Η μεταρρύθμιση, που δίνει ώθηση στην τραπεζική ένωση, αφορά το «δίχτυ ασφαλείας» από τον ESM προς κράτη και τράπεζες που απειλούνται από την πανδημία
- Από τον Μιχάλη Ψύλο
Όλα για τις τράπεζες! Αυτό είναι με απλά λόγια το μήνυμα της τηλεδιάσκεψης του Eurogroup την περασμένη Δευτέρα. Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν για τη μεταρρύθμιση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, που ιδρύθηκε το 2012 με στόχο τη διευκόλυνση των προληπτικών πιστωτικών ορίων για τα κράτη που αντιμετωπίζουν οικονομικές και χρηματοπιστωτικές κρίσεις. Η μεταρρύθμιση που δίνει ώθηση στην τραπεζική ένωση, καθώς οι ευρωπαϊκοί χρηματοπιστωτικοί τομείς αντιμετωπίζουν προβλήματα, αφορά κυρίως το «δίχτυ ασφαλείας» από τον ESM προς τα κράτη και τις τράπεζες που απειλούνται από την κρίση του χρέους, σε περίπτωση που το «ταμείο ενιαίας εξυγίανσης» ξεμείνει από ρευστό.
Το «δίχτυ» αυτό θα εισαχθεί πλέον στην ευρωζώνη στις αρχές του 2022, δύο χρόνια πριν από το προγραμματισμένο πρόγραμμα. «Ηταν αναγκαίο για τις οικονομίες που αντιμετωπίζουν την υγειονομική κρίση», όπως είπε ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ… Πρόκειται λοιπόν για ένα ταμείο αρωγής με άφθονο δημόσιο χρήμα, με σκοπό την αποφυγή μεγάλων τραπεζικών πτωχεύσεων. Σε αντίθεση με το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, που αποφασίστηκε το περασμένο καλοκαίρι, η ενίσχυση του ESM δεν είναι μια απάντηση στην κρίση που πυροδότησε ο Covid-19, αλλά συνδέεται με την προηγούμενη του 2010, αυτή του χρέους στην ευρωζώνη.
Η γερμανική «Frankfurter Allgemeine Zeitung» θεωρεί μάλιστα «λίγο ξεπερασμένη την απόφαση του Eurogroup». Οπως γράφει, «μπορεί ο ESM να αποκτά περισσότερες εξουσίες, αλλά το ταμείο, το οποίο έσωσε αρκετές χώρες του ευρώ από την υπερχρέωση κατά τη διάρκεια των ετών της κρίσης του ευρώ, δεν έπαιξε σχεδόν κανέναν ρόλο τους τελευταίους μήνες, παρά την επιδείνωση της κρίσης Covid-19». Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι μέχρι στιγμής ουδεμία χώρα της ευρωζώνης -και κυρίως του Νότου- θέλει να χρησιμοποιήσει τα πιστωτικά όρια του ΕSM που συμφωνήθηκαν την άνοιξη για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Ο λόγος; Υπάρχει μια ελκυστική εναλλακτική λύση: το Ταμείο Ανάκαμψης, στο οποίο οι δικαιούχες χώρες δεν χρειάζεται να επιστρέψουν μεγάλο μέρος των χρημάτων.
Η ισπανική «El Pais» το λέει πολύ καθαρά: Οι 19 υπουργοί Οικονομικών απέφυγαν άλλη μια φορά να βάλουν τους καταθέτες πάνω από τις τράπεζες! «Η καλοκαιρία που επικρατεί τις τελευταίες ημέρες στην Ευρώπη, δεν ενθάρρυνε τους υπουργούς Οικονομικών να εγκρίνουν και τους “πυλώνες” που λείπουν, κυρίως να βάλουν ένα τείχος προστασίας για να διασφαλιστούν οι καταθέτες από ενδεχόμενες πτωχεύσεις των τραπεζών». Οι 19 υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης απέφυγαν το σημαντικότερο μέτρο προστασίας των πολιτών:
«Οτι δεν θα είναι πλέον ευθύνη της τσέπης των φορολογουμένων ενδεχόμενη πτώχευση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων» τονίζει η ισπανική εφημερίδα. Οι 19 υπουργοί βρέθηκαν ξανά πρόσωπο με πρόσωπο με το ταμείο εγγύησης των καταθέσεων. Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Λουίς ντε Γκίντος προέτρεψε τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής να προωθήσουν αυτό το χαρτοφυλάκιο, θεωρώντας ότι αποτελεί βασικό κομμάτι και για τη δημιουργία διασυνοριακών τραπεζικών ομίλων. «Αλλά τα γεράκια ζητούν να περιοριστεί η πιθανή έκθεση των τραπεζών στο κρατικό χρέος της χώρας τους, ενώ η Ισπανία και η Ιταλία ζητούν σε αντάλλαγμα την αμοιβαιοποίηση του χρέους» γράφει η γερμανική εφημερίδα.
Τη μονομερή απόφαση του Eurogroup επικρίνει και η γερμανική «Tagesschau», καθώς την ίδια ώρα ένα κύμα εταιρικών πτωχεύσεων καταγράφεται στην ίδια την «ατμομηχανή» της Ευρώπης, τη Γερμανία: «Οι αριθμοί είναι ανησυχητικοί» γράφει η «Tagesschau»: «Σύμφωνα με υπολογισμούς του Ινστιτούτου Οικονομικών IW, θα υπάρχουν όλο και περισσότερες “εταιρίες ζόμπι” έως το τέλος του τρέχοντος έτους. Έτσι, οι εταιρίες που είναι στο “κόκκινο” θα πρέπει πραγματικά να υποβάλουν αίτηση πτώχευσης».
Στο νεοφιλελεύθερο καπιταλιστικό σύστημα που ζούμε, «οι πτωχεύσεις εταιριών είναι μια φυσική διαδικασία, αλλά εάν πάρα πολλές εταιρίες σταματήσουν τις πληρωμές τους ταυτόχρονα, αυτό καθίσταται απειλή για τις τράπεζες, την καρδιά του οικονομικού μας συστήματος. Αν τα πιστωτικά ιδρύματα πρέπει να διαγράψουν πολλά από τα δανεισμένα χρήματα, οι ίδιες οι τράπεζες θα αντιμετωπίσουν προβλήματα – και δεν θα μπορούν πλέον να χορηγήσουν περαιτέρω δάνεια ή να αποτρέψουν την κατάρρευση».
Η Γερμανική Ένωση Αγορών και Εξυπηρέτησης πιστώσεων (BKS) εκτιμά μάλιστα ότι το 2021 θα υπάρξουν 40% περισσότερες πτωχεύσεις, γεγονός που θέτει την κεφαλαιοποίηση των τραπεζών σε μια «εξαιρετικά αγχωτική κατάσταση».
Μελέτη του Ινστιτούτου Οικονομικής Ερευνας IWH, που δημοσιεύτηκε το καλοκαίρι, προέβλεπε μάλιστα ότι η τρέχουσα κρίση του κορονοϊού θα μπορούσε να σημάνει το τέλος για δεκάδες γερμανικές τράπεζες, στην καλύτερη περίπτωση. Κατά συνέπεια, σε ένα αισιόδοξο σενάριο, το 6% των τραπεζών στη Γερμανία θα κινδύνευαν από τα «κόκκινα» δάνεια. Σύμφωνα με το απαισιόδοξο σενάριο; Θα κινδυνεύσει το 28% των τραπεζών, που αντιστοιχεί σε εκατοντάδες χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. «Είναι κατανοητό ότι το κράτος πρόσφατα φρόντισε για την πραγματική οικονομία, αλλά δεν πρέπει να παραβλέψει τους πιθανούς κινδύνους που κρύβονται στον χρηματοπιστωτικό τομέα» προειδοποίησε ο πρόεδρος του IWH Ρέιντ Γκροπ. «Επειδή μια τραπεζική κρίση θα μπορούσε να προκαλέσει μια δεύτερη μεγάλη ύφεση» συμπλήρωσε…
