Ας μην ξεχνάμε την Αντιγόνη!
«Ἤιδη· τί δ᾽ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. Οὐ γάρ ἦν τί Ζεὺς ὁ κηρύξας τάδε μοι, οὐδ᾽ ἡ Δίκη ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν ὥρισεν τοιούσδ᾽ νόμους ἐν ἀνθρώποισιν, οὐδὲ ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ᾽ σθένειν τοσοῦτον ὥστ᾽ δύνασθαι ἄγραπτα κἀσφαλῆ νόμιμα θεῶν ὑπερδραμεῖν ὄνθ᾽θνητὸν. Οὐ γάρ τι ζῇ ταῦτα νῦν γε κἀχθές, ἀλλ᾽ ἀεί ποτε, κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ᾽φάνη.» (Αντιγόνη του Σοφοκλέους, στιχ. 448-456)
Ο Κρέων εγκαλεί την Αντιγόνη, επειδή παραβίασε τους νόμους του και ενταφίασε τον αδελφό της, Πολυνείκη. Κι εκείνη, με παρρησία και υψηλοφροσύνη του απαντά – εκλαϊκευμένα θα το γράψω: «Ποιος νομίζεις ότι είσαι, για να πιστεύεις ότι οι δικοί σου νόμοι είναι πάνω από τους άγραφους και αναλλοίωτους νόμους των θεών; Διότι αυτοί δεν είναι ούτε σημερινοί ούτε χθεσινοί, αλλά είναι αιώνιοι και κανείς δε γνωρίζει πότε πρωτοεμφανίστηκαν».
Όσο κι αν πέρασαν τα χρόνια, οι νόμοι αυτοί των θεών υπάρχουν μέχρι και σήμερα και σε πείσμα κάποιων. Αυτοί είναι οι νόμοι, πάνω στους οποίους εδράζεται το γραπτό δίκαιο, μία από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις του σύγχρονου πολιτισμού. Είναι οι ηθικοί νόμοι, είναι το λεγόμενο εθιμικό δίκαιο. Φυσικά, με τη γέννηση του γραπτού δικαίου, αυτό υπερίσχυσε του εθιμικού, καθώς απετέλεσε ουσιαστικά την έγγραφη ρύθμιση του τελευταίου. Έτσι, σταδιακά διάφοροι ηθικοί κανόνες παραμερίστηκαν και εξαλείφθηκαν προς εξυπηρέτηση του βασικού σκοπού της υπάρξεως κάθε έννοιας δικαίου και κάθε κανονιστικού πλαισίου: Της ομαλής συνύπαρξης των προσώπων εντός ενός συνόλου. Στο διεθνές δίκαιο αντιθέτως, το εθιμικό δίκαιο κυριαρχεί.
Κάποτε, η μοιχεία εθεωρείτο κολάσιμη πράξη. Και μπορεί μέχρι και σήμερα να θεωρείται τέτοια, ακόμη και υποκριτικά από υπέρμαχους της σεξουαλικής απελευθερώσεως, όμως δεν είναι πια ποινικά κολάσιμη. Ο λόγος ωστόσο που ο νόμος 357 του 1951 είχε καταργηθεί από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου το 1983 δεν ήταν η κατοχύρωση κάποιου είδους δικαιώματος του να απατάς τη σύζυγό σου, αλλά ο περιορισμός της διαπομπεύσεως που υφίσταντο οι επ’ αυτοφώρω συλληφθέντες μοιχοί. Ήταν ουσιαστικά ένα πρόβλημα του επισήμου δικαιϊκού συστήματος και όχι καθ’ αυτού του ηθικού κανόνα που λέει ότι δεν πρέπει να… ξενοκοιμάσαι.
Υπάρχουν όμως μέχρι και σήμερα άγραφοι νόμοι, που περιβάλλονται με στοργή από την επίσημη νομοθεσία, χωρίς ποτέ να έχει υπάρξει κάποια επιστημονική διαδικασία που να τους εξηγήσει ή να τους αμφισβητήσει και εν τέλει να τους ακυρώσει. Νόμοι συγγενείς με την προαναφερθείσα μοιχεία, που ενέχουν όλοι το κοινό χαρακτηριστικό του γεννετησίου ενστίκτου. Τέτοιος νόμος είναι π.χ. ο νόμος που απαγορεύει την πολυγαμία ή αυτός που απαγορεύει την παιδοφιλία, την αιμομιξία, την κτηνοβασία κλπ.
Για φανταστείτε λοιπόν μια ωραία ημέρα – και δε θέλω να γίνω μάντης κακών, αλλά πιθανότατα αυτή να μην αργήσει – που κάποιος διάσημος θα βγει επωνύμως και θα εκφράσει την αγανάκτησή του για τη μη εκπλήρωση του «δικαιώματός» του να ερωτοτροπεί με κάποιον ανήλικο. Ή κάποιος άλλος τέτοιος να διεκδικήσει «δικαίωμα» να συνευρίσκεται με την αδελφή του και να το κατοχυρώσει αυτό και διά του πανάρχαιου θεσμού του γάμου.
Πρέπει λοιπόν να καταλάβουμε ότι το κάθε δικαίωμα είναι μίας μορφής εξουσία, που εδράζεται στην έννομη χρήση μίας εκχωρούμενης ελευθερίας. Είναι όμως και συνυφασμένο με το καθήκον, που πάντοτε γεννάται έναντι ενός δικαιώματος, όπου καθήκον σημαίνει αντίστοιχα έννομος περιορισμός μίας ελευθερίας. Στην περίπτωση της υιοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια, το διακύβευμα δεν είναι η ελευθερία των ομοφύλων ζευγών, αλλά αυτή των ορφανών τέκνων να έχουν πατέρα και μητέρα. Αυτήν δεν υποτίθεται ότι εξυπηρετεί ο θεσμός της υιοθεσίας πρωτίστως;
Όποιος το αμφισβητεί αυτό ανοίγει ουσιαστικά τον ασκό του Αιόλου. Γιατί όσο κι αν δεν αρέσει αυτό σε κάποιους, η Αντιγόνη είχε δίκιο. Υπάρχουν νόμοι που υφίστανται αξιωματικά, εμποτισμένοι με τη διαχρονική σοφία του ανθρώπου. Νόμοι πανάρχαιοι, που εν τέλει είναι ταυτόσημοι με τη φύση του ανθρώπου, χωρίς τους οποίους θα ήμαστε σήμερα μία κοινωνία ζώων, χωρίς ηθικούς φραγμούς, όπου το συναίσθημα, οι ορέξεις και τα ένστικτα του καθενός θα αποτελούσαν έναν εφήμερο νόμο, ένα κυριολεκτικό νόμο της ζούγκλας. Το να τους καταργείς στο βωμό των «θέλω» κάποιων ολίγων, εις βάρος μάλιστα μικρών παιδιών, επιβάλλοντας αυτά τα «θέλω» στο σύνολο της κοινωνίας, θα γεννήσει απλά νέες Αντιγόνες, που θα θελήσουν να επαναφέρουν τους νόμους των θεών.
Ας το έχουν αυτό στο μυαλό τους, κυρίως οι σημερινοί υποτιθέμενοι θιασώτες και στην ουσία κακοποιητές του μηνύματος της Αντιγόνης…
