Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζονται οι κυρίαρχες δυνάμεις του τόπου μας το ζήτημα της ψήφου των αποδήμων δείχνει πόσο μακριά βρίσκονται από το αίσθημά τους
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Πόσο δεδομένους τους θεωρεί η Ν.Δ. και πόσο «εχθρούς» τους θεωρεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Παρακολουθώ συστηματικώς τον ομογενειακό Τύπο σε όλο τον πλανήτη («Εθνικός Κήρυκας, «Πρωινή» Νέας Υόρκης, «Νέος Κόσμος» Αυστραλίας και άλλες), λαμβάνω κάθε βράδυ δεκάδες e-mails από Έλληνες ομογενείς κατά τη διάρκεια της ραδιοφωνικής μου εκπομπής στον Real Fm, συνομιλώ με αρκετούς από αυτούς και ένα πράγμα μπορώ να βεβαιώσω με ασφάλεια: Έχουν αλλάξει τα δεδομένα.
Οι άνθρωποι βρίσκονται διαρκώς πάνω από ένα ραδιόφωνο ή πάνω από έναν υπολογιστή, τα αυτιά τους και τα μάτια τους είναι συνεχώς στραμμένα στην Ελλάδα, συμμετέχουν νοητά πλήρως στον δημόσιο βίο και η προσέγγισή τους για τα πολιτικά πράγματα διαφέρει ριζικά σε σύγκριση με το παρελθόν. Στα χρόνια τα καλά, της ευημερίας, οι ομογενείς απόδημοι συσπειρώνονταν γύρω από το πρόσωπο του πρωθυπουργού (αξέχαστη έχει μείνει στον Καραμανλή η παλλαϊκή υποδοχή του στην Αυστραλία το 2007), ήταν πιο φιλελεύθεροι σε Αμερική, Αγγλία, Αυστραλία, με την εξαίρεση της Γερμανίας, όπου το ΠΑΣΟΚ λόγω ΠΑΚ διατηρούσε -και διατηρεί- σοσιαλιστικά παπανδρεϊκά ερείσματα. Η δε Αριστερά αυτονοήτως υπολειπόταν. Και αριστερός να έφευγε κανείς από την Ελλάδα, στα ξένα έβλεπε το φως το αληθινόν και άλλαζε θεώρηση των πραγμάτων.
Όσοι εξαρτούν στις μέρες μας τη στάση της ομογένειας από αυτά τα δεδομένα θεωρώ ότι έχουν «χάσει επεισόδια». Ούτε οι παλαιοί συσχετισμοί ισχύουν ούτε τα παλαιά επιχειρήματα. Καταρχάς, όταν αναφερόμαστε σε ομογένεια πλέον, δεν μιλάμε για το ίδιο πράγμα με το 1985. Κατ’ ουσίαν έχουμε δύο ομογένειες.
Τους Έλληνες αποδήμους, οι οποίοι μετανάστευσαν και πρόκοψαν στο εξωτερικό τη δεκαετία του 1950, δημιούργησαν οικογένειες και σήμερα έχουν φθάσει με εγγόνια και δισέγγονα στη δεύτερη και τρίτη γενιά. Πλέον αυτών έχουμε όμως και τους 200.000 νέους Έλληνες επιστήμονες, οι οποίοι μετανάστευσαν κακήν κακώς κατά βάση στην Ευρώπη μέσα στη δεκαετία της οικονομικής κρίσης. Και οι δύο γενιές απόδημων Ελλήνων βλέπουν και αξιολογούν την Ελλάδα με πλήθος νέων κριτηρίων. Οι απόδημοι του πρώτου κύματος της δεκαετίας του 1960 στις ΗΠΑ προφανώς είναι και περισσότερο συντηρητικοί με την ελληνική έννοια του «conservative» και διαμορφώνουν άποψη για το πολιτικό σύστημα από τη στάση του στα εθνικά θέματα. Ειδικώς στο ζήτημα της Μακεδονίας και, φυσικά, στα Ελληνοτουρκικά.
Μια ανάλυση της ψήφου της αλλά και των υποψηφίων που στήριξε στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ δείχνει άλλωστε ότι η πρώτη τουλάχιστον γενιά απόδημων Ελλήνων έχει «τραμπικό» πατριωτικό ιδεολογικό προφίλ. Εθνοκεντρικό. Με ελληνικούς όρους ανήκουν στη Δεξιά της Δεξιάς. Δεν είναι λοιπόν δεδομένη η ψήφος τους προς τη Ν.Δ. και πάντως όχι τόσο στην έκταση που κάποιοι την υπολογίζουν. Η κρίση του καπιταλισμού, η σοσιαλδημοκρατική στροφή Μπάιντεν με την επεκτατική δημοσιονομική πολιτική και η διακήρυξη Γέλεν για τον παγκόσμιο εταιρικό φόρο δεν συνάδει επίσης απολύτως με τον παραδοσιακό ελληνικό κεντροδεξιό λόγο. Κάθε βράδυ στο ραδιόφωνο δεχόμαστε τουλάχιστον δέκα μηνύματα από αριστερόστροφους για τα ελληνικά δεδομένα αποδήμους της Νέας Υόρκης ή του Λονδίνου!
Όσον αφορά τώρα τη δεύτερη γενιά απόδημων μεταναστών, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν και ζουν στην Ευρώπη λόγω της κρίσης, τα πράγματα είναι περισσότερο ευμετάβλητα. Σχηματίζουν άποψη για τη χώρα, θετική ή αρνητική συνδυαστικά. Διαβάζοντας, ακούγοντας, παρακολουθώντας ελληνικά ΜΜΕ αλλά και προσέχοντας τι λένε τα ΜΜΕ της χώρας εγκατάστασης για την Ελλάδα. Η άρτια οργάνωση του εμβολιασμού από τον Πιερρακάκη, για παράδειγμα, αξιολογήθηκε θετικότατα από τον αμερικανικό και τον ευρωπαϊκό Τύπο. Η κυβέρνηση της Ν.Δ. κέρδισε εντυπώσεις έναντι και άλλων κυβερνήσεων για τη μεθοδικότητά της, όχι για την πίστη της στην ελεύθερη οικονομία. Αν αποτύγχανε, θα έχανε εντυπώσεις για τους ίδιους λόγους, όχι επειδή είναι φιλελεύθερη. Εδραία πεποίθησή μου, κατόπιν όλων αυτών, είναι ότι το εσωτερικό πολιτικό κλίμα επηρεάζει τους αποδήμους, οι οποίοι ζουν σώματι στην ξενιτιά αλλά ψυχή στην Ελλάδα, στήνοντας κάθε μέρα αυτί για το τι συμβαίνει στην πατρίδα. Οποιοι δεν το καταλαβαίνουν αυτό λογαριάζουν χωρίς τον ξενοδόχο. Και ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος τους θεωρεί αλεξιπτωτιστές, εκτός κλίματος, οι οποίοι θα αλλοιώσουν το αποτέλεσμα εις βάρος του. Και η Ν.Δ., που τους θεωρεί δεδομένους, αγνοώντας τις ευαισθησίες τους στα εθνικά θέματα και τον έντονο πατριωτισμό που τους διακρίνει. Αν η Κεντροδεξιά δεν προσέξει, μάλιστα, η ψήφος των αποδήμων θα ανακατανείμει τον συσχετισμό εντός της, στην ευρεία παράταξη.
Οι άνθρωποι είναι πολύ «μέσα» στα ελληνικά πράγματα για να τους αγνοεί η Αριστερά και να θεωρεί ότι τους έχει στο τσεπάκι η Κεντροδεξιά. Καταληκτικώς, θέλω όμως να επισημάνω το εξής, που είναι και το κυριότερο: Το ζήτημα της ψήφου των αποδήμων, το οποίο ανακίνησε πρώτος με την απόπειρα συνταγματικής αναθεώρησης του 2007 ο Κώστας Καραμανλής, αποτελεί μέρος ενός σχεδίου για την ένωση όλων των δυνάμεων του έθνους. Αφορά το όλον έθνος. Δεν είναι το ίδιο το σχέδιο, όπως φοβούνται οι φίλοι μου στην «Εφημερίδα των Συντακτών», οι οποίοι αναδημοσιεύουν απόσπασμα από βιβλίο μου κάθε φορά που προκύπτει το θέμα. Η ψήφος των αποδήμων, η εκπροσώπησή τους στους θεσμούς γενικότερα (και όχι μόνο στο Κοινοβούλιο), η οργάνωση και λειτουργία της δορυφορικής τηλεόρασης (διαρκής σύνδεση μητέρας πατρίδας και περιφερειακών κέντρων), η υγιής λειτουργία του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού, η συνεργασία ελληνικών και ξένων ΑΕΙ, τα στελεχωμένα από διακεκριμένους απόδημους ιδιωτικά ΑΕΙ, οι έδρες Ελληνικών Σπουδών και Νεοελληνικής γλώσσας και άλλα πολλά μπορούν να αλλάξουν ριζικά τη χώρα. Θα αλλάξουν σίγουρα την επετηρίδα της: πολιτική, ακαδημαϊκή, πνευματική, οικονομική, επιχειρηματική.
Με τον τρόπο που επιχειρήθηκε έως σήμερα ο «εμβολιασμός» του δημοσίου βίου από αποδήμους -κυρίως από τον Γιώργο Παπανδρέου– δεν υπάρχει τέτοια προοπτική. Προερχόμενοι από άλλη κουλτούρα, είτε επαναστάτησαν με τις ελληνικές πρακτικές (η καθηγήτρια Γεωργαντά, φίλη της οικογένειας Παπανδρέου, πρωτοστάτησε στην αποκάλυψη της αλλοίωσης του ελλείμματος του 2009 ως μέλος της ΕΛ.ΣΤΑΤ.) είτε δυσκολεύτηκαν να ενσωματωθούν και αποχώρησαν (Ελενα Παναρίτη) .
Μόνο ο εξ Αυστραλίας Δημήτρης Δόλλης, ο οποίος πολιτευόταν πριν και γνώριζε, κατάφερε να αντέξει την ελληνική σκηνή για κάποιο διάστημα. Αντί το σύστημά μας να δηλητηριάζει και να απογοητεύει τους αποδήμους, λοιπόν, το στοίχημα είναι οι απόδημοι να «μπολιάζουν» το σύστημα με νεωτερικότητα. Το δε σύστημα να αξιοποιεί και να επενδύει στις δεξιότητές τους, τις οποίες απολαύουν σήμερα ξένες κυβερνήσεις, ξένες δημόσιες διοικήσεις, ξένα πανεπιστήμια. Οι απόδημοι -συμπεραίνω- ας μην υπάρχουν στο τρέχον λεξιλόγιό μας συνδεδεμένοι μόνο με τη λέξη «ψήφος». Ας συνδεθούν κυρίως με τις έννοιες «η μεγάλη επιστροφή της Ελλάδος» και το «όλον έθνος».
Είναι μαζί με τους γηγενείς το βάθρο για τη συνέχεια και μη εξαφάνιση του ελληνικού έθνους στους αιώνες. Παράκληση λοιπόν στις ημέτερες τοπικές πολιτικές δυνάμεις και στις βολεμένες ελίτ: Πάψατε να στέκεστε κοντόθωρα απέναντί τους και να τους θεωρείτε «κουκιά» προς εκλογική κατανάλωση. Το εγχείρημα, αν πιστέψουμε όλοι σε αυτό, είναι κατά πολύ πολύ πολύ μεγαλύτερο από μια περιστασιακή κάλπη.
