Ο Μπάιντεν, μιλώντας στην εκπομπή «The Weekly» του δικτύου FX, τον Δεκέμβριο του 2019, είχε πει ότι, αν εκλεγεί πρόεδρος, θα ενθαρρύνει την τουρκική αντιπολίτευση να νικήσει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Τότε ο Τζο Μπάιντεν, παρουσιάζοντας το όραμά του για τις ΗΠΑ και αναφερόμενος στην Τουρκία, είπε ότι δεν αισθάνεται άνετα με το γεγονός ότι οι ΗΠΑ έχουν πυρηνικά όπλα στην Τουρκία, δεδομένης της συμπεριφοράς του Τούρκου προέδρου Ρ. Τ. Ερντογάν, τον οποίο χαρακτήρισε «αυταρχικό».
- Από τον Σάββα Καλεντερίδη
Μάλιστα, σε απόσπασμα που δεν συμπεριελήφθη στην εκπομπή που μεταδόθηκε στην τηλεόραση, αλλά κυκλοφόρησε διαδικτυακά, ο τότε υποψήφιος των Δημοκρατικών και νυν πρόεδρος των ΗΠΑ επαναλαμβάνει συχνά ότι ανησυχεί πολύ για τις εξελίξεις στην Τουρκία και τονίζει ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να ακολουθήσουν μια «πολύ διαφορετική προσέγγιση» έναντι του Ερντογάν, στην οποία θα πρέπει να «εμπλακούν» στελέχη και της τουρκικής αντιπολίτευσης, τακτική που είχε ακολουθήσει και όταν υπηρέτησε ως αντιπρόεδρος κατά τη θητεία του Μπαράκ Ομπάμα. Είπε συγκεκριμένα: «Μπορούμε να υποστηρίξουμε εκείνα τα στοιχεία της τουρκικής ηγεσίας που εξακολουθούν να υπάρχουν και να τα ενθαρρύνουμε να προσπαθήσουν να νικήσουν τον Ερντογάν. Οχι με πραξικόπημα, αλλά μέσω της εκλογικής διαδικασίας».
Μάλιστα, έφερε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τη νίκη του Εκρέμ Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη, λέγοντας ότι εκεί «ο Ερντογάν κατατροπώθηκε», ενώ το κυβερνών AKP έχασε τις περισσότερες από τις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας, όπως η Αγκυρα, η Σμύρνη, η Αδανα, η Αττάλεια, το Ντιγιάρμπακιρ και το Εσκίσεχιρ.
Το… κερασάκι στην τούρτα το έβαλε ο Τζο Μπάιντεν με τη σκληρή αναφορά του στο Κουρδικό, όπου, αφού στηλίτευσε τη στάση του Ντόναλντ Τραμπ και της κυβέρνησής του, κατηγορώντας τους ότι «υποτάχτηκαν» στον Ερντογάν στη Συρία, πρόσθεσε με νόημα που προκαλεί ιλίγγους στην Αγκυρα: «Το τελευταίο πράγμα που θα έκανα ήταν να υποχωρήσω στις απαιτήσεις του σε σχέση με τους Κούρδους».
Εκανε επίσης αναφορά στις σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία αλλά και στις επιθετικές ενέργειες του Ερντογάν στην αν. Μεσόγειο, λέγοντας ότι οι ΗΠΑ πρέπει να εργαστούν σκληρότερα με τους συμμάχους τους «για να απομονώσουν τις ενέργειες του Ερντογάν» στην περιοχή, ειδικά στην ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των ερευνών για πετρέλαιο αλλά και άλλων ζητημάτων.
Επίσης, σε ανακοίνωση που είχε εκδώσει τον περασμένο Οκτώβριο η προεκλογική ομάδα του Μπάιντεν αναφέρεται ότι «σε αντίθεση με τον πρόεδρο Τραμπ, ο Τζο Μπάιντεν θα αντιταχθεί στη συμπεριφορά της Τουρκίας, για παράδειγμα στην παραβίαση του ελληνικού εναέριου χώρου, η οποία προσκρούει στο Διεθνές Δίκαιο και στις υποχρεώσεις της Τουρκίας ως χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ». Αυτά προεκλογικά. Να δούμε τώρα τι γίνεται στην πράξη και εάν η νέα διοίκηση Μπάιντεν θα τηρήσει τη γραμμή που διαφήμιζε προεκλογικά. Καταρχάς να σημειώσουμε ότι, αν και είναι νωρίς να βγάλουμε συμπεράσματα, τα πρώτα σημάδια είναι προς αυτήν την κατεύθυνση. Η πρώτη ψυχρολουσία για τον Ερντογάν ήλθε με την πρώτη ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την Τουρκία, στις 24 Ιανουαρίου 2021, που αφορούσε τον Κούρδο τέως συμπρόεδρο του Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) Σελαχατίν Ντεμιρτάς και έλεγε:
«Σημειώνουμε την απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 21ης Ιανουαρίου, καθώς και την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που απαιτεί την απελευθέρωση του φυλακισμένου Σελαχατίν Ντεμιρτάς. Εχουμε συμπεριλάβει αυτό το ζήτημα στην ετήσια έκθεσή μας για τα ανθρώπινα δικαιώματα και έχουμε σημειώσει στο κοινό τις ανησυχίες μας σχετικά με τη σύλληψή του τον Νοέμβριο του 2016 και τη μακρά ποινή φυλάκισης που εκδόθηκε το 2017. Οι τιμωρίες με πολιτικά κίνητρα καταστέλλουν τις βασικές έννοιες της δημοκρατικής κοινωνίας, του πολιτικού πλουραλισμού και περιορίζουν τον ελεύθερο πολιτικό διάλογο. Υπονομεύουν επίσης την υγεία των δημοκρατιών εμποδίζοντας τα κόμματα της αντιπολίτευσης να συμμετάσχουν πλήρως στη δημοκρατική διαδικασία. Απαιτούμε την εκπλήρωση των θεμελιωδών ελευθεριών που κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα και από τις διεθνείς ευθύνες της Τουρκίας».
Το δεύτερο «παγωμένο ντους» για την Τουρκία ήλθε στις 3 Φεβρουαρίου με την ανακοίνωση του εκπροσώπου Τύπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα επεισόδια στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου και τη βίαιη καταστολή των δυνάμεων ασφαλείας, αλλά για τις δηλώσεις του υπουργού Εσωτερικών Σ. Σοϋλού εναντίον των ομοφυλοφίλων. Ο εκπρόσωπος Νεντ Πράις δήλωσε: «Εκφράζουμε την ανησυχία μας για τη σύλληψη φοιτητών και διαδηλωτών. Επίσης, καταδικάζουμε τη ρητορική μίσους εναντίον των σεξουαλικών μειονοτήτων».
Η τρίτη ψυχρολουσία για την Αγκυρα ήλθε κατά την τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο σύμβουλος Ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν με τον σύμβουλο του Ερντογάν Ιμπραήμ Καλίν. Εκεί ο στενός συνεργάτης του Μπάιντεν ήταν ξεκάθαρος σε δύο ζητήματα:
α. Δώστε πίσω στη Ρωσία τους S-400,
β. Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να στηρίζουν τους Κούρδους στη Συρία.
Η τέταρτη ψυχρολουσία ήλθε με την ανακοίνωση των ΗΠΑ, με την οποία καλούν όλες τις εμπλεκόμενες χώρες να αποσύρουν τα στρατεύματά τους από τη Λιβύη. Μάλιστα, ο Γιασάρ Γιακίς, πρώην βουλευτής και υπουργός Εξωτερικών του ΑΚΡ, αναφερόμενος στο θέμα σε συνέντευξη που έδωσε στην Gόlten Sari είπε: «Την περίοδο διοίκησης Μπάιντεν θα βρεθούμε αντιμέτωποι με απαίτηση των ΗΠΑ να αποσύρουμε τα στρατεύματά μας από τη Λιβύη». Συγκεκριμένα, ο Γιακίς είπε για το… καυτό θέμα της Λιβύης: «Η κατάπαυση του πυρός συνεχίζεται στη Λιβύη, αλλά η ειρήνη δεν έχει ακόμη εξασφαλιστεί. Με βάση τη συμφωνία της εκεχειρίας, οι ξένοι στρατιώτες έλαβαν επίσης ένα τελεσίγραφο για απόσυρση από τη χώρα. Ο ΟΗΕ έλαβε απόφαση σχετικά με αυτό το ζήτημα. Τώρα και οι ΗΠΑ πήραν μια πρωτοβουλία για την απόσυρση των ξένων στρατευμάτων από τη Λιβύη. Ο ΟΗΕ με ανακοίνωσή του ζήτησε ονομαστικά από την Τουρκία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Ρωσία να αποσύρουν μέχρι τις 24 Ιανουαρίου τα ξένα στρατεύματα από τη Λιβύη.
Αυτό αφορά επίσης τα στρατεύματα που έχει στείλει εκεί η Τουρκία. Κάποτε οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεργάζονταν με την Τουρκία, προκειμένου να αποτρέψουν τις ρωσικές δυνάμεις να επεκτείνουν την επιρροή τους εκεί. Η Τουρκία θα αντιμετωπίσει πρόβλημα, λόγω της έκκλησης τόσο του ΟΗΕ όσο και των ΗΠΑ, και επειδή η διορία έληξε στις 24 Ιανουαρίου. Η Τουρκία σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να βρει λύση μέσα σε λίγες εβδομάδες».
Τέλος, να έλθουμε και στα δικά μας, αφού πρώτα σημειώσουμε ότι αναμένουμε με… αγωνία την πορεία που θα ακολουθήσει η δίκη της τουρκικής τράπεζας Halkbank, που αρχίζει ξανά την 1η Μαρτίου 2021 στη Νέα Υόρκη, αλλά και τη δήλωση που θα κάνει ο Μπάιντεν στις 23 Απριλίου, ημέρα της Γενοκτονίας των Αρμενίων.
Ενδεικτική της πολιτικής που θα ακολουθήσουν οι ΗΠΑ στο Κυπριακό ήταν η απάντηση της υποψήφιας πρεσβευτού των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Εθνη Λίντα Τόμας-Γκρίνφιλντ, σε ερώτηση του γερουσιαστή Ρόμπερτ Μενέντεζ πώς σκοπεύει η νέα αμερικανική κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τις προσπάθειες της Τουρκίας για την προώθηση μιας λύσης δύο κρατών. Η κυρία Τόμας-Γκρίνφιλντ είπε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν μια ολοκληρωμένη διευθέτηση υπό την ηγεσία της Κύπρου για την επανένωση του νησιού στη βάση μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, η οποία θα ωφελήσει όλους τους Κυπρίους καθώς και την ευρύτερη περιοχή».
Οσον αφορά τις παράνομες ενέργειες Ερντογάν για το εκ νέου άνοιγμα των Βαρωσίων, η υποψήφια πρέσβης είπε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν βαθιά για τη μονομερή απόφαση των Τουρκοκυπρίων, με την υποστήριξη της Τουρκίας, για το άνοιγμα των Βαρωσίων και προτρέπουν σθεναρά να ανακληθεί αυτή η απόφαση».
Περιμένουμε τα επόμενα…
