Διάβασα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις τελευταίες δηλώσεις του πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελου Βενιζέλου για τις πολιτικές εξελίξεις στην πατρίδα μας. Και εις ό,τι αφορά αυτό καθαυτό το ιστορικό τους μέρος -«δεν ήμουν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Σαμαρά, αλλά συγκυβερνήτης»- και εις ό,τι αφορά το προσεχές μέλλον.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Η διαπίστωσή του ότι το πολιτικό σύστημα σήμερα δεν αποτελεί τον ορισμό αυτού που συνηθίσαμε να αποκαλούμε «δικομματισμός» μεταπολιτευτικώς είναι λίαν ενδιαφέρουσα. Και ας συγκέντρωσαν τα δύο μεγάλα κόμματα ενάμιση χρόνο πριν το 72% της προτιμήσεως των πολιτών στις κάλπες. Οι επιδόσεις της Αριστεράς στις παρούσες δημοσκοπήσεις είναι τόσο απογοητευτικές, ώστε το σύστημα έχει χάσει την ισορροπία του, πράγματι. Αντιπολίτευση δεν υπάρχει. Η κυβέρνηση και τα συγκυβερνώντα συγκροτήματα παίζουν εν ου παικτοίς. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν έχει πιεστεί ούτε μια στιγμή από τον Αλέξη Τσίπρα. Προτείνω, λοιπόν, να διεξέλθουμε αναλυτικότερα με περισσότερες λεπτομέρειες τις δηλώσεις αυτού του εμβληματικού ανδρός.
Ξεκινώ από το ιστορικό τους μέρος. Πράγματι, ο Ευάγγελος Βενιζέλος εξελίχθηκε σε συγκυβερνήτη του Αντώνη Σαμαρά, μολονότι, όταν συγκροτήθηκε το πρώτον η κυβέρνηση συνεργασίας το θέρος του 2012, τα χνώτα τους δεν ταίριαζαν. Ενεκα της ανάγκης, όμως… Εξελίχθηκε σε συγκυβερνήτη του Αντώνη Σαμαρά – πότε, όμως; Το καλοκαίρι του 2013. Οταν και εκείνο το πολιτικό σύστημα έχασε ξαφνικά την εσωτερική ισορροπία του με την αποχώρηση του προέδρου της ΔΗΜ.ΑΡ. Φώτη Κουβέλη από την τρικομματική κυβέρνηση. Από τότε και έπειτα, ναι, το ΠΑΣΟΚ, εκτός από το μερίδιό του στους διορισμούς (4-4-2 έως την αποχώρηση της ΔΗΜ.ΑΡ.), κατέλαβε το υπουργείο Εξωτερικών και ο κύριος Βενιζέλος είχε πράγματι βαρύνοντα λόγο συγκυβερνήτου.
Αυτό, όμως, το επέβαλλαν το «βάστα με να σε βαστώ» 152 -τόση απέμεινε η πλειοψηφία του σχήματος στη Βουλή- και η κουλτούρα συνεργασίας του Αντώνη Σαμαρά. Ο οποίος είχε στις ευρωεκλογές του 2014 περισσότερη αγωνία για τις επιδόσεις του ΠΑΣΟΚ από όση ο ίδιος ο κύριος Βενιζέλος. Αποτέλεσμα; Αντί να θέσει εκβιαστικά το δίλημμα της πολιτικής σταθερότητας της Ν.Δ. έναντι του άγουρου ακόμη ΣΥΡΙΖΑ, το εκχώρησε στον κύριο Βενιζέλο. Το αποτέλεσμα; Δεύτερη η Ν.Δ., τρίτο το ΠΑΣΟΚ (Ελιά) με 8%. Και έπειτα, κλασικά εικονογραφημένα: Τρικλοποδιά Τόμσεν στην κυβέρνηση κατά την πέμπτη αξιολόγηση (στο κόλπο με δημοσκοπήσεις και ΜΜΕ, τα οποία συμπεριφέρονται φιλικά στον πρώην πρωθυπουργό σήμερα), αδυναμία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και κάλπες. Αξίζει η παράθεση τριών ιστορικών περιστατικών για αυτή την αφώτιστη περίοδο της νεότερης Ιστορίας μας. Το πρώτο: Ο ίδιος ο κύριος Σαμαράς μού είχε εμπιστευτεί, λίγες ημέρες μετά την εγχείρηση στο μάτι του, σε συνάντηση που είχαμε στην ιστορική οικία της Πηνελόπης Δέλτα στην Κηφισιά, στην οδό Εμμανουήλ Μπενάκη -Αύγουστος του 2012-, ότι τα προβλήματα της κυβέρνησής του θα ήταν ο Τόμσεν και ο Κουβέλης. Επιβεβαιώθηκε. Το δεύτερο: Στην κρίσιμη σύσκεψη για την ΕΡΤ, οι τρεις αρχηγοί κράτησαν πρακτικά με ιδιόχειρες σημειώσεις, στις οποίες σημειώνονταν τα σημεία της συμφωνίας. Υπαγόρευε ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός. Για λόγους που είναι γνωστοί -ένα πρόστιμο-, ο κύριος Κουβέλης άλλαξε γνώμη. Πήγε στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματός του στην Αγίου Κωνσταντίνου και ανακοίνωσε την αποχώρηση της ΔΗΜ.ΑΡ. από το σχήμα, με αιτία ότι… διαλύονται τα μουσικά σύνολα της ΕΡΤ.
«Δηλαδή, πρόεδρε, μας λες ότι αποχωρούμε από την κυβέρνηση για τα… τρομπόνια;» ρώτησε έκπληκτος ο τότε βουλευτής της ΔΗΜ.ΑΡ., νυν της Ν.Δ., Βασίλης Οικονόμου. Το τρίτο: Επιστρέφοντας από ταξίδι στο εξωτερικό, μόλις προσγειώθηκε στο «Ελευθέριος Βενιζέλος», ο κύριος Σαμαράς άνοιξε το κινητό του. Είδε ότι τον είχε καλέσει επανειλημμένως ο Βενιζέλος για να τον ενημερώσει περί της αποχωρήσεως Κουβέλη. Εδωσαν ραντεβού στην πατρική οικία του πρώην πρωθυπουργού στη Μουρούζη. Εκεί συμφώνησαν τη «συγκυβέρνηση», που λέει και ο κύριος Βενιζέλος. Στο τέλος της συνάντησης συνέβη, όμως, κάτι κωμικοτραγικό: Ο Αντώνης Σαμαράς έβαλε βιαστικά το κοστούμι του για να πάει στη Βουλή. Μόλις όμως έφθασε στην εξώπορτα, ακούστηκε από το βάθος η αγωνιώδης έκκληση Βενιζέλου: «Σταμάτα! Πού πααας; Φοράς το δικό μου σακάκι;» Το οποίο, βεβαίως, «έπλεε» πάνω στον λιπόσαρκο Σαμαρά, που, αφηρημένος ων, εκείνη τη στιγμή έσπευδε στο Κοινοβούλιο με σακάκι… ΠΑΣΟΚ. Το κοστούμι του συγκυβερνήτου – κυριολεκτικώς!
Ο Βενιζέλος αισθανόταν και ήταν τόσο συγκυβερνήτης, ώστε επέβαλε -για τον ιστορικό του μέλλοντος, υποθέτω- τη συγγραφή και ανακοίνωση κειμένου της προγραμματικής συνεργασίας των δύο κομμάτων, η οποία πράγματι ήταν η πρώτη που διήρκεσε τόσο πολύ μεταπολιτευτικά. Οι κυβερνήσεις συνεργασίας του 1989 (Τζαννετάκης, Ζολώτας) ήταν βραχύβιες. Ερχόμαστε τώρα στο σήμερα. Ο κύριος Βενιζέλος δεν ζητά κυβερνήσεις συνεργασίας πλέον. Ονειρεύεται έναν νέο δικομματισμό, χωρίς ΣΥΡΙΖΑ. Το έγραφε και ο συνάδελφος Θανάσης Τσεκούρας προσφάτως, έπειτα από συνομιλία που είχε με κορυφαίο μέλος της κυβέρνησης. Σύμφωνα με τα γραφόμενά του, σε έναν πόλο της κυριαρχεί ο πόθος της συντριβής του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς η εμπειρία από την πενταετή διακυβέρνησή του υπήρξε εφιαλτική. Αλήθεια είναι αυτό – ο ΣΥΡΙΖΑ κατά πολλούς «πρέπει να τιμωρηθεί παραδειγματικά για να μην υπάρξει ξανά». Κατανοητό γιατί. Οι δικαστικές του έρευνες απέτυχαν, γιατί ήταν ερασιτεχνικές μεν, αλλά προκάλεσαν εφιάλτες διαρκείας σε όλους τους πυλώνες του συστήματος δε. Παραλίγο να φτάσουν στον πυρήνα της εξουσίας στην πατρίδα μας. Παραλίγο να φωτίσουν τους σκοτεινούς λαβυρίνθους του. Ωστόσο, όλοι όσοι θεωρούν ότι σε αυτή την ενδιάμεση φάση επείγει η αντικατάσταση της Αριστεράς και του Αλέξη Τσίπρα από τη θέση της αντιπολίτευσης με ένα άλλο, νέο κόμμα, νομίζω ότι κάνουν ανάλυση ελλιπή.
Νέο κόμμα, αλλά ποιο κόμμα; Γνωρίζουν την ερώτηση, αλλά αγνοούν την απάντηση. Κόμμα κεντροαριστερό; Μα, οι δυνάμεις που στοιχίζονται πίσω από τον κύριο Βενιζέλο είναι φθαρμένες δυνάμεις, δεν έχουν την αξιοπιστία για να κάνουν κάτι τέτοιο. Κόμμα πατριωτικό-αντισυστημικό; Είναι γνωστό ότι οι κύριοι Σαμαράς και Βενιζέλος είναι σε ανοιχτή γραμμή (ο Βενιζέλος συνομιλεί και με Αδωνι), αλλά είναι και άλλο τόσο γνωστό ότι ένας πρώην πρωθυπουργός κεντροδεξιάς παράταξης δεν γίνεται ποτέ κομματάρχης. Ποιο κόμμα, λοιπόν, και από ποιους; Η ταπεινή μου άποψη; Ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις παλινωδίες του, έχει αποκτήσει ισχυρή και σταθερή σύνδεση με το 25% του εκλογικού σώματος σε αλλεπάλλληλες αναμετρήσεις (2012, 2014, 2015, 2019). Δύσκολα ξεριζώνεται αυτό.
Πολύ περισσότερο όταν διαθέτει ακόμη και σήμερα ισχυρά ερείσματα στον διεθνή παράγοντα, ο οποίος το τελευταίο που επιθυμεί, εν όψει συμφωνιών για τα εθνικά θέματα, είναι η κατάρρευσή του. Αλλά, για την οικονομία της συζήτησης, ας υποθέσουμε ότι αυτό θα συμβεί. Οτι θα επικρατήσουν οι σκληροί της Ν.Δ., ότι το προσεχές διάστημα η Βουλή θα γίνει Ειδικό Δικαστήριο, ότι η Αριστερά θα συρθεί κατηγορουμένη στις κάλπες, ότι η Ν.Δ. θα θριαμβεύσει ξανά και ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα συντριβεί τοποθετούμενος στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας, για να δικαιωθεί και η θεωρία της παρενθέσεως.
Οσοι καλλιεργούν αυτό το σενάριο είναι βέβαιοι ότι θα μπορέσουν να ορίσουν και την κατεύθυνση των ανέμων της Ιστορίας; Είναι σίγουροι πως θα καταφέρουν να τους διατάξουν προς τα πού να φυσήξουν; Ή, αντί του κόμματος των ονείρων τους, θα ευρεθούν μπροστά σε ένα ορμπανικού τύπου τσουνάμι από σχολάζουσες εθνικές δυνάμεις, το οποίο δεν θα μπορούν να το κάνουν καλά και να το φέρουν βόλτα;
Πρέπει να προσέχεις πολύ όταν παίζεις με την ιδέα να ανοίξεις τον ασκό του Αιόλου – γενική η παρατήρηση. Δείτε τι έγινε με το #metoo. H κυβέρνηση ευλόγησε τις καταγγελίες της κυρίας Μπεκατώρου και, έπειτα από μία εβδομάδα, έτρεχε να «μαζέψει» στο παρασκήνιο ανάλογες καταγγελίες για τον εκλεκτό της διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου. Οποιος λοιπόν φαντάζεται τη διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ, οι πρώην υπουργοί του οποίου (όπως ο κ. Ξανθός) ψηφίζουν σήμερα ευχαρίστως τις τροπολογίες της κυβέρνησης, πρέπει να συνυπολογίζει και τι είναι αυτό που πιθανόν να τον αντικαταστήσει. Κύριε Βενιζέλε, αγαπητέ πρόεδρε, σας βεβαιώ: Δεν είναι αυτό που νομίζετε.
