Μέχρι πριν λίγες βδομάδες το κυρίαρχο αφήγημα της οικονομικής πολιτικής ήταν η διαμόρφωση πολιτικών για την επιτάχυνση της ανάπτυξης.
- Διονύσης Χιόνης
Μάλιστα για να δοθεί μια απάντηση στο κεντρικό ερώτημα αν θα πρέπει να ενισχυθεί περισσότερο η πράσινη ανάπτυξη ή ο ψηφιακός μετασχηματισμός συνεστήθησαν επιτροπές και ομάδες εργασίας. Κοινός τόπος των επιτροπών ήταν οι δράσεις για την επιτάχυνση της ανάπτυξης το 2021 εξοστρακίζοντας την οποιαδήποτε αναφορά στην επερχόμενη ύφεση.
Όλες αυτές οι δράσεις διαμορφώνονταν πάνω στο υπόβαθρο της εκτόξευσης των ρυθμών ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας κατά το 2021. Οι βασικές υποθέσεις που υποστήριζαν το παραπάνω σενάριο σχετίζονταν με την σημαντική ενίσχυση των ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων, τους πόρους του ταμείου ανάκαμψης, τα χαμηλά επιτόκια στην εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, στην ανεύρεση λύσης στο πρόβλημα των κόκκινων δανείων, στην μη επανεμφάνιση της πανδημίας και τέλος στην επαναφορά στους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης της ΕΕ.
Ολ’ αυτά μέχρι πριν λίγες μέρες. Αμέσως όμως μετά την κατάθεση του σχεδίου του προϋπολογισμού για το 2021 άρχισε να διαμορφώνεται ένα τελείως διαφορετικό κλίμα. Κατ’ αρχήν το σημείο εκκίνησης της οικονομικής δραστηριότητας του 2021 είναι πολύ χειρότερο απ ότι πιστεύαμε αφού η εκτίμηση για ύφεση το 2020 θα αναθεωρήσει επί τα χείρω τις τελικές εκτιμήσεις πλησιάζοντας τον διψήφιο αριθμό.
Στην συνέχεια οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις της ΕΕ και η απροθυμία των σημαντικότερων χωρών μελών δεν επιτρέπουν την εκταμίευση των πόρων του ταμείου ανάκαμψης, τουλάχιστον κατά το 2021. Οι ξένες άμεσες επενδύσεις δεν φαίνεται να ανταποκρίνονται στις προβλέψεις, το θέμα των κόκκινων δανείων θα ακυρώνει την τραπεζική λειτουργία για πολλά χρόνια ακόμα και οι επισφαλείς εκτιμήσεις της ΕΕ για την ανάπτυξη στην Ευρώπη περιορίζονται δραματικά. Επιπλέον η περίοδος χάρητος για την διαχείριση του δημόσιου χρέους φαίνεται να τελειώνει το 2022. Πρέπει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα, τους τελευταίους 12 μήνες έχει αντλήσει από τις ‘αγορές’ περίπου τα 14 δις όπου μοναδικός αγοραστής ήταν η ΕΚΤ.
Έτσι το τελευταίο χρονικό διάστημα όλο και περισσότεροι πλέον κάνουν λόγο για ύφεση το 2021 ή στην καλύτερη περίπτωση οριακή ανάπτυξη. Όλα τα παραπάνω επιβάλλουν την άμεση αλλαγή του προσανατολισμού της οικονομικής πολιτικής. Το αφήγημα της ευημερίας, της ατεκμηρίωτης αισιοδοξίας και της επιτάχυνσης της ανάπτυξης πρέπει να δώσει την θέση του σε πολιτικές διαχείρισης της ύφεσης.
Πλέον ο προβληματισμός της οικονομικής πολιτικής θα πρέπει να επικεντρώνεται στην διαχείριση των επιπτώσεων της ύφεσης και στην διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής. Και αυτό γιατί η συνέχιση της ύφεσης μετά την δεκαετή ύφεση των μνημονίων οδηγεί την κοινωνία σε οριακό σημείο.
Καθηγητής Οικονομικών ΔΠΘ, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών
