Κάθε χρόνο μόλις πλησιάζει το καλοκαίρι τα δάση της χώρας και η πλούσια πανίδα από άγρια ζώα και πουλιά, που ζει σε αυτά, ζουν μια συνεχιζόμενη καταστροφή.
- Από τον Φαήλο Μ. Κρανιδιώτη
Μερικές φορές υπεύθυνο είναι το δίκτυο της ΔΕΗ, σπινθήρες και βραχυκυκλώματα, που μπορεί να προκαλέσουν πυρκαγιά και αν το μέρος είναι δύσβατο και οι καιρικές συνθήκες κατάλληλες, να εξαπλωθεί ταχύτατα το κακό. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις οι πυρκαγιές είναι αποτέλεσμα εμπρησμού από πρόθεση, όπου ο νόμος έχει διαβάθμιση. Είναι πλημμέλημα, τιμωρούμενο με φυλάκιση μέχρι τριών ετών και χρηματική ποινή, και κακούργημα, αν προέκυψε κίνδυνος για άνθρωπο, αν προέκυψε κίνδυνος σε εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας, επέφερε βαριά σωματική βλάβη ή η φωτιά απλώθηκε σε μεγάλη έκταση. Προβλέπεται μάλιστα κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών, αν επήλθε θάνατος ανθρώπου, και αν προκλήθηκε θάνατος μεγάλου αριθμού ανθρώπων, μπορεί το δικαστήριο να επιβάλει ακόμη και ισόβια κάθειρξη. Το οικείο άρθρο, 265 Π.Κ., στη δεύτερη παράγραφο, προβλέπει επίσης την περίπτωση που ο υπαίτιος σκόπευε, με τον εμπρησμό, να προσπορίσει στον εαυτό του παράνομο περιουσιακό όφελος, που τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα έτη και χρηματική ποινή. Αν όμως η πυρκαγιά προκλήθηκε από αμέλεια, είναι πλημμέλημα, τιμωρείται με φυλάκιση, τουτέστιν φυλακή γιοκ, ακόμη και αν έβαλε μπουρλότο σε μισό νομό.
Το τελευταίο είναι ένα πρόβλημα. Φωτιές από αγρότες, επαγγελματίες ή μη, που καίνε τα ξερόχορτα στις ελιές τους, στο περιβόλι ή στην αυλή τους είναι, δυστυχώς, συνήθης αφετηρία ανείπωτων καταστροφών. Η Δικαιοσύνη έρχεται εκεί μερικές φορές με τον ενδεχόμενο δόλο για να προσπαθήσει να τιμωρήσει αυστηρότερα τον δράστη, με αμφίβολο αποτέλεσμα. Δηλαδή του απαγγέλλει την κατηγορία πως δεν είχε μεν άμεσο δόλο, σκοπό και πρόθεση, να κάψει μεγάλη έκταση, να κινδυνεύσουν ζωές, περιουσίες, να βλαφτούν κοινωφελείς εγκαταστάσεις, αλλά γνώριζε τον κίνδυνο που προκαλούσε η πράξη του και αποδεχόταν την πιθανότητα να επέλθουν οι φοβερές συνέπειες, που αφανίζουν τον δασικό πλούτο της χώρας, πλάσματα του Θεού, ανθρώπους και περιουσίες.
Αν αφήσουμε να συνεχιστεί αυτό που γίνεται κάθε χρόνο, με λιγότερο ή περισσότερο τραγικά αποτελέσματα, αλλά πάντως με την καταστροφή των πνευμόνων της χώρας, στο τέλος εμπρηστές, οικοπεδοφάγοι καταπατητές και απλά εγκληματικά αμελείς ηλίθιοι θα φτιάξουμε για τον εαυτό μας και τα παιδιά μας και τα παιδιά των παιδιών μας μια δυστοπία, που θα είναι εφάμιλλη δαντικής κόλασης. Δεν χρειάζεται να επαναλάβω τις τρομερές συνέπειες, την ερήμωση που φέρνουν οι αλλεπάλληλες πυρκαγιές που οφείλονται στην ανθρώπινη παρέμβαση. Πυρκαγιές υπάρχουν και στη φύση, το δάσος έχει συγκεκριμένες αντοχές σε αυτές, μπορεί έως έναν βαθμό να αναγεννηθεί. Οταν όμως το κακό συμβεί απανωτά, τότε έρχεται η ερημοποίηση, το νερό της βροχής παρασέρνει το λιγοστό χώμα από το ορεινό ανάγλυφό μας.
Υπάρχουν πολλά ζητήματα. Ας ξεκινήσουμε, όπως είναι το σωστό, από το θεσμικό, τον Νόμο. Απαξ και η αμέλεια οδηγεί στην καταστροφή μεγάλης έκτασης, στον κίνδυνο ή στην καταστροφή περιουσιών, κοινωφελών εγκαταστάσεων και, πολύ περισσότερο, στην απώλεια έστω μιας ζωής, να είναι κακούργημα. Οταν ένας ηλίθιος γίνεται Νέρωνας δεκάδων χιλιάδων στρεμμάτων δάσους, αθώων ανθρώπων, ζώων, περιουσιών που φτιάχτηκαν με ιδρώτα μιας ζωής, δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται σαν να προκάλεσε τρακάρισμα.
Φυσικά, χρειάζεται μια άλλη νοοτροπία, που μόνο μέσα από την εκπαίδευση μπορεί να περάσει. Επί χρόνια, από τη νηπιακή ηλικία, να διδάσκονται τα παιδιά και να το έχουν εμπεδώσει πια ως ενεργοί πολίτες πως το δάσος ανήκει στα άγια και ιερά. Και θα επαναλάβω μια πρότασή μου από τη «δημοκρατία» μετά το Μάτι, με τίτλο «Κάθε παιδί και το δέντρο του». Εγραψα τότε:
«Στην εξαίρετη “Ιστορία της Κρήτης” ο σπουδαίος Θεοχάρης Δετοράκης, στο κεφάλαιο για την αγωγή των νέων στη Δωρική Κρήτη, ανάλογη των Σπαρτιατών, όμαιμων των Κρητών Δωριέων, αναφέρει μια πολύτιμη πληροφορία από επιγραφή που βρέθηκε στην αρχαία Δρήρο: “Και ελαίαν έκαστον φυτεύειν και τεθραμμέναν αποδείξαι. Ος δε και μη φυτεύση, αποτίσει στατήρας πεντήκοντα” (IC I, Δρήρος 1). Τα μέλη των αγελών των νέων, εκτός από τη σκληραγωγία, το κυνήγι, την οπλασκία, τις γυμναστικές ασκήσεις και την έμμετρη απομνημόνευση των Νόμων, υπό τον αγελάτη τους, είχαν και ένα άλλο σημαντικό καθήκον: Να φυτέψουν ο καθένας μια ελιά και να τη φροντίσει μέχρι να αναπτυχθεί. Όποιος δεν το έκανε πλήρωνε βαρύ πρόστιμο, 50 στατήρες. Πόσο διαφορετική αντίληψη παιδείας και καθήκοντος από σήμερα, που οι απόστολοι του μαρασμού διδάσκουν το μίσος για την ίδια την Πατρίδα και προάγουν το ξερίζωμα, αντί για το φύτεμα, κυριολεκτικά και μεταφορικά.
Φυλάμε τα παιδιά μας σαν Κέρβεροι, μην κρυώσουν, μη χτυπήσουν, μην αρρωστήσουν. Ξαγρυπνάμε με το χέρι τους στο χέρι μας και κάθε τόσο φιλάμε το μέτωπό τους, να δούμε αν έπεσε ο πυρετός. Αγρυπνοι φρουροί τους, τα φυλάμε από τους κοινωνικούς λύκους. Αφοσιωνόμαστε στην παιδεία τους και προσπαθούμε να τα αναθρέψουμε με καλοσύνη, φιλοπατρία και πάνω απ’ όλα ασφάλεια, ηρεμία και αγάπη. Διότι η ασφάλεια, η ηρεμία και η αγάπη μεγαλώνουν γερά παιδιά, και όχι απλά το γάλα της ιστορικής εταιρίας. Τα εμπιστευόμαστε στους γονείς μας, στους παππούδες, που θα τους δώσουν και τα πρώτα στοιχεία λαϊκού πολιτισμού, από τη βαθιά Ελλάδα της προφορικής παράδοσης.
Και, τέλος, να σταματήσουμε την αυτοκτονική δενδροφύτευση με τον μεγάλο συνεργό των εμπρηστών, τη χαλέπιο πεύκη, εισαγόμενο είδος, μελλοντικό δαυλό βουτηγμένο σε βενζίνη, που δεν επιτρέπει τη συνύπαρξη άλλων ειδών. Να επιστρέψουμε στα είδη της ελληνικής χλωρίδας.
Ας παραδειγματιστούμε από τη Δωρική Κρήτη και κάθε παιδί, μαζί με τη φιλοπατρία, την εκμάθηση της γλώσσας και της Ιστορίας μας, να φυτεύει και να αναλαμβάνει τη φροντίδα ενός ελληνικού δέντρου, που δεν καίγεται εύκολα και που επιτρέπει σε πλήθος άλλων ειδών να ζουν δίπλα του, π.χ. σε μια δρυ, και να έχει την ευθύνη του ως την αυτόνομη πια ανάπτυξή τους.
Διαβάστε τι έλεγε κάποτε ο Νίκος Μάργαρης. Διαβάστε για τις δρύες αλλά και για τους πολύτιμους θάμνους των αληθινών πολυποίκιλων δασών μας. Μπορούμε να το επιβάλλουμε και ως παρεπόμενη ποινή διά των δικαστηρίων μας, σε κάθε είδους πράξεις. Βάλτε τους Μαντέληδες να φυτεύουν χαρουπιές από εδώ έως το Ταίναρο. Αντί δε για χαβαλέ “κοινωνικής εργασίας”, να φυτεύει ο καταδικασθείς δρύες, χαρουπιές, αγριελιές και θάμνους. Αυτή θα είναι μια διαρκής εκστρατεία αληθινής κι επιτυχούς αναδάσωσης, που θα αλλάξει την Ελλάδα και θα την ωφελήσει οικολογικά, οικονομικά και ηθικά. Είδατε που δεν χρειάζεται να εφεύρουμε τον τροχό; Μεγάλο μέρος της πολύτιμης λύσης μάς το φύλαξαν οι πρόγονοί μας σε μια αρχαία επιγραφή… Πανστρατιά και να γίνει κομμάτι της παιδείας η προστασία του δάσους, αυτό που διάβασα πρόσφατα: “Αν θες να ακούσεις πουλιά να κελαηδούν, μη φτιάχνεις κλουβιά, φύτεψε ένα δέντρο”»…
