Η νομική διαμάχη για το αν τα εθνικά Συντάγματα και, κατ’ επέκτασιν, το εσωτερικό Εθνικό Δίκαιο των χωρών-μελών της Ε.Ε. είναι υπέρτερα σε ισχύ κείμενα του Κοινοτικού Δικαίου ή όχι δεν ξεκίνησε από την Πολωνία.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Ξεκίνησε από την Ελλάδα το 2004, σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες, για να «μετακομίσει» στη Γερμανία και τη Γαλλία, και να καταλήξει σήμερα στην Πολωνία και την Ουγγαρία. Στις πρώην ανατολικές χώρες που, κατά τον Ντόναλντ Ράμσφελντ, υπουργό Αμυνας του Μπους, αποτελούσαν τη νέα και ελπιδοφόρα Ευρώπη. Η διαφορά μεταξύ της Ελλάδας και των λοιπών κρατών ήταν ότι η χώρα μας προσαρμόστηκε, εκούσα άκουσα, στις αποφάσεις του ευρωπαϊ-κού ιερατείου, αν και δικαιώθηκε αργότερα εν μέρει με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Η διαφορά επίσης είναι ότι η Ελλάς, στην επίμαχη υπόθεση για τον βασικό μέτοχο σε ΜΜΕ και στο ερώτημα για την ισχύ του άρθρου 14 του Συντάγματος για τα ασυμβίβαστα στις ιδιοκτησίες ΜΜΕ και προμηθευτών του Δημοσίου, δεν επιχειρηματολόγησε ότι το Σύνταγμά της υπερέχει του Κοινοτικού Δικαίου, αλλά ότι είναι συμβατό με το Κοινοτικό Δίκαιο. Θέση που αργότερα δικαιώθηκε με σκέψη στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η οποία επέτρεπε, στη βάση της αρχής της αναλογικότητας, την καθιέρωση ασυμβίβαστου μεταξύ ιδιοκτήτη ΜΜΕ και εργολάβου ή προμηθευτή του Δημοσίου.
Η διαφορά είναι ότι η Ελλάς υπάκουσε στην Κομισιόν και την ευρωπαϊκή προσέγγιση, έστω και αν χρειάστηκε να υποκύψει στο ωμό-αισχρό τελεσίγραφο της επιτρόπου Ντανούτα Χούπνερ προς τον τότε υπουργό Εσωτερικών Προκόπη Παυλόπουλο και τον υφυπουργό Οικονομίας Χρήστο Φώλια ότι τυχόν ελληνική εμμονή στην εφαρμογή του νόμου θα σήμαινε δραστική περικοπή των κονδυλίων του Γ’ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης!
Η διαφορά, τέλος, είναι ότι, στα χρόνια της χρεοκοπίας, το Βερολίνο έκανε αυτοκριτική για αυτή του την ωμή παρέμβαση διά του Ιρλανδού επιτρόπου Ανταγωνισμού Τσαρλς Μακ Κρίβι, καθώς αναγνώρισε ότι τη μεγάλη ευθύνη για τη χρεοκοπία είχαν οι διεφθαρμένοι, διαπλεκόμενοι ολιγάρχες.
Δυστυχώς, όμως, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις που ακολούθησαν -πρώτες έσυραν τον χορό της αμφισβήτησης της κοινοτικής έννομης τάξης η Γερμανία και η Γαλλία, μέχρι να φθάσουμε στο κρεσέντο της Πολωνίας-, ουδέν μέτρο εφαρμόστηκε εναντίον των χωρών-μελών των οποίων η εθνική Δικαιοσύνη καταπάτησε την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Για αυτό σήμερα «τρέχουμε».
Η Ευρώπη «τρέχει» έντρομη, υπό τον φόβο ανάπτυξης νέων διαιρετικών τάσεων μέσα στους κόλπους της, μετά την απόφαση της πολωνικής Δικαιοσύνης της 7ης Οκτωβρίου 2021. Η αλήθεια είναι πικρή, όμως: Βρήκαν και τα κάνουν οι Πολωνοί. Οπως παρατήρησε σε άρθρο του ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος για την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (Conseil d’ Έtat) της Γαλλίας της 21ης Απριλίου 2021 (in Constitutionlism.gr, 16/06/2021), «τον ολισθηρό αυτόν δρόμο μιας μορφής επικίνδυνης σύγκρουσης μεταξύ Ευρωπαϊκού και Εθνικού Δικαίου και της συνακόλουθης αμφισβήτησης της δικαιοδοσίας του ΔΕΕ δεν τον άνοιξε πρώτο το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας.
Είχαν προηγηθεί, ιδίως, αφενός το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας (BVerfG), κυρίως με την απόφασή του, «Weiss», της 5ης Μαΐου 2020, αφετέρου το Συμβούλιο της Επικρατείας της Γαλλίας (Conseil d’ Έtat), κυρίως με την απόφασή του «French Data Network et autres», της 21ης Απριλίου 2021. Και δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο το γεγονός ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας εξέδωσε την επίμαχη απόφασή του -ύστερα από πολλές διασκέψεις- την 7η Οκτωβρίου 2021.
Δηλαδή, όταν είχαν ήδη «σύρει τον χορό» της αμφισβήτησης του Ευρωπαϊ-κού Δικαίου και της δικαιοδοσίας του ΔΕΕ δικαστήρια οπωσδήποτε αδιαμφισβήτητης θεσμικής βαρύτητας, όπως το BVerfG και το Conseil d’ Έtat.Τι αφορούσαν οι αποφάσεις αυτές; Η γερμανική απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης αμφισβητούσε την αρμοδιότητα της ΕΚΤ να χορηγεί έκτακτη ρευστότητα σε τράπεζες χωρών, όπως η Ελλάς, με το επιχείρημα ότι οδηγούσε στην αμοιβαιοποίηση του χρέους.
Η Γερμανία αμφισβητούσε από εθνική σκοπιά τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας! Η Γαλλία με την απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας της υπερασπίστηκε τη συνταγματική ταυτότητά της σε θέματα ασφάλειας.
Επέμεινε να διατηρεί εν ζωή προσωπικά δεδομένα τρομοκρατών πέρα από το ανώτατο επιτρεπόμενο χρονικό όριο. Οταν λοιπόν οι δύο βασικές χώρες της Ενωσης αμφισβητούν την κοινοτική έννομη τάξη, τότε γιατί να μην έρχεται σήμερα η Πολωνία και να στρέφεται με απόφαση του Συνταγματικού της Δικαστηρίου (η πρόεδρός του είναι συνεργάτιδα του πρώην προέδρου Καζίνσκι) κατά της Κομισιόν; Γιατί να μην ισχυρίζεται ότι η… άλωση της Δικαιοσύνης με ειδικά πειθαρχικά συμβούλια είναι εθνική αρμοδιότητα;
Γιατί να μην αλλάζουν οι ρόλοι και, από εκεί που η Κομισιόν κυνηγά και καταδικάζει χώρες (συνέβη με δύο αποφάσεις του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκής Ενωσης κατά της Πολωνίας), τώρα η Πολωνία να καταδιώκει παρέα με την Ουγγαρία την Κομισιόν στο δικαστήριο; Ενας διάσημος Πολωνός νομικός χαρακτήρισε «μαύρη τρύπα» την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας του. Δεν πρόκειται για τρύπα, αλλά για μεγάλο ρήγμα. Και, βεβαίως, για τον απόλυτο εξευτελισμό. Στην Ευρώπη, πλέον, κάνει κανείς ό,τι θέλει ατιμώρητα. Στην Ευρώπη φυσούν οι άνεμοι της διαίρεσης. Και, όπως φαίνεται, δεν θα κοπάσουν αυτή τη φορά. Καθείς και η κάπα του.
