Toν δρόμο για… εργασία μέχρι τελικής πτώσεως ανοίγει το Λουξεμβούργο, βασισμένο σε έκθεση της Κομισιόν που δημοσιεύθηκε πρόσφατα.
- του Μιχάλη Ψύλου
«Ηλικιωμένοι, πρέπει να δραστηριοποιηθούμε: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνιστά την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 72 χρόνια στο Λουξεμβούργο». Το τηλεοπτικό δίκτυο RTL κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. «Τι είπατε; Είναι τρελό; Δυστυχώς, η πραγματικότητα είναι αδυσώπητη. Η αύξηση της νόμιμης ηλικίας συνταξιοδότησης στο μεγάλο δουκάτο (που σήμερα είναι στα 65 έτη) στα 72 είναι μια ιδέα ικανή να… γκριζάρει από τώρα τα μαλλιά των περισσότερων εργαζομένων» μεταδίδει το τηλεοπτικό δίκτυο.
Μήπως το θέμα αφορά μόνο το Λουξεμβούργο και τζάμπα ανησυχούμε οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι; Και βέβαια όχι. «Είναι μια πολύ σοβαρή σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής» αναφέρει το RTL και εξηγεί: «Στην ‘Πράσινη Βίβλο για τη Γήρανση’, που δημοσιεύτηκε στις αρχές του έτους, η Κομισιόν εξετάζει την αλληλεγγύη και ευθύνη μεταξύ των γενεών. Το κείμενο, που αποτελείται από 24 σελίδες και δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιανουάριο, βασίζεται στην παρατήρηση ότι οι πληθυσμοί γερνούν σε ολόκληρη την ήπειρο».
Στις αρχές Μαΐου, όμως, σε έκθεση 350 σελίδων που εκπόνησε η Επιτροπή Οικονομικής Πολιτικής (CPE) για τις οικονομικές και δημοσιονομικές προβλέψεις για τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. ως το 2070, διατυπώνονται προτάσεις για αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης σε διάφορες χώρες-μέλη. «Δυστυχώς, αυτό προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή – δουλειά μέχρι τα 70 ή και ακόμη περισσότερο» λέει ο Βέλγος ευρωβουλευτής Μαρκ Μποτενγκά, μέλος της ομάδας της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
«Η Ε.Ε. χρησιμοποιεί πάντα τις ίδιες συνταγές και καταστρέφει το κοινωνικό επίπεδο». Μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο France 24, ο Μποτενγκά τονίζει χαρακτηριστικά: «Μας λένε ότι πρέπει να εργαστούμε περισσότερο… Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεσή της προτείνει να αυξηθεί η ηλικία συνταξιοδότησης στα 70 χρόνια και ειδικά στη Λιθουανία στα 72, τη στιγμή μάλιστα που στη χώρα αυτή της Βαλτικής το προσδόκιμο ζωής είναι τα… 71,5 χρόνια». Και προσθέτει: «Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια διαδικασία καταστροφής όσων έχουμε κατακτήσει, με το σύστημα να προσπαθεί να παγιοποιήσει τη λιτότητα στη συνείδησή μας».
Εκπρόσωπος της Κομισιόν έσπευσε, πάντως, να διαβεβαιώσει ότι «η έκθεση που είδε το φως της δημοσιότητας έχει μόνο ενημερωτική και καμία δεσμευτική αξία. Η έκθεση του 2021 για τη γήρανση παρουσιάζει πράγματι μακροπρόθεσμες μακροοικονομικές και δημοσιονομικές προβλέψεις (στους τομείς των συντάξεων, της υγείας και της εκπαίδευσης) για όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., αλλά συντάσσεται από κοινού με τα κράτη-μέλη. Ολες οι υποθέσεις στις οποίες βασίστηκε αυτή η έκθεση συζητήθηκαν προηγουμένως (εκτενώς) και υποβλήθηκαν στα κράτη-μέλη για συμφωνία. Αυτή η έκθεση καταρτίζεται κάθε 3 χρόνια – από το 2006» δήλωσε εκπρόσωπος της Κομισιόν στη γαλλική ιστοσελίδα 20 minutes.fr.
Νεοφιλελεύθερες λύσεις
«Σύνταξη; Ισως μετά θάνατον» σχολιάζει η ιταλική ιστοσελίδα antidiplomatico.it και προσθέτει: «Αυτός πρέπει να είναι ο λόγος πίσω από ορισμένες αποφάσεις που απορρέουν από τον νεοφιλελεύθερο φανατισμό στις αποφάσεις των Βρυξελλών. Με το πρόσχημα της διατήρησης βιώσιμων συνταξιοδοτικών συστημάτων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί όλες τις χώρες να αυξήσουν την ηλικία συνταξιοδότησης. Η μέση επαγγελματική ζωή των Ευρωπαίων θα πρέπει κατά μέσον όρο να αυξηθεί στα 70 χρόνια. Για την Ιταλία, η ένδειξη είναι να φτάσει στην ηλικία των 71 ετών».
Το σίγουρο είναι, όμως, ότι η Κομισιόν, που παρακολουθεί στενά τα οικονομικά των ευρωπαϊκών χωρών, εκφράζει φόβους ότι τα συνταξιοδοτικά συστήματα θα αποδυναμώσουν τους προϋπολογισμούς των κρατών και θα διευρύνουν τα ελλείμματά τους. «Εάν δεν είναι σε θέση να επιβάλει μια συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση στη Γαλλία ή σε άλλη χώρα της Ε.Ε., είναι επομένως πιθανό η Επιτροπή να ασκήσει πίεση για νομοθετικές αλλαγές, ιδίως εάν τα δημόσια ελλείμματα αυξηθούν» εκτιμά το γαλλικό δίκτυο LCI και προσθέτει: «Στη συνέχεια, τα κράτη είναι ελεύθερα να λαμβάνουν αποφάσεις στο δικό τους έδαφος, είτε με νεοφιλελεύθερα μέτρα, όπως αυτά που αναφέρονται στην “Πράσινη Βίβλο για τη Γήρανση των πληθυσμών”, είτε με άλλες πηγές, όπως η φορολόγηση του μεγάλου κεφαλαίου, νέοι φόροι κ.λπ.»
Σύμφωνα με τον Βέλγο ευρωβουλευτή, οι ιδέες που περιλαμβάνονται στην έκθεση της Κομισιόν συνιστούν μια μονόπλευρη αντιμετώπιση-σοκ: την επέκταση του επαγγελματικού βίου και όχι φυσικά άλλα μέτρα, όπως η φορολόγηση του μεγάλου πλούτου, η κατάργηση των φορολογικών παραδείσων που υπάρχουν και εντός της Ευρώπης (βλέπε Ολλανδία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο κ.λπ.).
Η προοπτική που φαίνεται ότι επιλέγει η Ε.Ε. θεωρείται επικίνδυνη, δεδομένου ότι «μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να δημιουργήσει διπλό βάρος για τις νεότερες γενιές και, κατά συνέπεια, να θέσει ερωτήματα σχετικά με την ισότητα μεταξύ των γενεών, καθώς τίθεται σε αμφισβήτηση η βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων. Συνεπώς, σε απλή μετάφραση, αυτό σημαίνει ότι, λόγω του δημογραφικού προβλήματος, ο εργαζόμενος πληθυσμός στην Ε.Ε. δεν είναι πλέον αρκετά μεγάλος για να… πληρώνει τους συνταξιούχους. Δηλαδή, εργαζόμενες μάζες, πρέπει να ενεργοποιηθείτε, επειδή δεν εργάζεστε αρκετά» αναφέρει με μπόλικη δόση ειρωνείας το RTL.
Ελπίδα για αλλαγή φρουράς και πολιτικής από τη Γερμανία
Σύμφωνα με τις τελευταίες δημογραφικές προβλέψεις της Eurostat, για να παραμείνει το 2040 ο δείκτης οικονομικής εξάρτησης ηλικιωμένων στην Ε.Ε. ο ίδιος με σήμερα θα πρέπει το εργατικό δυναμικό να δουλεύει ως την ηλικία των 70 ετών, αναφέρει το RTL. Ο δείκτης εξάρτησης δείχνει πόσοι συνταξιούχοι αντιστοιχούν σε 100 παραγωγικά μέλη του πληθυσμού.
Για παράδειγμα, το Λουξεμβούργο έχει σήμερα τον χαμηλότερο δείκτη οικονομικής εξάρτησης στην Ευρώπη (22%), έναντι 35% στην Ελλάδα και 39% στην Ιταλία. «Οι τελευταίες προβλέψεις της Eurostat υποδηλώνουν ότι μόνο οι εργαζόμενοι στη Μάλτα, στην Ουγγαρία και τη Σουηδία θα μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν πριν από την ηλικία των 70 ετών» μεταδίδει το ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων ANSA.
Διάφορα σενάρια για την αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 72 χρόνια ύστερα από κάποια χρόνια επανήλθαν φυσικά και στην Ελλάδα, με αφορμή τον νέο ασφαλιστικό νόμο. Η αναλογιστική μελέτη που τον συνοδεύει αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο το όριο συνταξιοδότησης να αυξηθεί εντός της επόμενης τετραετίας στα 68 χρόνια και βλέπουμε… «Άρα, η μόνη λύση είναι μια ολόκληρη ζωή (ή σχεδόν) στη δουλειά;» είναι το ερώτημα που θέτει το γαλλικό τηλεοπτικό δίκτυο LCI σε σχετική έρευνά του.
Δυστυχώς, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες -και η Ελλάδα- είχαν μέχρι τώρα τις νεοφιλελεύθερες «λύσεις» σαν «Ευαγγέλιο» και για το ασφαλιστικό πρόβλημα. Η διαφαινόμενη όμως αλλαγή στη Γερμανία μετά τις εκλογές του προσεχούς Σεπτεμβρίου, η κεϊνσιανή πολιτική του Μάριο Ντράγκι στην Ιταλία, ακόμη και μια απρόβλεπτη εξέλιξη στις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία του χρόνου μπορεί να αναγκάσουν και την Ε.Ε. να κάνει στροφή, ακολουθώντας το κεϊνσιανό παράδειγμα του προέδρου Μπάιντεν στις Ηνωμένες Πολιτείες.
