Στο περίφημο «Δεκαήμερο» του Βοκάκιου που γράφτηκε κατά την φοβερή πανώλη που έπληξε την Φλωρεντία το 1348, ο μεγάλος συγγραφέας αναφέρεται και σε ένα περιστατικό όπου ένας πάμπλουτος Ιταλός, ο Φεντερίγκο ντέλι Αλμπερίγκι, αφού κατασπατάλησε την τεράστια περιουσία του στην απόλυτη ένδεια, θέλησε να κάνει ένα πλούσιο τραπέζι σε μια όμορφη κυρά.
- Του Μιχάλη Ψύλου
Μη έχοντας καθόλου χρήματα ο Αλιμπερίγκι δεν δίστασε να πνίξει το αγαπημένο του γεράκι που είχε, να το μαγειρέψει και να το προσφέρει ως καλός οικοδεσπότης στο τραπέζι.
Η ιστορία αυτή από το Δεκαήμερο του Βοκάκιου θα μπορούσε να περιγράψει σήμερα -με κάποιες παραλλαγές φυσικά –και το διάστημα των επομένων 10 ημερών που έχει μπροστά του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος έχοντας να αντιμετωπίσει μια οικονομία που βυθίζεται στην κρίση ως αποτέλεσμα και της εφιαλτικής πανδημίας, δεν διστάζει να πνίξει (προσωρινά βέβαια) το «γεράκι» που κρύβει μέσα του για να ευχαριστήσει τους Ευρωπαίους συνδαιτημόνες του με την ελπίδα ότι θα αποφύγει σκληρές κυρώσεις στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 10 και 11 Δεκεμβρίου.
«Μια κρίσιμη περίοδος ξεκινά για την Τουρκική εξωτερική πολιτική το πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου» γράφει ο πολύ γνωστός σχολιαστής Σάμι Κοέν στη Milliyet, τονίζοντας ότι μπαίνουν σε αυτό το διάστημα στο τραπέζι « τέσσερα σημαντικά ζητήματα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής: η νέα πρακτική της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, η συνεργασία με την κυβέρνηση της Λιβύης, το άνοιγμα των Βαρωσίων στην Κύπρο και η στήριξη της Άγκυρας στο Αζερμπαιτζάν στον πόλεμο με την Αρμενία για τον έλεγχο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ».
Όπως λέει ο Σάμι Κοέν «η Ελλάδα, η ελληνοκυπριακή διοίκηση και η Γαλλία, θα προσπαθήσουν να τιμωρήσουν την Τουρκία με την επιβολή κυρώσεων ,αλλά είναι δύσκολο να προβλεφθεί η έκβαση της Συνόδου Κορυφής …Ωστόσο, είναι σαφές ότι οι επόμενες μέρες θα είναι πολύ δύσκολες για την τουρκική διπλωματία».
Το γνωρίζει φυσικά ο Ερντογάν και για τον λόγο αυτό ξαναθυμήθηκε την φιλοευρωπαϊκή ρητορική ,τον σεβασμό του κράτους δικαίου και απέσυρε επίσης το σεισμογραφικό σκάφος Oruc Reis και πάλι στο λιμάνι της Αττάλειας. Εμφανιζόμενος ως λευκή περιστερά ενώπιον των Ευρωπαίων. «Δεν φαντάζομαι κανένα μέρος για την Τουρκία εκτός της Ευρώπης. Θέλουμε να σχεδιάσουμε το μέλλον μας μαζί με την Ευρώπη» δήλωσε πρόσφατα ο Ερντογάν, πιστεύοντας ότι θα έχει ξεχαστεί -λόγω και των μεγάλων συμφερόντων- ότι είχε κατηγορήσει τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν ότι είναι «ψυχασθενής» και την καγκελάριο Μέρκελ ότι είναι «με την αληθινή έννοια της λέξης, φασίστας και κρίκος μιας ναζιστικής αλυσίδας!».
Με τη «νέα» τακτική της «περιστεράς», ο Τούρκος πρόεδρος στοχεύει φυσικά να πείσει και τους ΝΑΤΟϊκούς εταίρους, οι οποίοι είχαν χθες και σήμερα τηλε-διάσκεψη σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών.
Στους κόλπους του ΝΑΤΟ βέβαια ο Ερντογάν μπορεί να ελίσσεται πιο εύκολα. Μόλις αποσύρθηκε άλλωστε για προγραμματισμένη συντήρηση το Oruc Reis στην Αττάλεια, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ , Γενς Στόλτενμπεργκ βγήκε να πανηγυρίσει:
«Η επιστροφή του τουρκικού ερευνητικού σκάφους Oruç Reis στο λιμάνι βοηθά στη μείωση των πολιτικών και στρατιωτικών εντάσεων μεταξύ των δύο μελών του ΝΑΤΟ, της Ελλάδας και Τουρκίας, στην ανατολική Μεσόγειο, δήλωσε ο Στόλτενμπεργκ. Για να καλέσει αμέσως τις δύο χώρες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, χωρίς προϋποθέσεις φυσικά, όπως θέλει η Αγκυρα. «Αυτό το σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, μπορεί να βοηθήσει στο να ανοίξει το δρόμο σε διαπραγματεύσεις”, δήλωσε ο Στόλτενμπεργκ πριν τη διάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών της Συμμαχίας.
Ο πονοκέφαλος Μπάιντεν
«Η απόσυρση του Oruç Reis λίγο πριν από τη σύνοδο του ΝΑΤΟ έχει πολιτική σημασία όχι μόνο για τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στις 1-2 Δεκεμβρίου, αλλά και για τη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 10-11 Δεκεμβρίου» λέει ο πρώην διευθυντής της αγγλόφωνης Hurriyet, Μουράτ Γετκίν. Εξηγεί μάλιστα ότι η σύνοδος του ΝΑΤΟ είναι κρίσιμη γιατί «γίνονται προσπάθειες να παραχωρηθεί καθεστώς παρατηρητή στο ΝΑΤΟ σε χώρες που είναι μέλη της ΕΕ αλλά δεν είναι μέλη της Συμμαχίας. Σε αυτές τις χώρες περιλαμβάνεται η Σουηδία, η Αυστρία και η Κύπρος». Μια εξέλιξη που αν καρποφορήσει θα γύρει ακόμη περισσότερο τον συσχετισμό σε βάρος της Άγκυρας, καθώς και οι τρείς αυτές χώρες θεωρούνται από τον Ερντογάν ότι ανήκουν στο αντίπαλο στρατόπεδο.
Ο Σάμι Κοέν τονίζει πάντως ότι «ουδείς μπορεί να αγνοήσει τη γεωστρατηγική σημασία της Τουρκίας. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι , ακόμη και οι ηγέτες των χωρών στο αντίθετο μέτωπο το γνωρίζουν πολύ καλά». Προσθέτει μάλιστα ότι «αν και υπάρχουν εκείνοι που θέλουν κυρώσεις, είναι και άλλοι που προτιμούν να συμπεριφέρονται πιο ρεαλιστικά και με κοινή λογική, όπως η Γερμανία και ως προεδρεύουσα της ΕΕ». Εκτιμά πάντως ότι το πρόσφατο επεισόδιο με τη νηοψία ενός τουρκικού σκάφους από γερμανική φρεγάτα στη Μεσόγειο «επισκίασε την ελπίδα της εξομάλυνσης».
Ο μεγάλος πονοκέφαλος του Τούρκου προέδρου ακούει πάντως -προς το παρόν τουλάχιστον- στο όνομα Τζο Μπάιντεν- του νεοεκλεγέντος προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών. Έχοντας απωλέσει πλέον τον «φίλο» του Ντόναλντ Τραμπ ,ο Τούρκος πρόεδρος προσπαθεί να ισορροπήσει σε ένα τεντωμένο σχοινί. Ελπίζοντας ότι η σημαντική γεωπολιτική και στρατηγική θέση της Τουρκίας, θα πείσει την νέα διοίκηση στην Ουάσιγκτον ότι πρέπει να συνεχίσει να τον στηρίζει στους θερμούς και ψυχρούς πολέμους που διεξάγει σε πέντε μέτωπα.
Έστω και συμβολικά πάντως, ο Ερντογάν πήρε το μήνυμα της στροφής της Ουάσιγκτον, καθώς ο απερχόμενος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο μετέβη στην Κωνσταντινούπολη στις 17 Νοεμβρίου και συναντήθηκε μόνο με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
«Με την αποχώρηση του Ντόναλντ Τραμπ από τον Λευκό Οίκο, ο Ερντογάν χάνει έναν ισχυρό σύμμαχο με τον οποίο συνομιλούσε τακτικά στο τηλέφωνο ,ακόμη και όταν ο Αμερικανός πρόεδρος έπαιζε γκολφ» γράφει η γαλλική Le Monde και προσθέτει: «Ο Ερντογάν δεν ξεχνά ότι τον Δεκέμβριο του 2019, ο Μπάιντεν τον χαρακτήρισε “αυτοκράτορα” και δεσμεύθηκε να στηρίξει την αντιπολίτευση, πυροδοτώντας την οργή του Τούρκου προέδρου… Άρα δεν θα έχει την ίδια επιείκεια από τον Τζο Μπάιντεν, η άφιξη του οποίου στον Λευκό Οίκο θα αναγκάσει τον Τούρκο Πρόεδρο να επανεξετάσει την εξωτερική του πολιτική. Πιο αυταρχικός από ποτέ στο εσωτερικό της Τουρκίας και με διάφορα πολεμικά μέτωπα στο εξωτερικό, ο Ερντογάν έχει απομακρυνθεί σημαντικά από τους παραδοσιακούς συμμάχους της Τουρκίας – τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΝΑΤΟ – προκειμένου να πλησιάσει τη Μόσχα, γεγονός που τον έχει καταστήσει πραγματικό πονοκέφαλο για την Ατλαντική Συμμαχία. Μόνο που τα συμφέροντα του Ερντογάν συγκρούονται όλο και περισσότερο με αυτά του Βλαντιμίρ Πούτιν.Η Μόσχα και η Άγκυρα βρίσκονται σε αντίθετες πλευρές στη Λιβύη, οι στόχοι τους είναι ανταγωνιστικοί στη Συρία, και πρόσφατα η Τουρκία παραβίασε τη ρωσική αυλή, στηρίζοντας στρατιωτικά το Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο με την Αρμενία» τονίζει η Le Monde.
Το Oruc Reis ξανά στη Μεσόγειο ανάλογα με την έκβαση των συνόδων ΝΑΤΟ και ΕΕ
«Φυσικά, η Τουρκία έχει το ατού της παρουσίας της στις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα, μια περιοχή που είναι σημαντική για τη Ρωσία, την Ουκρανία ακόμη και για τις χώρες του Καυκάσου» γράφει ο Μουράτ Γετκίν στην ιστοσελίδα Yetkinreport . Σημειώνει μάλιστα ότι «διπλωματικοί παρατηρητές στην Αγκυρα δεν αποκλείουν την πιθανότητα να ξαναστείλει ο Ερντογάν το Oruc Reis ή άλλο σεισμογραφικό σκάφος στην Ανατολική Μεσόγειο μετά τη διάσκεψη του ΝΑΤΟ, πριν από τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ ή και μετά από αυτή, ανάλογα με τις αποφάσεις που θα ληφθούν από τους Ευρωπαίους και τους Νατοϊκούς εταίρους»…
«Επομένως, οι επόμενες δύο εβδομάδες είναι σημαντικές όσον αφορά τη μορφή που θα λάβει η τουρκική εξωτερική πολιτική από τις αρχές του 2021,μια περίοδος που συμπίπτει με την ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ από τον Τζο Μπάιντεν στις 20 Ιανουαρίου» τονίζει ο Μουράτ Γετκίν». Πλανώνται βέβαια όσοι ελπίζουν ότι ο Τούρκος πρόεδρος θα εγκαταλείψει το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» ,την νέο-αποικιακή του πολιτική από την Ανατολική Μεσόγειο ,το Αιγαίο και τον Εύξεινο Πόντο ως την Αφρική.
Δεν το έχει σε τίποτα άλλωστε ο Ερντογάν να ντύνεται «περιστερά» ή «γεράκι». Παλιά, Οθωμανική, ιστορική συνήθεια.
