Συγγραφέας ενός εκ των σημαντικότερων βιβλίων που έχουν κυκλοφορήσει σχετικά με την ιστορία της Κατοχής. Τίτλος του, «Τα πρόσωπα του φόβου. Οι κατοχικές δυνάμεις στην Θεσσαλία και οι συνεργάτες τους»
- Από τον Παναγιώτη Λιάκο
Την Πέμπτη 16 Σεπτεμβρίου πέθανε, σε ηλικία 53 ετών, ο Χρήστος Ναπ. Τσιόλας, ένας από τους πολλά υποσχόμενους νέους ιστορικούς ερευνητές της χώρας και ένα από τα πιο αγαπητά και σεβαστά μέλη της τρικαλινής κοινωνίας. Ηταν ενεργός πολίτης και συνεπής εθνικός αγωνιστής. Επί δεκαετίες ξεχώρισε με την παρουσία του σε διάφορους πατριωτικούς φορείς και κινήματα.
Ο Χρήστος Τσιόλας γεννήθηκε το 1968. Σπούδασε στη Λάρισα και υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στο όπλο των Τεθωρακισμένων. Είχε συνεργαστεί με τοπικά ΜΜΕ των Τρικάλων και, ως αρθρογράφος, στον ηλεκτρονικό και τον έντυπο Τύπο. Η ενασχόλησή του με την ιστορική έρευνα της περιόδου της γερμανικής και της ιταλικής Κατοχής στη Θεσσαλία διήρκεσε αρκετά χρόνια.
Ο Χρήστος Τσιόλας είναι ο συγγραφέας ενός εκ των σημαντικότερων βιβλίων που έχουν κυκλοφορήσει πρόσφατα σχετικά με την ιστορία της Κατοχής. Τίτλος του, «Τα πρόσωπα του φόβου. Οι κατοχικές δυνάμεις στην Θεσσαλία και οι συνεργάτες τους» (εκδόσεις Πελασγός). Εκεί, ο αξέχαστος φίλος έθετε για πρώτη φορά στη διάθεση του κοινού άγνωστα στοιχεία, δυσεύρετες φωτογραφίες, αλλά και μαρτυρίες που συνθέτουν την αληθινή εικόνα της κατοχικής περιόδου στη Θεσσαλία. Ο Χρήστος Τσιόλας μού είχε παραχωρήσει συνέντευξη, όπου εξηγούσε κάποιους από τους θεματικούς άξονες του έργου του. Η δημοσίευση έγινε στην «κυριακάτικη δημοκρατία» της 11ης Μαρτίου 2018. Αναδημοσιεύεται κομμάτι της συνέντευξης, ως φόρος τιμής και αποχαιρετισμός στον φίλο που θα μου λείψει, στον αγωνιστή που δεν λύγισε, έχοντας… συνηθίσει τις αποκαρδιώσεις που προσφέρει αφειδώλευτα ο εθνικός αγώνας, και στον σοβαρό ιστορικό ερευνητή που δεν «μόνταρε» τα δεδομένα και τις πηγές ώστε να ταιριάζουν με τις δικές του αντιλήψεις.
Στην ερώτηση για τις ευθύνες για την πείνα της Κατοχής, ο Χ. Τσιόλας απάντησε: «Οι βασικοί λόγοι είναι τέσσερις. 1) Η μειωμένη γεωργική παραγωγή λόγω του πολέμου του 1940-41, καθότι ο ανδρικός πληθυσμός είχε επιστρατευτεί, αλλά και οι καιρικές συνθήκες δεν βοήθησαν εκείνη τη χρονιά. 2) Η πλήρης κατάρρευση του κράτους και των μηχανισμών του αμέσως μετά τη συνθηκολόγηση. 3) Η ανικανότητα των Ιταλών που είχαν δεσμευτεί ότι θα αναλάμβαναν τον επισιτισμό της χώρας, αλλά επέδειξαν πρωτοφανή αδυναμία και έλλειψη σχεδιασμού. 4) Ο αποκλεισμός που επέβαλλαν οι Άγγλοι και δεν επέτρεπαν την είσοδο τροφίμων στη χώρα, με το επιχείρημα ότι, για κάθε χώρα που καταλάμβανε ο Αξονας, αυτός και ήταν υπεύθυνος για τη διατροφή των κατεχόμενων πληθυσμών. Το πρόβλημα αμβλύνθηκε το δεύτερο τρίμηνο του 1942, αλλά μέχρι τότε πέθαναν χιλιάδες».
Ο συγγραφέας, αναφερόμενος στο πολιτικό και κοινωνικό προφίλ του δωσιλογισμού στη Θεσσαλία, είπε: «Ηταν πολυποίκιλο. Συναντά κανείς κεντρώους, δεξιούς, πρώην ΕΑΜικούς, αντιβασιλικούς, γερμανόπληκτους και ελάχιστους (κατά τη γνώμη μου) ιδεολόγους. Προέρχονται από όλες τις τάξεις. Κυρίως είναι αγρότες και κτηνοτρόφοι χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, υπάρχουν όμως εκπαιδευτικοί, ελεύθεροι επαγγελματίες, γιατροί και λίγοι σχετικά αξιωματικοί. Πολλοί εντάσσονται στις οργανώσεις αυτές για λόγους αντεκδικήσεως, άλλοι για κοινωνική ανέλιξη, αφού πιστεύουν στην “τελική νίκη” της Γερμανίας, και άλλοι για καθαρά καιροσκοπικούς λόγους. Να σημειώσω εδώ πως η δράση των οργανώσεων αυτών κορυφώνεται από τον Μάρτιο-Απρίλιο του 1944, λίγους μήνες δηλαδή πριν από την αποχώρηση των Γερμανών. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να το αναλύσουμε καλύτερα γιατί συνέβη».
Μία από τις βασικές ερωτήσεις της συνέντευξης αφορούσε τον ρόλο της Δεξιάς και της Αριστεράς στη Θεσσαλία της Κατοχής. Η απάντηση του συγγραφέα ήταν η εξής:
«Στη Θεσσαλία κυριάρχησε το ΕΑΜ. Η δύναμη του ΕΔΕΣ ήταν σχετικά μικρή. Παρότι στη γειτονική Ηπειρο κυριαρχεί ο ΕΔΕΣ, εντούτοις στη Θεσσαλία οι πυρήνες του ΕΔΕΣ ήταν λίγοι. Η πρόσβαση στην Ηπειρο είναι δύσκολη, και λόγω των Γερμανών, αλλά και λόγω του ότι ο ΕΛΑΣ κατείχε τα περάσματα. Κάποιες προσπάθειες μη αριστερών αξιωματικών να συγκροτήσουν ανταρτικές ομάδες “καταστέλλονται” γρήγορα από τον ΕΛΑΣ. Πρακτικά όμως, από το φθινόπωρο του 1943, και στη Θεσσαλία υπάρχει η εσωτερική σύγκρουση που θα συνεχιστεί μέχρι το 1949».
Κλείνοντας αυτή τη σύντομη αναφορά στον άνθρωπο που ξεχώρισε για το χιούμορ του, τον έντιμο συνομιλητή και αγνό ιδεολόγο, επιθυμώ να απευθύνω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στη σύζυγό του, στην οικογένειά του, στους φίλους και τους συναγωνιστές του και να παροτρύνω τους αναγνώστες να διαβάσουν το πρώτο και -δυστυχώς- τελευταίο ιστορικό πόνημά του.
Καλό κατευόδιο, Χρήστο!
