Oι ελληνοτουρκικές σχέσεις εισέρχονται πλέον σε φάση ύφεσης». Ε, ναι, αφού το είπε η Ντόρα, το συμπέρανε και ο Καιρίδης, νομίζω πλέον ότι μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι. Μπόρα ήταν και πέρασε. Ας δούμε από εδώ και στο εξής τη θετική ατζέντα…
- Από τον Γιώργο Χαρβαλιά
Ωραίο το παραμυθάκι, μόνο που δεν το χάφτει ούτε ο πιο αφελής Ελληνας. Ακόμη και στο πιο φιλοκυβερνητικό κανάλι, τον ευρωσυστημικό Σκάι, μια πολύ πρόσφατη έρευνα κατέγραψε ότι η συντριπτική πλειονότητα της κοινής γνώμης θεωρεί το χαμήλωμα των τόνων εκ μέρους της Αγκυρας εντελώς παροδικό και συγκυριακό, προϊόν προφανούς πολιτικής σκοπιμότητας. Όσοι ονειρεύονται λοιπόν στρατηγικές προσεγγίσεις, συγκλίσεις, εμπορικές συνεργασίες και στο βάθος… Χάγη ζουν στον κόσμο τους, εμπαίζουν τον ελληνικό λαό ή απλά αναπαράγουν δικούς τους ευσεβείς πόθους.
Θα ήταν πραγματικά πολύ προβλέψιμο να έρθει ο Τσαβούσογλου στην Αθήνα για να ανταποδώσει τις «μπηχτές» μπροστά στις κάμερες. Και εκ μέρους του πολύ αφελές. Ο Τούρκος δεν ήρθε για να παίξει τυφλόμυγα με τον Νίκο Δένδια. Περιμένει μια καλύτερη ευκαιρία. Γι’ αυτό προτίμησε να δώσει το στίγμα του με μια προκλητική επίσκεψη, σφραγίδα της τουρκικής επιβουλής στη Θράκη, και για την Αθήνα άφησε τις αγκαλιές και τα χαμόγελα.
Πώς από αυτή την επίσκεψη συνάγουν κάποιοι ότι η Τουρκία θα αλλάξει τροπάριο και θα μας αφήσει στην ησυχία μας είναι πράγματι απορίας άξιον.
Ο Ερντογάν απλά βρίσκεται σε φάση… ακονίσματος των νυχιών του. Περιμένει πρώτα να δει τι θα κάνουν οι άλλοι μεγάλοι παίκτες για να δει πώς θα συμπεριφερθεί στο ριnγκ. Η Ελλάδα θεωρείται δεδομένη. Δεν παράγει εκπλήξεις. Κι αφού επιβεβαίωσε τις κυριαρχικές διεκδικήσεις του στη μειονότητα της Θράκης, δεν είχε λόγο να την πιέσει άλλο. Με κρίσιμες συνόδους μπροστά του, στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν επιθυμούσε να δώσει αφορμές.
Η αγωνία του δεν εντοπίζεται στην Ευρώπη γιατί εκεί δεν έχει να φοβηθεί κάτι. Αθήνα και Λευκωσία τον διευκολύνουν διαρκώς με τη σιωπή τους. Και με τη σημερινή γερμανική κυβέρνηση, ακόμη και όλους τους πολιτικούς του αντιπάλους να μπουντρουμιάσει, το «κομμωτήριο» των Βρυξελλών θα ασχολείται με τον Λουκασένκο και τους «αγωνιστές» της δημοκρατίας στη Λευκορωσία.
Ο Ερντογάν μόνο την Αμερική παίρνει σοβαρά. Από αυτήν περιμένει δείγματα γραφής. Και πριν από το ραντεβού της 14ης Ιουνίου με τον Τζο Μπάιντεν, που, όπως διευκρινίστηκε, θα είναι «εφ’ όλης της ύλης», δεν σκοπεύει να ανοίξει πρόσθετα μέτωπα.
Το αν θα μας αφήσει να έχουμε ένα ήσυχο καλοκαίρι δεν θα οφείλεται ούτε στην αποφασιστικότητα που εκπέμπει ο Μητσοτάκης (λέμε τώρα…) ούτε στο ότι ο ίδιος αποφάσισε να γίνει καλός γείτονας. Θα εξαρτηθεί αποκλειστικά από το τι θα του ψιθυρίσει ο Αμερικανός πρόεδρος στο αυτί, όταν έρθει η ώρα να πιάσουν το κεφάλαιο της ανατολικής Μεσογείου.
Συνεπώς, για να ξέρουμε και τι λέμε, αν ο Ερντογάν κατεβάσει στροφές για μερικούς μήνες, αυτό θα έχει να κάνει με τον επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων του και βεβαίως δεν θα πιστωθεί ούτε στην «ψύχραιμη ελληνική εξωτερική πολιτική» ούτε στις «μαγικές ικανότητες» της ελληνικής διπλωματίας, που κατάφερε να τον κατευνάσει.
Ο λαός όμως έχει δίκιο. «Ο λύκος κι αν εγέρασε…» Δεν αλλάζουν οι διαθέσεις της Τουρκίας απέναντι στην Ελλάδα, επειδή σε μια επίσκεψη ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών απέφυγε να κάνει δηλώσεις.
Το πιο γρήγορο δείγμα μιας μεταβολής στην τουρκική στάση θα ήταν η άρση του casus belli. Aυτό άλλωστε θα έπρεπε να είναι και αυστηρή ελληνική προϋπόθεση για οποιοδήποτε είδους διαλόγου, αν οι ελληνικές κυβερνήσεις σέβονταν τον εαυτό τους και αυτούς που τις εξέλεξαν. Δεν μιλάς με κάποιον υπό την απειλή πολέμου, εκτός κι αν βρίσκεσαι σε καθεστώς εξάρτησης ή υποτέλειας. Αυτονόητο είναι, και το γνωρίζει και ο τελευταίος φοιτητής διεθνών σχέσεων. Αλλά ούτε η Αθήνα το απαιτεί ούτε η Τουρκία το συζητάει.
Ένα απλό… rapid test των τουρκικών προθέσεων θα ήταν η απόκριση σε μια ουσιαστική ελληνική κίνηση καλής θέλησης. Θα μπορούσε η Ελλάδα να εξαγγείλει τη μερική αύξηση των χωρικών της υδάτων στο Αιγαίο με ταυτόχρονη μείωση του εναέριου χώρου, ώστε να συμπέσει με τη νέα αιγιαλίτιδα ζώνη.
Πιθανότατα μια τέτοια πρωτοβουλία να θεωρηθεί από κάποιους έως και ενδοτική, γιατί ισοδυναμεί με παραίτηση από το μάξιμουμ ενός κυριαρχικού δικαιώματος (που σήμερα βεβαίως δεν ασκείται υπό την απειλή των τουρκικών όπλων), αλλά για την αξία της κουβέντας θα γίνω συνήγορος του διαβόλου.
Σήμερα η Ελλάδα, σε αντίθεση με όλες τις χώρες στο ΝΑΤΟ, έχει την ιδιοτυπία να διατηρεί εναέριο χώρο 10 ναυτικών μιλίων με διακηρυγμένα χωρικά ύδατα έξι ναυτικών μιλίων. Το πρόσθετο αυτό εύρος τεσσάρων μιλίων στην ουσία δεν μας προσφέρει τίποτα, αλλά μας υποχρεώνει να καταναλώνουμε δυνάμεις για την προάσπισή του. Γι’ αυτό τα τελευταία χρόνια οι τουρκικές παραβιάσεις έχουν διαχωριστεί σε «λιγότερο και περισσότερο σκληρές», αναλόγως τού αν οι παράνομες υπερπτήσεις γίνονται στο εύρος των 6-10 μιλίων ή μέσα στο εύρος των έξι μιλίων, οπότε και αναχαιτίζονται αμέσως.
Σε αντίθεση με τον διευρυμένο εναέριο χώρο, που πρακτικά ισοδυναμεί με πρόσθετο πονοκέφαλο, η επέκταση των χωρικών υδάτων έχει μεγάλο νόημα και εξυπηρετεί τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα σε πολλούς τομείς. Απαντώντας λοιπόν με καλή προαίρεση στον τουρκικό ισχυρισμό περί «ελληνικής λίμνης», αν πάμε στα 12 μίλια, η ελληνική επέκταση θα μπορούσε να γίνει π.χ. στα εννιά με ταυτόχρονη μείωση/εναρμόνιση του εναέριου χώρου στο ίδιο εύρος. Και αυτό δεν χρειάζεται ούτε Χάγη ούτε διαιτησίες τρίτων.
Το κάνουμε μονομερώς ή το συμφωνούμε από πριν με την Αγκυρα. Τι λέτε λοιπόν; Θα δεχόταν η Τουρκία αυτή τη «λογική» λύση που συνεπάγεται και μερική «έκπτωση» ελληνικού κυριαρχικού δικαιώματος;
Μην μπείτε στον κόπο να ρωτήσετε την Ντόρα, τον Καιρίδη και τους άλλους «τουρκολόγους» του Σκάι που σπεύδουν να μαντέψουν τις προθέσεις και να προδικάσουν τις επόμενες κινήσεις του Ερντογάν, με τον τρόπο που θα ήθελε να τις φαντάζεται ο Μητσοτάκης. Προσωπικά θα στοιχημάτιζα τα ρέστα μου ότι οι απέναντι ποτέ δεν θα δέχονταν μια τέτοια win-win διευθέτηση. Γιατί απλούστατα τα θέλουν όλα… Ας προετοιμαζόμαστε λοιπόν για την επόμενη στραβή κι ας αφήσουμε την υπεραισιοδοξία για το «νέο τοπίο» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε όσους θέλουν να αραδιάζουν σαχλαμάρες στα κανάλια, για να κοιμάται πιο γλυκά η παρέα στο Μέγαρο Μαξίμου…
