Φθάσαμε μέχρις εκεί, λοιπόν! Να λογοκρίνεται στον αέρα από τηλεοπτικούς σταθμούς ο πρόεδρος της χώρας που σε υποδέχεται στο λιμάνι της με το άγαλμα της Ελευθερίας.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Να διακόπτεται βάρβαρα η ζωντανή μετάδοση τηλεοπτικού διαγγέλματός του. Και, το χειρότερο, να ενδύεται η ασύλληπτη αυτή λογοκρισία μανδύα ιδεολογικό: «Διακόπτουμε τη μετάδοση, διότι ο πρόεδρος παραπλανά και δεν λέει την αλήθεια». Έτσι δικαιολόγησαν το μαύρο οι «χασάπηδες» της Νέας Υόρκης και της Ουάσινγκτον. Αποφεύγω να αρχίσω το σημείωμά μου ρωτώντας πώς θα χαρακτήριζε η Δύση τον Πούτιν, τον Ερντογάν, τον Κιμ Γιονγκ Ουν, τον Ορμπαν, τον Καζίνσκι και τον Μπολσονάρου -ηγέτες, όχι απλώς έναν τηλεοπτικό σταθμό- αν τυχόν διέταζαν τη βάρβαρη λογοκρισία διαγγέλματος αντιπάλου τους. Αποφεύγω, γιατί αυτά που συμβαίνουν στον δυτικό κόσμο τα τελευταία χρόνια ανταγωνίζονται ορισμένες στιγμές τα καθεστώτα της Βορείου Κορέας και τη βαθιάς Ανατολίας, απλώς τώρα τα συνειδητοποιούμε και επισήμως. Θα θέσω όμως ένα συγκεκριμένο ερώτημα.
Οι δημοσιογράφοι των αμερικανικών τηλεοπτικών δικτύων διέκοψαν τον πρόεδρο της χώρας τους τη στιγμή που υποστήριζε ότι έγινε νοθεία στις εκλογές. Το twitter έβαλε προειδοποιητική σήμανση στα τιτιβίσματα του ιδίου και του υιού του όταν υποστήριξαν ανάλογα πράγματα στον ιστό. Το ερώτημα είναι: Ποιος ορίζει την αλήθεια; Ποιος διορίζει τον εαυτό του επόπτη της αλήθειας; Πότε μαθαίνουμε την αλήθεια; Και ακόμα πιο προβοκατόρικα: Η ελευθερία της έκφρασης σε μια δυτική δημοκρατία επιτρέπει τη διατύπωση ανακριβών ισχυρισμών; Παραπλανητικών απόψεων; Ακόμα και ψεμάτων;
Προτού βιαστεί να απαντήσει κανείς σε αυτά τα νέα, δύσκολα ερωτήματα που μας έβαλε η Αμερική με τις εκλογές της, ας απαντήσει πρώτα στα εξής φιλοσοφικά: Είμαστε σίγουροι ότι μας λένε την αλήθεια, ότι δεν μας παραπλανούν όσοι λαμβάνουν αποφάσεις για την πανδημία με βάση έναν αλγόριθμο προβλέψεων; Είμαστε σίγουροι ότι μας έλεγαν την αλήθεια όσοι την άνοιξη μας καθησύχαζαν ότι η ύφεση θα περιοριστεί στο 4% και όχι στο 10%-12% που φθάνει σήμερα, δοθέντος ότι τα σημάδια υπήρχαν από τότε; Είμαστε σίγουροι ότι μας έλεγαν την αλήθεια όσοι υποστήριζαν βάσει ανακριβών δημοσκοπήσεων ότι στο δημοψήφισμα του 2016 το «Ναι» θα επικρατήσει με 51%; Ως παλαιός σε αυτή τη δουλειά, πλέον μπορώ να σας πω με βεβαιότητα ότι εύκολα διακρίνουμε την πιθανότητα να μας λέει κάποιος ανακρίβειες ή ακόμα και ψέματα.
Και τι να κάνουμε όμως που το διακρίνουμε; Να του αφαιρέσουμε τον λόγο; Να τον φιμώσουμε; Να τον βάλουμε φυλακή; Να του βάλουμε σήμανση «ακατάλληλο για ανηλίκους»; Εάν ήταν έτσι, τόσο ο Τσίπρας, που υποσχέθηκε ότι θα σκίσει τα Μνημόνια, όσο και ο διάδοχός του, που δεσμεύτηκε τετράκις ότι δεν θα ξαναγίνει γενικό lockdown, δεν θα έπρεπε να σταθούν ποτέ ξανά μπροστά σε δημοσιογραφικό μικρόφωνο! Δεν λειτουργούν έτσι οι δημοκρατίες. Έτσι λειτουργούν οι δικτατορίες. Στις δημοκρατίες υπάρχει δυναμική. Οι αποφάσεις, οι εκτιμήσεις, οι απόψεις και ελεύθερα διατυπώνονται και ελεύθερα αναδιατυπώνονται και ελεύθερα αξιολογούνται. Αυτό τουλάχιστον μάθαμε σε αυτή τη χώρα, που γέννησε τη δημοκρατία. Να ακούμε, να αξιολογούμε, να συμφωνούμε ή να διαφωνούμε. Το «αποφασίζομεν και διατάσσομεν» το πληρώσαμε ακριβά σε αυτό τον τόπο.
Η δημοκρατία που δεν αντέχει την ανακρίβεια στην ουσία δεν εμπιστεύεται τους πολίτες της, δεν εμπιστεύεται το εκπαιδευτικό σύστημά της, δεν εμπιστεύεται τον αξιακό κώδικά της. Εν τέλει, μια δημοκρατία χωρίς αυτοπεποίθηση ρέπει προς τον αυταρχισμό. Μεταλλάσσεται σε άλλο πολίτευμα. Και, δυστυχώς, όσο περνούν τα χρόνια, παρά τις κατοχυρωμένες ελευθερίες μας, πρέπει να ομολογήσουμε στους εαυτούς μας ότι με την ταχύτητα που μεταλλάσσεται η Δύση καθίσταται αυταρχικός πυλώνας του κόσμου αυτού.
Σε λίγο η Στάζι, που παρακολουθούσε τις ζωές των άλλων, θα μοιάζει με αγγελούδι μπροστά της. Και στο εγγύς μέλλον, αντί για αντικαθεστωτικούς της ΕΣΣΔ και της Κούβας, θα γνωρίζουμε τους αντικαθεστωτικούς της Δύσης. Τους Σολζενίτσιν και τους Ζαχάροφ των ΗΠΑ. Με την κατηφόρα που έχει πάρει, μην το αποκλείετε καθόλου. To twitter και το facebook εξελίσσονται σε νέα γκουλάγκ. Στέλνουν για καταναγκαστικά έργα όποιον δεν τηρεί το Σύνταγμα της Πολιτικής Ορθότητας του ψευδοφιλελευθερισμού. Θα επιστρέψω στο συγκεκριμένο ερώτημα εξειδικεύοντας: Ποιος ορίζει την αλήθεια; Αν ο πρόεδρος Τραμπ λέει ψέματα ότι έγινε νοθεία, ποιος είναι αυτός που με βεβαιότητα, με το χέρι στο Ευαγγέλιο μπορεί να ορκιστεί ότι δεν έγινε τίποτε με τις επιστολικές ψήφους; Το ερώτημα δεν είναι απλώς φιλοσοφικό. Είναι και πραγματικό. Υποστηρίζεται. Το 2000 στην Ελλάδα το ΠΑΣΟΚ του κ. Σημίτη κέρδισε στις εκλογές με σχεδόν μία μονάδα τη Ν.Δ. του κ. Καραμανλή. Οσοι μίλησαν για νοθεία τότε τα κυρίαρχα μέσα τούς έβγαλαν ψεκασμένους και συνωμοσιολόγους, σχεδόν τρελούς. Αγαπάει ο Θεός τον κλέφτη, όμως αγαπάει και τον νοικοκύρη. Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά, στη δίκη για τη Siemens, ο ίδιος ο Θεόδωρος Τσουκάτος, στενός συνεργάτης του Σημίτη, ομολόγησε πως μετέφεραν χιλιάδες «Ρωσοπόντιους» από τέως σοβιετικές δημοκρατίες με πτήσεις τσάρτερ την ημέρα των εκλογών, για να αλλοιώσουν τη βούληση του ελληνικού λαού. Αλλη μία ντροπή του Ελληνος «δημοκρατικού» κ. Σημίτη.
Και όχι μόνο αυτό: Κάποιοι σε ιδιωτικές τους συζητήσεις ισχυρίζονταν αργότερα τι μπορούσε να κάνει με τα αποτελέσματα μιας εκλογής ένας φυτεμένος αλγόριθμος σε υπολογιστή και πώς ενδεχομένως μπορούσε να επηρεάσει -αν δεν τον σταματούσε η ελληνική Δικαιοσύνη- τα εκλογικά αποτελέσματα από απόσταση. Εάν, δηλαδή, ο Κώστας Καραμανλής έβγαινε και αμφισβητούσε το αποτέλεσμα των εκλογών του 2000 με διάγγελμά του, έχοντας ισχυρότατες ενδείξεις στα χέρια του και επιφυλασσόταν για τις αποδείξεις, τι θα έπρεπε άραγε να κάνει το ελληνικό ΑΒC της εποχής, το Mega; Να τον κόψει σαν «χασάπης»;
Δυστυχώς, αυτό που ανακαλύπτουμε με αφορμή τις εναντίον του Τραμπ βαρβαρότητες είναι ότι η ελευθερία της έκφρασης υποχωρεί σταδιακά στον δυτικό κόσμο. Και μαζί της υποχωρεί και το δικαίωμα στην πληροφόρηση. Τόσο τα παραδοσιακά ηλεκτρονικά ΜΜΕ όσο και τα νέα μεταδίδουν την πληροφορία επιλεκτικώς. Οποιος υπερασπίζεται το σύστημα και τις επιλογές του έχει απεριόριστη ελευθερία έκφρασης, είτε λέει αλήθεια είτε ψέματα. Οποιος όμως έχει διαφορετική άποψη, έστω και λάθος, έχει να επιλέξει από μια γκάμα «ποινών»: Να κάνει ανταρτοπόλεμο, λέγοντας τα μισά από όσα ξέρει, εν γνώσει του ότι θα οδηγηθεί στην ιδεολογική χωματερή αν τα πει όλα. Να τα πει όλα, αλλά να δεχθεί ανηλεή πόλεμο επαγγελματικής εξόντωσης, να μη φθάνει η φωνή του στο κοινό του (πόσες φορές σας λένε ψέματα στα περίπτερα ότι η εφημερίδα μας εξαντλήθηκε από τις 11 το πρωί;). Να τα πει όλα και να γίνει στόχος δικαστικών διώξεων. Να τα πει όλα και το σύστημα να σιωπήσει όταν η ελευθερία της έκφρασής του δέχεται επίθεση από ξένο ηγέτη, όπως π.χ. ο Ερντογάν.
Να τα πει όλα και να του κολλούν πάνω από το πρόσωπο κάθε φορά που μιλά τη σήμανση «ψεκασμένος» και «ακραίος». Αυτές είναι οι επιλογές. Μόνο που αυτό δεν βγάζει πουθενά. Η γενιά μου πάλεψε το 1989 για την κατάργηση του κρατικού μονοπωλίου στην ενημέρωση. Ονειρεύτηκε μια φιλελεύθερη δημοκρατία, στην οποία χωρούν όλες οι απόψεις. Ούτε στους χειρότερους εφιάλτες μας δεν πιστεύαμε ότι τώρα στα «γεράματα» πρέπει να δώσουμε τη μάχη για μια νέα άνοιξη στην ενημέρωση και την πληροφόρηση. Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ ο φιλελευθερισμός και η Δύση προδίδουν κάθε μέρα τις αρχές με τις οποίες επικράτησαν του σοσιαλισμού. Καταγγέλλουν τον Πούτιν και γίνονται Πούτιν. Καταγγέλλουν τον Κιμ και γίνονται Κιμ. Καταγγέλλουν τον «υπαρκτό σοσιαλισμό» και γίνονται «υπαρκτός» και αυτοί. Δεν πρέπει να το αφήσουμε έτσι αυτό.
