Εμπορική συμφωνία που ευνοεί κυρίως τη γερμανική βιομηχανία και αγνοεί τους Αμερικανούς – Η τηλεδιάσκεψη των Ευρωπαίων ηγετών με τον Σι Τζινπίνγκ σφράγισε τη συμφωνία.
- Του Μιχάλη Ψύλου
Ο νέος «δρόμος του μεταξιού» ανάμεσα στην Ευρώπη και την Κίνα εγκαινιάστηκε και επισήμως. Υστερα από επτά χρόνια διαπραγματεύσεων, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Κίνα κατέληξαν στη νέα «επενδυτική συμφωνία» (CAI), που αποσκοπεί στην καλύτερη πρόσβαση των ευρωπαϊκών εταιριών στην τεράστια κινεζική αγορά. Και αν ο αρχαίος «δρόμος του μεταξιού» αποτελούνταν από ένα δίκτυο μονοπατιών και ορεινών περασμάτων που χρησιμοποιούσαν οι τολμηροί έμποροι για τη σύνδεση της Ευρώπης με την Κίνα, τώρα ανοίγουν λεωφόροι για νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. «Δεύτερη» προς το παρόν, βέβαια, καθώς η Κίνα αναμένεται να προσπεράσει τις ΗΠΑ έως το 2028, πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι αναμενόταν.
Η συμφωνία για τις επενδύσεις (CAI) καταργεί τα εμπόδια στις ξένες επενδύσεις στην Κίνα για ορισμένους επιχειρηματικούς τομείς της Ε.Ε., όπως οι βιομηχανίες αυτοκινήτων και τηλεπικοινωνιών, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι υπηρεσίες cloud computing, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και η υγεία. «Το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων είναι το πιο φιλόδοξο αποτέλεσμα που η Κίνα έχει συμφωνήσει ποτέ με μια τρίτη χώρα» δήλωσε χαρακτηριστικά εκπρόσωπος της Κομισιόν. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 2019 η Ε.Ε. εξήγαγε στην Κίνα προϊόντα συνολικής αξίας περίπου 198 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ οι εισαγωγές κινεζικών προϊόντων έφτασαν τα 362 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η επίτευξη της συμφωνίας Ε.Ε. – Κίνας ήταν το μεγάλο στοίχημα που είχε βάλει η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ πριν από την εκπνοή της γερμανικής προεδρίας στην Ε.Ε., και το πέτυχε κυριολεκτικά στο «παρά πέντε»! Γεγονός που δείχνει ότι, αν θέλει κάτι το Βερολίνο, το πετυχαίνει, και μάλιστα με πολύ πιο δύσκολους αντιπάλους ,όπως η Κίνα. Ενώ με την Τουρκία -για παράδειγμα- η Γερμανίδα καγκελάριος δεν σκοτίστηκε και πολύ για να εγκριθεί από την Ε.Ε. συμφωνία για επιβολή κυρώσεων. Γιατί απλά δεν το ήθελε…
Στην περίπτωση της Κίνας όμως τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά, αφού η νέα συμφωνία είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας – δηλαδή, ολόκληρου σχεδόν του εξαγωγικού τομέα της Γερμανίας. «Οι καλύτερες συνθήκες ανταγωνισμού στην Κίνα ωφελούν πολύ τις γερμανικές, ευρωπαϊκές και κινεζικές εταιρίες» δήλωσε ο Γιόακιμ Λανγκ, διευθύνων σύμβουλος της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI) στη «Handelsblatt». Σύμφωνα πάντως με τον Γιούργκεν Μάτες από το Γερμανικό Οικονομικό Ινστιτούτο της Κολονίας, με τη νέα συμφωνία «θα ωφεληθούν κυρίως οι μεγάλες διεθνείς εταιρίες, ενώ οι μικρές και μεσαίες ευρωπαϊκές εταιρίες που επικεντρώνονται στην αγορά της Ε.Ε. δεν έχουν να κερδίσουν κάτι, αφού θα πρέπει όλο και περισσότερο να ασχολούνται με τις κινεζικές κρατικές επιχειρήσεις, τις οποίες δεν μπορούν να ανταγωνιστούν με τους ίδιους όρους».
Από την κινεζική πλευρά, η συμφωνία με την Ε.Ε. αποτελεί πρώτα απ’ όλα μια γεωστρατηγική νίκη. Τη στιγμή που η αντιπαράθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες έχει λάβει διαστάσεις νέου Ψυχρού Πολέμου, το Πεκίνο επιδεικνύει την ικανότητά του να βγει από την απομόνωση και να καταλήξει σε μια μεγάλη συμφωνία με τον δεύτερο σημαντικό παράγοντα της Δύσης. «Η συμφωνία με την Ε.Ε. θεωρείται από πολλούς ως νίκη δημοσίων σχέσεων για τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ» τονίζει η γερμανική «Handelsblatt».
Ο Θόρστεν Μπένερ, επικεφαλής του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Δημόσιας Πολιτικής που εδρεύει στο Βερολίνο, προειδοποιεί ότι η συμφωνία με την Κίνα θα οδηγήσει σε αντιπαράθεση μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ. «Η συμφωνία είναι δώρο σε ασημένια πιατέλα για τον Κινέζο πρόεδρο Σι» λέει ο Μπένερ και προσθέτει: «Η κινεζική κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να επιθυμεί καλύτερο χρονοδιάγραμμα. Ο στόχος της είναι να προκληθεί μια αντιπαράθεση μεταξύ Ευρώπης και Ηνωμένων Πολιτειών. Είναι ένα θανατηφόρο σήμα για τη διατλαντική συνεργασία το να σφραγίζει η Ε.Ε. μια επενδυτική συμφωνία αυτή τη στιγμή, όταν μια νέα κυβέρνηση αναλαμβάνει την εξουσία στην Ουάσινγκτον».
Για αυτό και η κινεζική ηγεσία δεν είχε πρόβλημα να δεσμευτεί για την επικύρωση ορισμένων συμβάσεων της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) και να συμμορφωθεί με τα διεθνή πρότυπα κατά της καταναγκαστικής εργασίας, όπως ήθελε η Ε.Ε. To Πεκίνο δεσμεύτηκε, μάλιστα, ότι θα κάνει αποφασιστικά βήματα στον τομέα της προστασίας του κλίματος, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής της Συμφωνίας του Παρισιού.
Σε μια περίοδο, άλλωστε, που χαρακτηρίζεται από τη σκλήρυνση των Κινέζων έναντι του Χονγκ Κονγκ και της μειονότητας των Ουιγούρων, οι Ευρωπαίοι έπρεπε να δείξουν πολιτική ευαισθησία στους κοινωνικούς όρους της συμφωνίας. Υπάρχει βέβαια και η οικονομική διάσταση, όπως λέει ο Γιούργκεν Μάτες στην DW: «Ενώ η αγορά της Κίνας είναι πολύ πιο κλειστή, όλοι μπορούν ήδη να επενδύσουν ελεύθερα στην Ευρώπη. Ως εκ τούτου, ήταν ξεκάθαρο από την αρχή ότι η Κίνα θα έκανε περισσότερες παραχωρήσεις από την Ε.Ε., και αυτό δεν μπορεί να εορταστεί ως ιδιαίτερη επιτυχία τώρα».
Είναι σαφές, βέβαια, ότι και οι Ευρωπαίοι εκμεταλλεύτηκαν τη σκλήρυνση των σινοαμερικανικών σχέσεων και αύξησαν τις πιέσεις τους σε μια Κίνα που επίσης αναζητούσε κάποιον συμβιβασμό. Το Πεκίνο είχε από καιρό αντισταθεί στην άρση των περιορισμών στις επενδύσεις της Ε.Ε. στην Κίνα, αλλά, καθώς πλησιάζει η είσοδος του Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο, η κινεζική ηγεσία έγινε αναγκαστικά πιο ευέλικτη, τονίζουν διπλωματικές πηγές.
(—ενθετο—)
Αναμένεται η αντίδραση του «προδομένου» Μπάιντεν
Το ερώτημα είναι, φυσικά, ποια θα είναι η αντίδραση της νέας αμερικανικής διοίκησης και πώς θα επηρεάσει τις αμερικανοευρωπαϊκές σχέσεις η κινεζική «σφήνα»! Ο νέος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών έχει δεσμευτεί ότι «θα βελτιώσει κατά κύριο λόγο τη διαταραγμένη σχέση της Ουάσινγκτον με τις άλλες δημοκρατίες», αλλά και θα δημιουργήσει μια «συμμαχία» με την Ευρώπη απέναντι στην Κίνα.
«Θέλω να καταστήσω την κινεζική κυβέρνηση υπόλογη» για θέματα, όπως η εμπορική πολιτική, η τεχνολογία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τόνισε μόλις πριν από λίγες ημέρες ο Μπάιντεν. Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι «η θέση μας θα είναι πολύ ισχυρότερη αν συνεργαστούμε με συμμάχους που υπερασπίζονται τα κοινά συμφέροντα και τις αξίες μας».
Τώρα, όμως, η Ευρώπη σπεύδει να συμφωνήσει με την Κίνα τρεις εβδομάδες πριν ο Μπάιντεν αναλάβει τα καθήκοντά του. «Αυτό δεν μπορεί να είναι αρεστό στους Αμερικανούς» γράφει η «Handelsblatt».
«Γιατί δεν μπορούσαν να περιμένουν λίγο περισσότερο;» διερωτάται ο Ρόμπερτ Ζέλικ, πρώην επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας. «Μπορούμε να καταλάβουμε ότι οι ευρωπαϊκές εταιρίες είναι απογοητευμένες, αφού ο απερχόμενος πρόεδρος Τραμπ έκανε πριν από έναν χρόνο χωριστή συμφωνία με την Κίνα, αλλά ο χρόνος που έγινε τώρα η συμφωνία είναι κακός… Εάν η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ συνεργάζονταν, η Κίνα θα αναγκαζόταν να προσφέρει καλύτερους όρους» προσθέτει.
