Είναι οξύμωρο, αλλά ισχύει: Αν και η αντιπαράθεση αφορά ένα δραματικό γεγονός, τον πόλεμο, οι διαξιφισμοί στη δημόσια σφαίρα για τον συμβολισμό της συναυλίας που πραγματοποιήθηκε χθες βράδυ στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών με τη συμμετοχή κορυφαίων καλλιτεχνών, όπως ο Μανώλης Μητσιάς, η Λίνα Νικολακοπούλου, η Γλυκερία, ο Γιώργος Νταλάρας και άλλοι, από ένα σημείο και μετά προκαλούσαν δυστυχώς τον γέλωτα.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Τους επιτέθηκε όλη η ψευτοφιλελεύθερη διανόηση με κεντρικό επιχείρημά της -λογικό κατ’ αρχάς- ότι με μια συναυλία που απευθύνεται γενικώς και αορίστως κατά του πολέμου εξισώνει τον θύτη με το θύμα. Τη Ρωσία με την Ουκρανία. Η επιχειρηματολογία αυτή θα ήταν απολύτως λογική υπό δύο προϋποθέσεις: πρώτον, αν όλοι όσοι πρωταγωνίστησαν στον δημόσιο διάλογο απευθύνοντας δριμύ «κατηγορώ» εναντίον των καλλιτεχνών είχαν διοργανώσει και είχαν μετάσχει τουλάχιστον και οι ίδιοι στο παρελθόν σε μια συναυλία, σε μια παρουσίαση βιβλίου, σε μια πολιτική συγκέντρωση που κατήγγειλε τον θύτη σε πολεμική αναμέτρηση ή αν εξέφραζαν την οργή τους για τα χτυπήματα στους αμάχους και τους πρόσφυγες. Είχε αυτή την ευκαιρία η ντεμέκ φιλελεύθερη διανόηση της πατρίδας μας! Στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας.
Όταν το ΝΑΤΟ επιτέθηκε στους αδελφούς μας Σέρβους και οι άμαχοι, που δολοφονούνταν με βομβαρδισμούς από αέρος, βαπτίζονταν κυνικά από τους εκπροσώπους Τύπου της συμμαχίας «παράπλευρες απώλειες». Θυμάστε να το έκαναν για να ζητούν σήμερα τον λόγο κουνώντας το δάχτυλο; Η δεύτερη προϋπόθεση είναι να μην υπήρχε στο εσωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών ούτε μία φωνή που να θεωρεί ότι έχει και η Αμερική ευθύνες γι’ αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ουκρανία. Τότε, ναι! Δεν θα μπορούσε ποτέ να εξισωθεί ο θύτης με το θύμα. Αλλά, δυστυχώς ή ευτυχώς, τέτοιες φωνές υπάρχουν και στην Αμερική. Μπορεί οι απόψεις τους να μη μεταδίδονται από τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς της πατρίδας μας, μπορεί να μην τις ακούμε από τα ραδιόφωνα.
Μπορεί ο Τύπος στη μεγάλη του πλειονότητα να μην τις δημοσιεύει, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν. Υπό το φως της αντιπαράθεσης, λοιπόν, για τον πολιτικό συμβολισμό της συναυλίας, για το τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται, μελέτησα ξανά την πρόσφατη ομιλία του γερουσιαστή Μπέρνι Σάντερς στην εθνική αντιπροσωπία των Ηνωμένων Πολιτειών. Πρόκειται για κορυφαίο στέλεχος των Δημοκρατικών. Διεκδίκησε στο παρελθόν το χρίσμα του υποψήφιου προέδρου, εκπροσωπεί -ας πούμε- την αριστερή πτέρυγα του κόμματος που κυβερνά σήμερα τη μεγάλη αυτή χώρα. Πρόκειται για μια ομιλία εξαιρετικά αποκαλυπτική, εξαιρετικά αιχμηρή, εξαιρετικά δηκτική, για την οποία κανείς δεν τόλμησε να τον κατηγορήσει ότι παίρνει το μέρος του θύτη Βλαντιμίρ Πούτιν. Διακρίνει κανείς σε αυτήν δύο άξονες: τις προσωπικές του απόψεις, αλλά και τις απόψεις κορυφαίων Αμερικανών αξιωματούχων με εμπλοκή στη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής της υπερδύναμης. Ενας από αυτούς είναι ο πρώην υπουργός Αμυνας του Μπιλ Κλίντον, Γουίλιαμ Πέρι, ο οποίος στο παρελθόν, το 2017, δήλωσε ότι για όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία μπορεί τώρα να ευθύνεται ο Πούτιν, αλλά στο παρελθόν το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης το είχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής! Ο Πέρι το είπε.
Ένας άλλος είναι ο σημερινός επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της υπερδύναμης Μπιλ Μπερνς. Ο νυν αρχηγός της CIA διετέλεσε το 1995 σύμβουλος Πολιτικών Υποθέσεων στην αμερικανική πρεσβεία της Μόσχας. Στα απομνημονεύματά του μετά τη συνταξιοδότησή του από το διπλωματικό σώμα αναφέρει ρητά ότι η εναντίωση στην εξάπλωση του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία ήταν καθολική και διέτρεχε ως άποψη όλο το πολιτικό σύστημα της Ρωσίας.
Σε σημείωμα που έστειλε ο ίδιος, το 2018, στην πρώην σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας Κοντολίζα Ράις ανέφερε ότι η μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ ήταν «κόκκινη γραμμή» για όλη την ελίτ της Ρωσίας και όχι μόνο για τον Πούτιν, και θεωρείτο πρόκληση ασφαλείας για τα συμφέροντα της Μόσχας. Ο Μπερνς τα γράφει αυτά. Και, βεβαίως, ας μη λησμονείται και το περίφημο άρθρο του Χένρι Κίσιντζερ από το 2014, ότι τυχόν εμμονή της Δύσης περί ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ θα προκαλέσει πόλεμο.
Ο ίδιος ο Μπέρνι Σάντερς στην ομιλία του, πέραν της αναφοράς και της παραπομπής στα επιχειρήματα νυν και πρώην Αμερικανών αξιωματούχων, εξέφρασε μέσα στην εθνική του αντιπροσωπία την άποψη ότι αυτό που πράττει ο Πούτιν στην Ουκρανία στην πραγματικότητα αποτελεί την εφαρμογή του Δόγματος Μονρόε για τις σφαίρες επιρροής και είναι υποκριτικό να μην το λέμε.
Όπως υπενθύμισε, με βάση αυτό το δόγμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δώσει στον εαυτό τους το δικαίωμα να κινούνται εναντίον οποιασδήποτε χώρας του κόσμου, όσο μακριά κι αν βρίσκεται αυτή, αν εκείνες εκτιμούν ότι υπάρχει πρόκληση ασφαλείας για τα συμφέροντά τους.
Ο Σάντερς τόνισε ότι η χώρα του έχει -προσοχή στο ρήμα- υπονομεύσει έτσι 12 χώρες στη Λατινική, στην Κεντρική Αμερική και την Καραϊβική. Θύμισε επίσης ότι στο παρελθόν οι Ηνωμένες Πολιτείες επενέβησαν στο Βιετνάμ, στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, με συνέπεια τον εκτοπισμό εκατομμυρίων κατοίκων από το έδαφός τους.
Και τόνισε ότι τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν τόσο ρόδινα όσο προβάλλονταν εκείνη την εποχή από την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της χώρας. Το Ιράκ μάλιστα είναι χαρακτηριστική περίπτωση, καθώς Αμερική και Αγγλία θεώρησαν -με πρόσχημα τα ανύπαρκτα, όπως αποδείχτηκε, όπλα μαζικής καταστροφής που θεωρείτο ότι είχε στην κατοχή του ο Σαντάμ- πως υπήρχε πρόκληση ασφαλείας για τα συμφέροντά τους εκατομμύρια μίλια μακριά από τις ακτές τους. Ο Αμερικανός γερουσιαστής διερωτήθηκε φωναχτά, χωρίς να τον κατηγορήσει κανείς ως ισαποστασίτη, το εξής: «Δεν θα λέγαμε τίποτα αν το Μεξικό ή η Κούβα εντάσσονταν σε μια στρατιωτική συμμαχία αντίπαλη προς τις ΗΠΑ; Θα λέγαμε ότι είναι ανεξάρτητες και κυρίαρχες χώρες;»
Γι’ αυτό που είπε υπάρχει, βέβαια, απάντηση από το παρελθόν: Το πώς αντέδρασε η Αμερική όταν εγκαταστάθηκαν σοβιετικοί πύραυλοι μια ανάσα από τα σύνορά της, στην Κούβα! Και το πάρθιο βέλος του γερουσιαστή ήταν το εξής: Η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία δεν είναι η λύση, αλλά δεν είναι λύση και η αδιαλλαξία του ΝΑΤΟ. Για όλα όσα είπε ο Μπέρνι Σάντερς δεν πέρασε από λαϊκό δικαστήριο στην Ουάσινγκτον ή στη Νέα Υόρκη. Δεν τον επέκριναν τα τρολ του Δημοκρατικού Κόμματος, αν υπάρχουν. Δεν τον ειρωνεύτηκε ο γιος του προέδρου Μπάιντεν.
Στη μεγάλη αυτή χώρα, ακόμα κι αν διαφωνεί κανείς, επιτρέπεται η διαφορετική άποψη. Γιατί φιλελευθερισμός δεν σημαίνει επιβολή της μίας και μοναδικής άποψης και ο λιθοβολισμός της άλλης. Φιλελευθερισμός σημαίνει σεβασμός προς τη διαφορετική άποψη, έστω κι αν διαφωνούμε με αυτήν ριζικά. Βεβαίως, στη χθεσινή συναυλία υπάρχουν κι άλλες προεκτάσεις.
Η υπεραντίδραση κατά της πραγματοποίησής της -δυστυχώς για τον φιλελεύθερο κεντροδεξιό χώρο, που δεν θα καταλάβει ποτέ πώς ενεργοποιούνται τα ανακλαστικά των αντιπάλων του- στην πραγματικότητα βοηθά τη διασπασμένη και διαλυμένη Αριστερά και σοσιαλδημοκρατία να συναντηθεί ξανά και να συσπειρωθεί για τη δημιουργία μετώπου κατά της κυβέρνησης. Κάτι που θα το πληρώσει ακριβά ο τόπος, αν μεταφραστεί και σε πολιτικό αποτέλεσμα. Αν το ισχυρότατο αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο, που αντέχει ακόμα, υπερκεραστεί από το ενωμένο αριστερό ΠΑΣΟΚ αντιδεξιό μέτωπο. Σε συνθήκες απλής αναλογικής. Αλλά ποιος έχασε το μυαλό του για να το βρουν στο Μαξίμου;
Όταν η εξωτερική πολιτική γίνεται όχημα για την έκφραση ακραίου πολιτικού χουλιγκανισμού με απόλυτα διλήμματα, του τύπου «ή από εδώ ή από εκεί», στο τέλος -αυτό έχει δείξει η νεότερη πολιτική μας ιστορία- η Κεντροδεξιά ανασταίνει την πεθαμένη Αριστερά και Κεντροαριστερά. Η κατανόηση, όμως, του ιδεολογικού περιβάλλοντος στην πατρίδα μας και η αποφυγή των παγίδων απαιτούν βαθιά γνώση της Ιστορίας. Και μεταφορά της ιστορικής εμπειρίας στον πολιτικό λόγο και στην πολιτική δράση της κεντροδεξιάς παράταξης. Θα επανέλθω αναλυτικώς.
