το αποτέλεσμα εκεί θα μπορούσε να κρίνει ακόμη και την προεδρική εκλογή.
Όπως και η Φλόριντα, το αποτέλεσμα της οποίας μπορεί και να κρίνει την πολιτική μοίρα της Αμερικής. Μια πολιτεία στην οποία υπερτερούν οι συνταξιούχοι και οι μετανάστες από την Κούβα. Στη Φλόριντα επίσης το κλίμα είναι εμφυλιοπολεμικό! Ενας οπαδός του Τραμπ έκλεψε μια μπουλντόζα και ισοπέδωσε φράχτες σπιτιών σε μια γειτονιά όπου κατοικούν κυρίως μαύροι, κοντά στο Ορλάντο. Και όλα αυτά για να καταστρέψει πινακίδες υπέρ του Μπάιντεν που κοσμούσαν τις μπροστινές αυλές!
Το πολωτικό, εμφυλιοπολεμικό κλίμα καθιστά επισφαλείς και όλες τις προβλέψεις. Ιδιαίτερα μάλιστα καθώς οι δημοσκοπήσεις είχαν πέσει έξω στις προηγούμενες εκλογές, αφού στην Πενσιλβανία, για παράδειγμα, προέβλεπαν νίκη της Χίλαρι Κλίντον με 3,9 ποσοστιαίες μονάδες και τελικά κέρδισε ο Τραμπ με διαφορά 2,1%. Στο Ουισκόνσιν επίσης προέβλεπαν νίκη της Κλίντον με διαφορά 5,4 μονάδων και τελικά νίκησε οριακά ο Τραμπ.
Στη Φλόριντα οι περισσότεροι ειδικοί βλέπουν σήμερα τον Μπάιντεν να έχει ένα μικρό προβάδισμα. Εάν τελικά ο Δημοκρατικός υποψήφιος τα καταφέρει στη Φλόριντα, τότε ο Τραμπ δεν θα έχει καμία τύχη. Ωστόσο, η Φλόριντα ήταν μία από τις λίγες πολιτείες όπου οι δημοσκοπήσεις βγήκαν λάθος το 2016 και επίσης στις εκλογές του Κογκρέσου το 2018! Μπορεί να ξανασυμβεί κάτι τέτοιο αύριο; Τα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων είδαν τη φήμη τους να καταρρέει στις εκλογές του 2016, γιατί απλά οι έρευνές τους ήταν προκατειλημμένες υπέρ της Κλίντον. Στη συνέχεια διαπίστωσαν ότι οι ψηφοφόροι του Τραμπ δεν έλεγαν στις δημοσκοπήσεις ότι θα τον ψηφίσουν υπό τον φόβο αρνητικών αντιδράσεων.
Αυτά τα «δημοσκοπικά λάθη» έχουν εξαλειφθεί εντελώς; Σίγουρα όχι, εκτιμούν αρκετοί αναλυτές. Οι «Financial Times» δίνουν βέβαια στον Μπάιντεν 87% πιθανότητα νίκης και ο «Economist» ακόμη και 95%. Ωστόσο, πρόκειται για πιθανότητες, όχι για βεβαιότητες. Η πιθανότητα νίκης του Τραμπ είναι 12%, μικρή, αλλά ακόμη υπαρκτή…
