Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται. Και η πρωτοφανής εισβολή Αμερικανών πολιτών στο Καπιτώλιο την έκτη μόλις ημέρα του νέου χρόνου, των Θεοφανίων, μας «λέει» ότι το 2021 μόνο καλή δεν θα είναι η μέρα.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Η φωτογραφία των κρεμασμένων εισβολέων στα παράθυρα του εμβληματικού κτιρίου, που τις προηγούμενες δεκαετίες σηματοδοτούσε μαζί με τον Λευκό Οίκο και το Αγαλμα της Ελευθερίας στη Νέα Υόρκη την αμερικανική ισχύ, κερδίζει δικαιωματικά μια θέση στο άλμπουμ με τα ενσταντανέ που σημάδεψαν την πορεία του κόσμου τον 20ό και τον 21ο αιώνα. Θα τοποθετηθεί εις περίοπτον θέσιν: Δίπλα σε αυτήν με τον Κινέζο φοιτητή ο οποίος στέκεται μπροστά από ένα τανκ στην πλατεία Τιεν Αν Μεν στο Πεκίνο. Δίπλα σε εκείνην στην οποία εικονίζεται ο Γέλτσιν πάνω σε ένα τανκ να κινείται προς τη Ρωσική Δούμα το 1990, λίγο μετά την πτώση Γκορμπατσόφ και των λοιπών δικτατοριών της τέως ΕΣΣΔ (Τσαουσέσκου, Χόνεκερ, Αλία κ.λπ.).
Δίπλα σε εκείνην στην οποία απαθανατίζονται εξεγερμένοι Ανατολικογερμανοί να γκρεμίζουν το Τείχος του αίσχους στην πύλη του Βρανδεμβούργου. Δίπλα, βεβαίως, στην ανατριχιαστική εικόνα με την πτώση των Δίδυμων Πύργων από αφιονισμένους τζιχαντιστές. Εκεί θα τοποθετηθούν οι κρεμασμένοι ακτιβιστές, πραξικοπηματίες, ψεκασμένοι, ακροδεξιοί Αμερικανοί, όπως θέλετε πείτε τους. Η ουσία δεν αλλάζει. Εκφράζουν, όπως φαίνεται από τις δημοσκοπήσεις που έγιναν αμέσως μετά την εισβολή, τους μισούς Αμερικανούς και το ψυχικό σχίσμα που αυτοί νιώθουν από τους δημοκρατικούς θεσμούς τους. Το ποιος τους έβαλε να το κάνουν ή το πώς θα τους αποκαλούμε μικρά αξίαν έχει. Με Τραμπ ή χωρίς, το καπάκι της χύτρας κάποτε θα εκτινασσόταν. Η Αμερική, όπως η Κίνα και η Ρωσία, κάποτε είναι υποχρεωμένη πλέον να ασχοληθεί με τον εαυτό της κατά προτεραιότητα. Ο λοιπός κόσμος έπεται. Ήδη εδώ και χρόνια έχει χάσει τον βηματισμό της και τη διορατικότητά της να αλλάζει τον κόσμο, ήδη εδώ και χρόνια εν γνώσει της αδυναμίας της είχε αρχίσει να αποσύρεται από διάφορα θέατρα του πολέμου. Αυτή τη φορά τα πράγματα όμως είναι εντελώς διαφορετικά.
Πρέπει να γλείψει τις πληγές που της προκάλεσαν πολίτες της. Δεν υπάρχει εχθρός, όπως το 2001 οι τζιχαντιστές, για να τον δαιμονοποιήσει. Πέραν της εσωτερικής διάστασης, η ανεμπόδιστη εισβολή στο Καπιτώλιο αποτελεί ένα ισχυρότατο σήμα διεθνούς αδυναμίας των ΗΠΑ να αντεπεξέλθουν στον ρόλο που έχουν τάξει τον εαυτό τους για τη διακυβέρνηση του κόσμου. Εάν αδυνατείς να προστατεύσεις την πρωτεύουσά σου από 10.000-20.000 συγκεντρωμένους διαδηλωτές οι οποίοι εισβάλλουν στο Καπιτώλιο αμφισβητώντας το αποτέλεσμα των εκλογών, με ποιο κύρος άραγε θα παρέμβεις για να προστατεύσεις τον υπόλοιπο κόσμο; Με ποια ισχύ θα παρέμβεις σε διαπραγματεύσεις μεταξύ τρίτων για να κατευθύνεις τα πράγματα προς τη μία ή προς την άλλη κατεύθυνση;
Όπως σοφά έγραφε και ο Hans Morgenthau, «αυτό που οι άλλοι νομίζουν για εμάς είναι τόσο σημαντικό όσο και αυτό που πραγματικά είμαστε». Στην πραγματικότητα, το κενό ασφαλείας στην καρδιά της αμερικανικής πρωτεύουσας υπονομεύει ασύλληπτα το κύρος της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Και βεβαίως αυτό το κενό ασφαλείας έχει και ακόμη ένα αποτέλεσμα: Απελευθερώνει όλους τους τρελούς του κόσμου, δικτάτορες ή ατάκτους ισλαμιστές, να κάνουν ό,τι θέλουν σε κρίσιμες γεωπολιτικώς περιοχές χωρίς τον φόβο ότι θα κυνηγηθούν από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, ακόμη και στα πλέον αδιάβατα βουνά του πλανήτη. Εις ό,τι δε αφορά τα δικά μας, η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο τραγική. Πριν η κυρίαρχη πολιτική τάξη μας ήλπιζε σε μια αμερικανική παρέμβαση που θα οδηγούσε σε έναν επώδυνο πλην συμβιβασμό με τη βουλιμική γειτονική Τουρκία.
Με τα νέα δεδομένα η Τουρκία έχει πολύ λίγους λόγους για να σεβαστεί τις επιθυμίες των ΗΠΑ. Εάν η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης στην Ουάσινγκτον καταστεί μόνιμος, τότε η γειτονική χώρα θα γνωρίσει πρωτόγνωρους πειρασμούς. Πειρασμούς εις βάρος της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδος, εννοείται. Και όλα όσα συζητάμε τώρα και τα θεωρούμε περίπου δεδομένα ότι θα καθίσουμε γύρω από ένα τραπέζι διαλόγου για να κερδίσουμε ακόμη μια φορά χρόνο να μην ισχύουν. Το κενό ασφαλείας στις ΗΠΑ το οποίο επιτείνει την ανισορροπία του διεθνούς συστήματος -ο πολυπολικός κόσμος δεν έχει κέντρο βάρους- αναβαθμίζει εκ των πραγμάτων τον ρόλο της Ρωσίας, της Κίνας και της Ευρώπης στην πλανητική σκακιέρα. Μπορούν άραγε όμως να σηκώσουν ένα τέτοιο βάρος ευθύνης καθεμία χωριστά; Η Ευρώπη με το κείμενο των συμπερασμάτων της τελευταίας Συνόδου Κορυφής ανέθεσε τα γεωπολιτικά θέματα της ανατολικής Μεσογείου στις ΗΠΑ!
Σέβεται τόσο πολύ τον εαυτό της, ώστε τον κατήργησε. Και «διορατικά» ανέθεσε τη διαχείριση θεμάτων που άπτονται του ζωτικού της χώρου σε μια χώρα που ευρίσκεται επισήμως εδώ και μερικές μέρες σε εμφύλιο. Η Ρωσία έχει επεκτείνει εντυπωσιακά την παρουσία της στη Μέση Ανατολή, είναι ισχυρότατη περιφερειακή δύναμη (στον άξονα Καύκασος – Μέση Ανατολή) αλλά εις ό,τι μας αφορά -μετά και τα δικά μας λάθη μετά το 2009- δεν ξέρουμε τι να περιμένουμε.
Έβαλε στην ίδια ζυγαριά το θέμα της Αγίας Σοφίας με το ζήτημα της Ουκρανικής Εκκλησίας. Καταψήφισε στο Συμβούλιο της Ευρώπης το καταδικαστικό ψήφισμα για την Αγία Σοφία. Ο Ρώσος Πατριάρχης χαρακτήρισε «θεία δίκη» τη μετατροπή της σε τέμενος εξαιτίας της στάσης του Πατριαρχείου στο Ουκρανικό.
Πρόκειται για στάση που προδίδει μια ευρύτερη συμπόρευση της Μόσχας με την Αγκυρα κόντρα στις ΗΠΑ και στους δορυφόρους της. Τι είδους διαμεσολάβηση να περιμένουμε λοιπόν και από εδώ, αν και ο πρύτανης της διπλωματίας Λαβρόφ μάς την έχει προτείνει κατά την πρόσφατη επίσκεψή του; Όσο για την Κίνα που περιμένει υπομονετικά να γίνει ξανά αυτό που λέει το όνομά της (σημαίνει «κέντρο του κόσμου»), έπειτα από μια σύντομη αμερικανική «παρένθεση» δύο αιώνων δεν έχουμε σαφές δείγμα γραφής. Στην πραγματικότητα λοιπόν δικαιώνεται ο κύριος Χρήστος Σαρτζετάκης: Είμαστε έθνος ανάδελφον. Μόνοι πρέπει να βρούμε τη λύση στο πρόβλημά μας. Αλλά για να το καταφέρουμε αυτό απαιτείται απελπισμένα εθνική ενότητα. Αληθινή εθνική ενότητα. Να πιστεύουμε σε αυτήν επειδή ξέρουμε ποιος είναι ο κίνδυνος που διατρέχουμε. Από αυτά που βλέπετε εσείς με την αυγή της νέας χρονιάς -είπαμε, η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται- είστε αισιόδοξοι ότι μπορούμε να την επιτύχουμε;
Εδώ πάμε να καταστήσουμε την Εκκλησία μέρος του προβλήματος χωρίς η ίδια να το επιδιώκει και θα καταφέρουν να συνεννοηθούν οι πολιτικές δυνάμεις για τα ελάχιστα; Το εύχομαι, το ελπίζω, το θέλω, αλλά αυτή τη στιγμή που μιλάμε δεν το βλέπω. Μικρά αναστήματα καλούνται να διαχειριστούν μεγάλα διακυβεύματα. Το κενό ασφαλείας στις ΗΠΑ ανοίγει τις ορέξεις της Τουρκίας και απειλεί τη διχασμένη Ελλάδα. Δυστυχώς ο Κίσιντζερ δικαιώνεται: Η αταξία είναι χειρότερη από την αδικία. Στην περίπτωσή μας ίσως συμβούν και τα δύο: Η αταξία να διευρύνει την αδικία.
