H Ελλάς δεν είναι λεωφορείο για να δηλώνεται σε κάποιον ότι είναι πλήρες, «δεν χωράει», και καλόν είναι να πάρει το επόμενο δρομολόγιο για άλλον προορισμό. Υπό αυτή την έννοια με βρίσκει ριζικά αντίθετο η ποσοτική προσέγγιση στο ζέον θέμα του Προσφυγικού – Μεταναστευτικού.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Το ζήτημα είναι κυρίως πρακτικό και δευτερευόντως πολιτισμικό. Διαφωνώ καταρχάς με το «δεν χωράμε», γιατί όσοι το λένε είμαι βέβαιος πως δεν θα έδιδαν την ίδια απάντηση αν ήξεραν ότι «χωράμε».
Κάτι άλλο απορριπτικό θα έβρισκαν να πουν. Θεωρώ ότι το θέμα είναι πρακτικό και πολιτισμικό, γιατί απλώς ούτε εμείς οι Έλληνες έχουμε το κουράγιο να αφιερωθούμε και πάλι, όπως στο παρελθόν, στην επιχείρηση της ενσωμάτωσης και της αφομοίωσης, όπως φημιζόμαστε ως λαός, ούτε και οι πρόσφυγες μετανάστες θα καταφέρουν να βρουν στην πατρίδα μας την Ιθάκη τους. Δεν είναι πως τους θέλουμε ή δεν τους θέλουμε εμείς. Είναι οι συνθήκες που δεν το επιτρέπουν!
Στο πρόσφατο παρελθόν δικαιώσαμε απολύτως τον ιστορικό Νίκο Σβορώνο που μίλησε πρώτος για την «αφομοιωτική δύναμη» του Ελληνισμού. Ενσωματώσαμε 1.000.000 Αλβανούς μετανάστες το 1990. Ενσωματώσαμε 400.000 αδελφούς Ποντίους που διέθεταν ρωσική κουλτούρα με το σχέδιο παλιννόστησης «Χρυσόμαλλον Δέρας», πάλι το 1990. Πήραμε στις πλάτες μας το προσφυγικό ρεύμα 1.600.000 διερχόμενων Σύρων προσφύγων και μεταναστών το 2016. Ενσωματώσαμε σε μεγάλο βαθμό 40.000 Αφγανούς που έφθασαν στην πατρίδα μας όλα αυτά τα χρόνια. Δεν είπαμε «δεν χωράμε».
Οι μεικτοί γάμοι Ελλήνων – Ρώσων πολιτών, Ελλήνων – Ουκρανών, Ελλήνων – Σύρων και Ελλήνων – Αλβανών δείχνουν τον βαθμό της απόρριψης ή της ανοχής μας στον ξένο. Η Ελλάς είναι χωνευτήρι γιατί, όταν δέχεται τον ξένο ως κράτος-έθνος μεταξύ Δύσης και Ανατολής, γνωρίζει πώς να τον μυήσει στην κουλτούρα της. Οι συνθήκες όμως σήμερα δεν είναι ίδιες με το 1990, άλλαξαν. Δεν είμαστε «η Αμερική των Βαλκανίων», πόλος έλξης λαών.
Η Ελλάς από το 2010 και μετά ζει κάθε μέρα μέσα στην περιπέτεια. Θα μείνει ή δεν θα μείνει στο ευρώ; Θα χρεοκοπήσει ή όχι; Θα εισβάλουν οι Τούρκοι στα νησιά, ναι ή όχι; Θα επιζήσουμε από την πανδημία και την κλιματική αλλαγή, η οποία, όπως λένε, κτυπά την Ελλάδα περισσότερο από κάθε άλλη χώρα; Δεν υπάρχει εθνική πρόκληση που να μην έχει ζήσει ο Ελλην από το 2010 έως το 2021! Τα έχει δει όλα. Η κόπωσίς του είναι απερίγραπτος.
Άρα και να «χωρούσαμε», ρήμα που χρησιμοποιούν πλέον και κεντροαριστεροί πολιτικοί, απλώς δεν θα δυνάμεθα.
Είναι τόσο μεγάλος ο ηλεκτρισμός που επικρατεί στην ελληνική κοινωνία και τόσο μεγάλο «βουνό» τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο φιλόξενος κατά τα λοιπά Ελλην, ώστε κάθε απόπειρα «μπολιάσματος» της κοινωνίας μας (όρος που χρησιμοποίησε ο πρωθυπουργός το 2019) με νέο αίμα μάλλον θα αποτύγχανε και θα προσέθετε περισσότερα προβλήματα από όσα θα επέλυε. Εδώ κοντεύουμε να γίνουμε από δυο χωριά χωριάτες με αφορμή τα εμβόλια και τις φωτιές, σκεφτείτε να χρειαστεί να διαχειριστούμε εκ νέου ταυτόχρονα Προσφυγικό – Μεταναστευτικό. Όλη η ένταση της δεκαετίας θα ξεσπάσει πάνω του.
Από την άλλη, πρέπει να σημειώσουμε πως ούτε τους πρόσφυγες και τους μετανάστες συμφέρει να έρθουν στην Ελλάδα. Όπως αποδείχθηκε από το προηγούμενο κύμα, άλλωστε, δεν είναι ο προορισμός τους. Πλέον αυτού δεν τους συμφέρει όμως γιατί, και να αποτελούσε προορισμό η Ελλάδα, δεν είναι σε θέση να τους διαθέσει υποδομές για μια καλύτερη ζωή: παιδεία, υγεία, εργασία.
Η χώρα ευρίσκεται σε φάση ανάταξης και ανασυγκρότησης μετά τη μακρά οικονομική περιπέτεια και οτιδήποτε την αποσπά από αυτό δεν τυγχάνει αποδοχής. Ήδη η απόπειρα ανάταξης διεκόπη δύο φορές με την πανδημία και την εθνική κρίση στο Αιγαίο. Οι άνεργοι σωρεύονται. Το κράτος πρόνοιας πιέζεται. Ο κρατικός μηχανισμός έπειτα από τόσες κρίσεις βρίσκεται στα όριά του.
Η απάντηση λοιπόν στη νέα μεταναστευτική – προσφυγική κρίση δεν μπορεί να είναι «δεν χωράμε». Η απάντηση πρέπει να είναι «δεν συμφέρει κανέναν, δεν μας αξίζει». Ούτε τους μετανάστες – πρόσφυγες συμφέρει να ζήσουν αναξιοπρεπώς σε νέες Μόριες ούτε στους γηγενείς αξίζει να ανατεθεί μια πρόκληση που, και να ήθελαν, δεν μπορούν να φέρουν εις πέρας. Ας μιλήσουμε λογικά, λοιπόν, και ας αποφορτίσουμε τη συζήτηση.
Οι κυνηγημένοι πρόσφυγες από τους βάρβαρους Ταλιμπάν είναι άνθρωποι, όχι «πακέτο» για να τους στέλνουμε με τα λόγια «συστημένους» σε Ευρωπαίους αξιωματούχους για να τους πάρουν σπίτι τους. Το σωστό είναι πως στην αναστάτωση στην οποία ευρίσκεται η Ελλάς, με ανοικτό μείζον θέμα εθνικής ασφαλείας σήμερα -μόνη στην Ευρώπη με τέτοιο πρόβλημα-, δεν μπορεί να τους εγγυηθεί τη ζωή που τους αξίζει.
