Όταν σωρεύονται αδικήματα χωρίς να απονέμεται δικαιοσύνη, τότε επηρεάζεται συνολικά η κοινωνία, τρέπεται προς το σημείο της αδυναμίας της
- Από τον Παναγιώτη Λιάκο
«Εὐφρανθήσεται δίκαιος, ὅταν ἴδῃ ἐκδίκησιν· τὰς χεῖρας αὐτοῦ νίψεται ἐν τῷ αἵματι τοῦ ἁμαρτωλοῦ» Ψαλμοί Προφητάνακτος Δαυίδ, 57:11
Το ρήμα ἐκδικῶ (ἐκδικέω) στα αρχαία ελληνικά σημαίνει τιμωρώ έπειτα από δίκη ή εγείρω δικαστικό αγώνα. Η εκδίκηση, σύμφωνα με τον ορισμό του λεξικού, είναι «κάθε σκόπιμη πράξη εναντίον κάποιου ως ανταπόδοση βλάβης ή ζημίας είτε από τον ίδιο τον παθόντα είτε εν ονόματι αυτού»*. Η εκδίκηση, ουσιαστικά, είναι μια πράξη αναζήτησης της Δικαιοσύνης, ανάπτυξης δυναμικού φορτίου, το οποίο θα φέρει τα πράγματα στην πρότερη της αδικοπραξίας ισορροπία.
Η αδικία, η διάπραξη εγκλήματος με όλα όσα επιφέρει στα θύματα, στους παρατηρητές και στον ίδιο τον παρανομήσαντα εκτρέπει τη φυσική ροή των πραγμάτων. Είναι μια χαοτική συνισταμένη στο ενεργειακό άθροισμα και αποδιοργανώνει το σύστημα. Αν το χαοτικό φορτίο που εισήλθε στο «σκηνικό» δεν εξισορροπηθεί με την αντίρροπη ισχύ της Τάξεως που του αναλογεί, ολόκληρο το σύστημα θα διασαλευτεί μέχρι την πλήρη κατάρρευσή του.
Στο παλαιοδιαθηκικό βιβλίο «Γένεσις» (18:32) ο Αβραάμ έχει διάλογο με τον Θεό για την τύχη των Σοδόμων και των Γομόρρων, τα οποία είχαν παραδοθεί ολοκληρωτικά στις δυνάμεις του χάους, στην εντροπία και έβαιναν ολοταχώς προς τη συνάντησή τους με το θείο πυρ, που επέπρωτο να ριφθεί εξ ουρανού, ως καθαρμός για τα συλλογικά ανομήματα.
Ο διάλογος του Αβραάμ με τον Θεό είναι αποκαλυπτικός για την «κρίσιμη μάζα» δικαιοσύνης και αγαθών, ενάρετων ανθρώπων που πρέπει να διαθέτει μια Πολιτεία για να διατηρεί το δικαίωμά της στην ύπαρξη. Ο Αβραάμ, πατριάρχης των Ισραηλιτών και των Αράβων, διαβλέπει την πρόθεση του Θεού και τον ρωτά αν Εκείνος θα καταστρέψει τα Σόδομα και τα Γόμορρα, αν βρει εκεί δέκα δίκαιους ανθρώπους: «Μήτι, κύριε, ἐὰν λαλήσω ἔτι ἅπαξ· ἐὰν δὲ εὑρεθῶσιν ἐκεῖ δέκα;» Ο Θεός του απάντησε: «Οὐ μὴ ἀπολέσω ἕνεκεν τῶν δέκα».
Στα Σόδομα και τα Γόμορρα δεν βρέθηκαν ούτε δέκα ενάρετοι άνθρωποι, ώστε να αποφευχθεί το σβήσιμό τους από τον χάρτη. Αυτό σημαίνει ότι ο Θεός αποφάσισε να απονείμει δικαιοσύνη, διορθώνοντας δυναμικά την εκτροπή των Σοδομιτών και των Γομορριτών. Οι άνθρωποι απέτυχαν και ο Κύριος εμφανίστηκε ως εκδικητής για να λύσει το πρόβλημα.
Η γλυκύτητα των εκφράσεων της Καινής Διαθήκης και η προτροπή του Χριστού (Κατά Ματθαίον 5:39) «Μὴ ἀντιστῆναι τῷ πονηρῷ· ἀλλ᾿ ὅστις σε ραπίσει ἐπὶ τὴν δεξιὰν σιαγόνα, στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλλην» έχει δημιουργήσει σε αρκετούς την εσφαλμένη εντύπωση ότι δεν πρέπει να αποκαθιστούμε την τάξη όταν διασαλεύεται και πως όλα τα αμαρτήματα των ανθρώπων συγχωρούνται, χωρίς καν οι ίδιοι να απομακρυνθούν από τα σφάλματά τους και να ζητήσουν συγχώρεση. Ο Χριστός δεν προτείνει την άμεση ανταπόδοση, επειδή γνωρίζει ότι η ανθρώπινη Δικαιοσύνη είναι τρωτή και ατελής. Προσπαθώντας να βρούμε το δίκιο μας, το χάνουμε. Απευθυνόμενοι στα δικαστήρια βλέπουμε το άδικο να θριαμβεύει. Μόνο ο Θεός μπορεί να μεθοδεύσει τον τρόπο και να βρει τον χρόνο για την απονομή αληθούς και πλήρους Δικαιοσύνης – μια έννοια που ειδικά στη χώρα μας έχει διασυρθεί από διάφορους λειτουργούς της, που βρίσκουν όλα τα απαραίτητα «παράθυρα» του νόμου ώστε να περάσει από μέσα τους το άγος της ανομίας. Στην Ελλάδα ξέρουμε ότι η αποκαλούμενη «Δικαιοσύνη» λειτουργεί σαν τους διαιτητές στους αγώνες πυγμαχίας, που ανακηρύσσουν νικητή και σηκώνουν το χέρι του πιο ισχυρού.
Ο Θεός είναι εκδικητής επειδή δεν είναι μόνο αγάπη, δεν λειτουργεί σαν μια μηχανή επινόησης προφάσεων, δικαιολογιών και επιβραβεύσεων για τα σφάλματα, την έπαρση, τα εγκλήματα και τις αβλεψίες μας. Αγαπά τον άνθρωπο και μισεί τα αμαρτήματά του, τα οποία διαπράχθησαν λόγω της προαίρεσης εκάστου.
Οταν σωρεύονται αδικήματα χωρίς να απονέμεται δικαιοσύνη, τότε επηρεάζεται συνολικά η κοινωνία, τρέπεται προς το σημείο της αδυναμίας της. Αυτό αναπόφευκτα δημιουργεί την ανάγκη για επιστροφή στο αρχικό σημείο ισορροπίας και αυτό επιτυγχάνεται μόνο με την εκδίκηση. Στα Σόδομα και τα Γόμορρα υπήρχαν ανθρώπινοι θεσμοί. Η κοινωνία τους, τυπικά, δεν είχε υποστραφεί σε κατάσταση ζούγκλας. Ωστόσο, οι θεσμοί αυτών των ανθρώπων είχαν αδειάσει από περιεχόμενο. Είχαν μείνει τα άδεια κελύφη τους ως νομιμοποιητικοί παράγοντες των χυδαιότερων ανομημάτων και στυγνότερων εγκλημάτων.
Ακριβώς σ’ αυτό το σημείο εμφανίστηκε ο Θεός ως Θεός εκδικήσεων, όπως διαβάζουμε στον Ψαλμό του Δαυίδ (93:1) «Θεὸς ἐκδικήσεων Κύριος, Θεὸς ἐκδικήσεων ἐπαρρησιάσατο». Η αναγνώριση αυτής της φοβερής όψης του θείου μεγαλείου αναγνωρίζεται και στην Καινή Διαθήκη (Προς Ρωμαίους Επιστολή Παύλου 12:19): «Γέγραπται γάρ· ἐμοὶ ἐκδίκησις, ἐγὼ ἀνταποδώσω, λέγει Κύριος».
Εμείς, περιμένοντας την εκδίκηση του Κυρίου, μπορούμε να πολεμάμε το κακό πράττοντας το ορθό.
* Λεξικό Γ. Μπαμπινιώτη, Β’ έκδοση, Αθήνα: 2002
