Από την αρχή της εσωκομματικής διαδικασίας για την εκλογή αρχηγού του ΠΑΣΟΚ επισημάναμε ότι τα κόμματα δεν είναι και δεν μπορεί να εξελίσσονται σε κέντρα διερχομένων. Μπαίνεις, ψηφίζεις, αποχωρείς.
- Από τον
Μανώλη Κοττάκη
Δεν είναι δημοκρατία αυτό, αλλά νόθευση της δημοκρατίας. Παράδοσή της στους λίγους και ισχυρούς αν οι στρατιές των ψηφοφόρων καθοδηγούνται από συγκεκριμένα κέντρα. Κάποιοι, όμως, δεν άκουσαν. Κάποιοι ενθαρρυνθέντες από άλλες διαδικασίες, στις οποίες τα κόλπα τους έπιασαν, θέλησαν να επαναλάβουν το πείραμα στο ΠΑΣΟΚ. Ζήτημα είναι αν ο εκλεκτός τους μπορούσε να φθάσει το 15%. Αυτό ήταν το πραγματικό ποσοστό του.
Κι όμως! Με το που δόθηκε το σήμα της εκκίνησης στην αφετηρία ζήσαμε το γνωστό έργο: Καταρχάς οι γνωστές δημοσκοπήσεις γνωστών δημοσκόπων εμφάνιζαν το γνωστό «άτι» που δεν κατάφερε νε εισέλθει στον δεύτερο γύρο ως… πρώτο στις προτιμήσεις του κόσμου και, μάλιστα, με μεγάλες διαφορές από το δεύτερο.
Το πλασάριζαν ως την «επιλογή της κοινωνίας των πολιτών». Μετά τις δημοσκοπήσεις ήρθαν οι δίαυλοι, οι τηλεοπτικοί δίαυλοι: Ανοιξαν οι λεωφόροι του φωτός. Η προβολή του υποψηφίου από συγκεκριμένα κέντρα και συγκεκριμένους σταθμούς εις βάρος των λοιπών διεκδικητών του θώκου υπήρξε σκανδαλώδης.
Στην τελική ευθεία ανέλαβαν δράση οι μηχανισμοί. Οι εξωκομματικοί μηχανισμοί. Μια ματιά να ρίξει κανείς στη διασπορά της ψήφου του συγκεκριμένου υποψηφίου μεταξύ κέντρου και περιφέρειας, την καλή του επίδοση σε ορισμένες περιφέρειες μόνον, όπως η Πελοπόννησος, το γεγονός ότι σάρωσε σε συγκεκριμένους δήμους του λεκανοπεδίου αρκεί για να καταλάβει κανείς τι επιχειρήθηκε να συμβεί. Κάποιοι νομίζουν ότι έχουν τα κόμματα στο τσεπάκι τους. Κάποιοι ότι μπορούν να κάνουν άνω κάτω και άλλους πολιτικούς χώρους εκτός από τους δικούς τους. Κάποιοι ότι το σύστημα «δημοσκοπήσεις – κανάλια – μηχανισμοί μεταφοράς ψηφοφρόρων από κόμμα σε κόμμα» είναι το τέλειο για να αρπάξεις ακόμη και καρέκλα του Ανδρέα Παπανδρέου. Τόσο ανιστόρητοι.
Αποτυχία
Το σχέδιο, εν τέλει, αυτή τη φορά δεν δούλεψε, απέτυχε. Κι αν το «άτι» διεσώθη, οφείλεται στο γεγονός ότι καθʼ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας είχε τη σοφία να τηρήσει χαμηλούς τόνους και να μην προκαλέσει το κοινό. Ωστόσο η εξέλιξη της ιστορίας αυτής, που έχει ακόμη ουρές -καθώς συμφέροντα έχουν επενδύσει στη νίκη Ανδρουλάκη προκειμένου να αποκτήσουν μοχλό πίεσης (όπως θεωρούν) για τη διανομή των κονδυλίων του Ταμείου Ανακάμψεως- δείχνει την άεναη διαπάλη της διαπλοκής και άλλων κέντρων με το εκλογικό σώμα στην πατρίδα μας.
Αλλά πράγματα σήμαινε η εκλογή για χιλιάδες απλούς ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ που έμειναν με τις ώρες στην ουρά να ψηφίσουν για αρχηγό στο κόμμα τους και άλλα για τους 60.000 με 70.000 μέλη της Ν.Δ., κυρίως, και του ΣΥΡΙΖΑ, δευτερευόντως, οι οποίοι οδηγήθηκαν κατόπιν συστάσεων στην κάλπη για να εξυπηρετήσουν σκοπούς τρίτων. Αλλότριους σκοπούς σε σχέση με το βασικό ερώτημα που κλήθηκαν να απαντήσουν. Το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των εσωκομματικών εκλογών του ΠΑΣΟΚ αποτελεί, λοιπόν, μια πρώτη νίκη των πολιτών εναντίον των νταβατζήδων και άλλων κέντρων που θεωρούν ότι όλα σε αυτή τη ζωή αγοράζονται και πως οι καρέκλες των αρχηγών κομμάτων μπορούν να βγαίνουν στη δημοπρασία.
Και, αναλόγως των κινήτρων που μπορεί να παράσχει κανείς ως δέλεαρ για τη μεταφορά μελών άλλων κομμάτων στην κάλπη του διεκδικούμενου κόμματος, μπορεί και να κερδίζει τον θώκο ως έπαθλο. Γράφω «πρώτη νίκη» διότι είμαι, είμαστε περίεργοι να δούμε πώς θα εξελιχθεί σε βάθος χρόνου η φυσιογνωμία του ΠΑΣΟΚ, το οποίο, παρά την παπανδρεϊκή ιστορική του φυσιογνωμία, παρεδόθη ήδη δύο φορές στις δυνάμεις του εκσυγχρονισμού: Μία φορά το 1996, και πληρώνει ακόμη τις αμαρτίες της εποχής εκείνης με ατιμωτικές καταδίκες κορυφαίων υπουργών του από την ποινική Δικαιοσύνη, και μία ακόμη το 2012 όταν κατρακύλησε ύστερα από συγκυβέρνηση με τη Ν.Δ. στα χειρότερα ποσοστά της Ιστορίας του. Έβδομο με 4,68%. Το ξεπέρασε ακόμη και το ΚΚΕ. Ωστόσο υπηρέτησε όπως και το 1996 με συνέπεια όλες τις αντιλαϊκές επιλογές.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης φαίνεται ότι εκφράζει το βαθύ ΠΑΣΟΚ της γενιάς του, τη βάση του κόμματός του, αλλά ορισμένες θέσεις του για τα εθνικά ζητήματα είναι βαθύτατα προβληματικές. Όπως η κατάργηση του ελληνικού βέτο στις συνόδους κορυφής. Να δούμε τι λέει και για τα εσωτερικά. Όσο για τον Γιώργο Παπανδρέου, αν και μία εβδομάδα στην πολιτική είναι πολύς χρόνος, φαίνεται ότι πληρώνει ακόμη στη συνείδηση των πολιτών τη χρεοκοπία και τα Μνημόνια. Τις αντιλαϊκές επιλογές. Παπανδρεϊκό παραμένει στην ψυχή του το κόμμα, μόνο που αυτός ο Παπανδρέου δεν είναι πιστό αντίγραφο των άλλων και, μάλλον, απορρίπτεται.
Η βάση του ΠΑΣΟΚ τού είχε στείλει μήνυμα δύο φορές, μία φορά αποδοκίμασε το εγχείρημα του ΚΙΔΗΣΟ και μία φορά όταν το επώνυμο Παπανδρέου ήρθε τρίτο στις ευρωεκλογές πίσω από τους Νίκο Ανδρουλάκη και Εύα Καϊλή. Αλλά το μήνυμα υπετιμήθη. Υπό αυτή την έννοια, το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου έχει σημασία γιατί η αληθής βάση του ΠΑΣΟΚ συνέτριψε την ισχύ ενός ολιγάρχη και μερικών κορυφαίων στελεχών της Ν.Δ., που αλαζονικώς ονειρεύονταν το κίνημα προσωπικό υποκατάστημά τους. Έχει, επίσης, σημασία γιατί η βάση του ΠΑΣΟΚ χρέωσε και αυτή με τη σειρά της τη χρεοκοπία της χώρας στον… μοιραίο Γιώργο Παπανδρέου και τιμώρησε τον πρώην πρωθυπουργό του 45% με τη δεύτερη θέση.
Πού υστερεί
Έχουμε, όμως, μπροστά μας δρόμο. Δεν υποτιμώ τη διεργασία που άρχισε στο ΠΑΣΟΚ με στόχο την ανάταξή του, δεν υποτιμώ τον διαφαινόμενο νικητή Νίκο Ανδρουλάκη, ο οποίος είναι οργανωτικώς άριστος ως… ΚΚΕ, αλλά στη διατύπωση πολιτικών θέσεων υστερεί για την ώρα.
Θεωρώ, ωστόσο, ότι το εγχείρημα θα κριθεί σε βάθος χρόνου. Τότε θα δούμε πόσο απειλητικό θα γίνει. Οι 270.000 πολίτες που προσήλθαν στις κάλπες μπορεί να λένε πολλά, αλλά δεδομένου ότι για πρώτη φορά σε εσωκομματική εκλογή του ΠΑΣΟΚ μετείχαν οργανωμένα 60.000 με 70.000 μέλη άλλων κομμάτων (σύμφωνα με κυβερνητικούς αξιωματούχους ) μπορεί να μη λένε και τίποτε.
Διακόσιες δώδεκα χιλιάδες είχε κινητοποιήσει η Γεννηματά το 2017 στο απόγειο του ΣΥΡΙΖΑ χωρίς τους εισαγόμενους. Κι αν αναζητήσετε τα πρωτοσέλιδα της εποχής -παρόλο που οι εποχές δεν είναι πάντοτε ίδιες-, τις ίδιες προσδοκίες καλλιεργούσαν τα ΜΜΕ για το ΠΑΣΟΚ, για διψήφια ποσοστά, οι οποίες, εν τέλει, δεν επιβεβαιώθηκαν στις… κάλτσες, που θα έλεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου (εννοώντας κάλπες). Κρατείται ότι ο πρώτος γύρος της Κυριακής έδειξε ότι ο κόσμος έχει καταρχάς άγριες διαθέσεις απέναντι στο σύστημα. Αρκεί να μη γίνει σύστημα η ίδια του η επιλογή.
