«Στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα». Η ιστορική φράση του Παύλου Μπακογιάννη θα έλεγε κανείς ότι έχει χρησιμεύσει όχι τόσο ως μία προτροπή καθαγίασης ενός πολιτικού συστήματος που έχει προ πολλού ξεφύγει από την εννοιολογική του υπόσταση όσο ως άλλοθι πολιτικών τακτικισμών και στρέβλωσης της βούλησης των πολιτών.
- Από τον
Γιάννη χ. Κουριαννίδη*
Τη χρησιμοποίησε και ο Αλέξης Τσίπρας, τον Μάιο του 2015, στην «Ώρα του Πρωθυπουργού», λέγοντας ότι «η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα, δίνει διεξόδους». Και το έκανε πράξη δύο μήνες αργότερα, όταν διαστρέβλωσε πλήρως τη βούληση του ελληνικού λαού που εκφράστηκε με το περίφημο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου του 2015, που ο ίδιος προκήρυξε και ο ίδιος ακύρωσε το αποτέλεσμά του.
Το ίδιο έγινε και με το Πρόγραμμα «Κλεισθένης», που θέσπισε την εκλογή διά της απλής αναλογικής των εκπροσώπων στα αυτοδιοικητικά όργανα (δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια), το 2019. Ο λαός μπορεί να εκφράστηκε με τον τρόπο αυτό, στέλνοντας στα θεσμικά όργανα πλήθος παρατάξεων και εκπροσωπήσεων, δίνοντας το μήνυμα για υπευθυνότητα και συναίνεση, τόσο στις διοικήσεις όσο και στην αντιπολίτευση, αλλά οι βουλές της σημερινής κυβέρνησης ήταν άλλες.
Με τερατώδεις, προκρούστειες παρεμβάσεις δημιούργησε διοικητικά υβρίδια με υπερσυγκέντρωση εξουσιών, εντελώς αναντίστοιχων με τη βούληση των πολιτών. Έτσι, αντί για την καλλιέργεια και την ανάπτυξη ενός πολιτικού πολιτισμού που κάποιοι προσδοκούσαν, βιώνουμε σήμερα μία πολιτική οπισθοδρόμηση, που μοιραία οδηγεί και στην υποβάθμιση του πολιτικού λόγου, αλλά και του πολιτικού ήθους. Ας μην αναφερθούμε εκτενώς και στην περίπτωση της Κύπρου μας, όπου οι διάδοχοι του Τάσου Παπαδόπουλου φρόντισαν να απαξιώσουν στην πράξη τη βούληση των πολιτών με το περήφανο «όχι» τους στο δημοψήφισμα για το Σχέδιο Ανάν.
Προφανώς, για ορισμένους η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα, διότι προσαρμόζουν την έννοιά της στις προσωπικές φιλοδοξίες τους και τις εξουσιαστικές αντιλήψεις τους. Έτσι, ενώπιον κάποιου αδιεξόδου, αντί να το αντιμετωπίσουν, απλώς αναπροσαρμόζουν τις τακτικές τους, ενίοτε, δε, και τις όποιες «αρχές» τους, ώστε να το παρακάμψουν απλώς καταγράφοντάς το ως γεγονός που… δεν θα πρέπει να επαναληφθεί!
Η πολυδιαφημισμένη ελευθερία έκφρασης και επιλογής φαίνεται πως οριοθετείται μέσα στα στενά πλαίσια αυτών των σκοπιμοτήτων. Κάτω από την επιφανειακή αλήθεια, ότι ο καθένας έχει δικαίωμα να σκέφτεται και να πράττει ελεύθερα, κρύβεται μια μεγάλη αυταπάτη, η οποία γίνεται αντιληπτή όταν ενεργοποιούνται οι μηχανισμοί ανατροπής της λαϊκής βούλησης. Κι αυτό, όμως, ακόμη γίνεται αντιληπτό στιγμιαία, αφού αμέσως ξεκινά ένα σφυροκόπημα από τα μέσα μαζικής επιρροής, ώστε οι πολίτες να ενημερωθούν για το «λάθος» τους αλλά και για το πόσο «υπεύθυνα» εργάζονται οι ηγέτες τους προκειμένου να το «διορθώσουν»!
Είναι αλήθεια ότι στα μεσοδιαστήματα μεταξύ δύο εκλογών οι πολίτες σκέφτονται και δρουν με μεγαλύτερη υπευθυνότητα και σύνεση. Κι αυτό διότι, όπως γράφει στο έργο του «Ελληνική πρόκλησις» ο Ανδρέας Δενδρινός, «οι πολιτικές πεποιθήσεις δεν δημιουργούνται σε προεκλογικές εκστρατείες, γιατί είναι προϊόν σκέψεων και μελέτης. Σ᾽ αυτές απλώς καταδημαγωγούνται και παρασύρονται άτομα τελείως ανέτοιμα πολιτικώς, οι γνωστοί “κοψοχέρηδες” κατόπιν εορτής».
Ίσως γι᾽ αυτό τα τελευταία χρόνια συντηρείται διαρκώς ένα κλίμα εκλογολογίας από την επομένη κιόλας των εκλογών! Δημοσκοπήσεις, έρευνες, φημολογίες, ανασχηματισμοί, δελφινομαχίες και αρχηγισμοί είναι ενταγμένα σε αυτή την προσπάθεια αποχαλίνωσης των πολιτικών παθών, που έχει ως αποτέλεσμα τον εκχυδαϊσμό των πολιτικών πρακτικών και του πολιτικού λόγου. Θεσμοποιείται με τον τρόπο αυτό μία μετριότητα στο πολιτικό σκηνικό, που φυσικά τίποτε αισιόδοξο δεν μπορεί να προοιωνίζεται για την πατρίδα…
*Δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης «Θεσσαλονίκη Πόλη Ελληνική»,
