Η καθυστερημένη, πλην ορθή, απόφαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη να αρχίσουν επιτέλους οι έρευνες για την εξόρυξη ελληνικών υδρογονανθράκων επαναφέρει στη σκέψη μας τις οδυνηρές αναμνήσεις μιας ολόκληρης ιστορικής περιόδου της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής: της περιόδου 2009-2022.
Από τον Μανώλη Κοττάκη
Όλα όσα πληρώνουμε σήμερα στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος οφείλονται σε όσα δεν κάναμε για να προετοιμάσουμε το μέλλον σε αυτό το επίμαχο χρονικό διάστημα. Το οποίο απεδείχθη εκ του αποτελέσματος κρισιμότατο για την ενεργειακή θωράκιση της πατρίδας μας. Με συνέπεια να τρέχουμε σήμερα ασθμαίνοντες να κάνουμε γεωτρήσεις στα Ιωάννινα, στο Ιόνιο και στην Κρήτη, μήπως και αναπληρώσουμε τα κενά στην ενεργειακή ασφάλεια της χώρας.
Δυστυχώς, όμως, η πατρίδα μας πλήρωσε και εξακολουθεί να πληρώνει τα επίχειρα του λαϊκισμού του ΠΑΣΟΚ και της επικράτησης των δυνάμεων της υποτέλειας. Οι οποίες επί 13 ολόκληρα χρόνια έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να ακυρώσουν την τελευταία απόπειρα εκλεγμένης κυβέρνησης και εκλεγμένου πρωθυπουργού να καταστεί η Ελλάς ανεξάρτητο κράτος. Αξίζει, λοιπόν, να θυμηθούμε προς παραδειγματισμό μας τι συνέβη μεταξύ των ετών 2009-2022.
Στο μακρινό 2009, η κυβέρνηση Καραμανλή έκανε μια προσπάθεια, η σημασία της οποίας θα αναγνωστεί καλύτερα από τον ιστορικό του μέλλοντος: Προσπάθησε να καταστήσει την Ελλάδα τον βασικό ενεργειακό κόμβο της Ευρώπης, να παρακάμψει με τον αγωγό South Stream τα τουρκικά Δαρδανέλια και τη σημασία τους για τη μεταφορά πετρελαίου και, βεβαίως, να διασφαλίσει για πάντα την ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας μας, και μάλιστα σε ιδιαιτέρως χαμηλές τιμές. Δεν θα μπορούσε να είναι αποδεκτό για την Ελλάδα αυτό που συμβαίνει σήμερα, όλοι οι αγωγοί από τους οποίους προμηθευόμαστε φυσικό αέριο να περνούν από τουρκικό έδαφος. Η υποστήριξη του South Stream υπήρξε κατά βάση πολιτική, εθνική και αντιτουρκική. Όχι φιλορωσική και αντιαμερικανική. Η απόπειρα αυτή υπονομεύτηκε εν τη γενέσει της με την αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης.
Η Ελλάς έγινε τα έτη 2008 και 2009 Ουκρανία πολύ πριν γίνει η Ουκρανία «Ουκρανία», το 2014. Πριν από την Πορτοκαλί Επανάσταση προηγήθηκαν η μαύρη επανάσταση του Δεκεμβρίου του 2008, οι φωτιές και η έκρηξη λαϊκισμού με αφορμή την καταρριφθείσα από τη Δικαιοσύνη σκευωρία του Βατοπαιδίου. Η κυβέρνηση έπεσε, ο αγωγός ακυρώθηκε, τα προνόμια χάθηκαν. Και τη θέση του South Stream έλαβε ο Turk Stream. Όλοι σήμερα συμφωνούν ότι η Ελλάς θα είχε ρυθμίσει το χρέος της και δεν θα είχε υπαχθεί στα Μνημόνια και στο ΔΝΤ αν είχε αναδειχθεί σε ενεργειακό κόμβο της Ευρώπης, όπως ήταν η απόφαση του Καραμανλή, την οποία στήριζε ο κεντροαριστερός πρωθυπουργός της Ιταλίας Ρομάνο Πρόντι (στο νέο βιβλίο μου υπάρχουν τα απόρρητα πρακτικά των συνομιλιών Καραμανλή – Πρόντι). Η νέα κυβέρνηση Παπανδρέου εγκατέλειψε πλήρως το σχέδιο αυτό, δέχθηκε την υπαγωγή της Ελλάδος στο ΔΝΤ για να μην μπορέσει ποτέ ξανά η Ελλάς να κάνει δοκιμή ανεξαρτησίας και προσανατόλισε την ελληνική εξωτερική πολιτική στην κατασκευή του East Med. Kαι, μολονότι ψήφισε εσωτερική νομοθεσία για τη διεύρυνση των εξωτερικών ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας (νόμος Μανιάτη), ουδέποτε αποπειράθηκε να πραγματοποιήσει εξορύξεις υδρογονανθράκων στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο.
Ο τότε υπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Δρούτσας είχε αποκρούσει χλευαστικά τα αιτήματα για ανακήρυξη ελληνικής ΑΟΖ, υποστηρίζοντας ειρωνικά ότι αυτή η έννοια είναι σήμερα της «μόδας» (δήλωση σε εκπομπή που κάναμε με τον Βασίλη Πάικο στον 9.84). Ταυτόχρονα, ήταν προφανές ότι δεν υποστήριζε με θέρμη τα κυπριακά σχέδια για εξορύξεις υδρογονανθράκων από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Ο σερ Βασίλης Μαρκεζίνης αποκαλύπτει σε βιβλίο του για την εξωτερική πολιτική (εκδόσεις Λιβάνη) την εξομολόγηση Κύπριου υπουργού, με βάση την οποία η κυβέρνηση Παπανδρέου είχε απαιτήσει από την κυπριακή κυβέρνηση να μην ανακηρύξει ΑΟΖ βορείως της νήσου! Δυστυχώς, τα παρατράγουδα για την ΑΟΖ συνεχίστηκαν και επί κυβερνήσεως Σαμαρά. Ενώ ο πρωθυπουργός και ο στενός του σύμβουλος Χρύσανθος Λαζαρίδης είχαν εκπονήσει τότε σχέδιο ανακήρυξης της ΑΟΖ, προκειμένου να αρχίσουν οι έρευνες για την εξόρυξη υδρογονανθράκων (θα κατετίθεντο συντεταγμένες στον ΟΗΕ), δυστυχώς μέλος του τότε υπουργικού συμβουλίου «κάρφωσε» το σχέδιο του πρωθυπουργού στον ξένο παράγοντα, ειδοποιήθηκαν οι Τούρκοι και όλα τελείωσαν. Απέμενε μόνο ο East Med.
H κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ συστηματοποίησε τις επαφές για την κατασκευή του East Med με Ισραήλ, Κύπρο και ΗΠΑ, θεωρώντας ότι αυτό το project εξυπηρετεί το εθνικό συμφέρον. Ταυτόχρονα, προκήρυξε έρευνες των ΕΛΠΕ για εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Κρήτη. Αίφνης, όμως, λίγο μετά τις ευρωεκλογές του 2019, ο πρωθυπουργός κύριος Τσίπρας ακύρωσε αναιτίως τους διαγωνισμούς! Επικαλούμενος, όπως ο Παπανδρέου το 2009, την… προστασία του περιβάλλοντος. Στην πραγματικότητα, όμως, για να εναρμονιστεί με τη νέα αμερικανική εξωτερική πολιτική της πράσινης ανάπτυξης. Ως συνέχεια του Γεωργίου Παπανδρέου! Εμενε, λοιπόν, μόνο στο τραπέζι ο East Med.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη άρχισε να παίρνει αποστάσεις από το σχέδιο μετά την ελληνοτουρκική κρίση του 2020 στο Αιγαίο, και το μόνο που απέμενε ήταν ο ενταφιασμός του αγωγού από τους Αμερικανούς. Πράγμα το οποίο συνέβη πανηγυρικά, με το γνωστό non paper τον περασμένο Δεκέμβριο. Δώδεκα χρόνια επένδυσης από τέσσερις διαφορετικές κυβερνήσεις πετάχθηκαν στα σκουπίδια! Ποια είναι τα βασικά συμπεράσματά μας από αυτή την οδυνηρή αναδρομή σε πρόσωπα και γεγονότα; Απλή: Η Δύση έριξε μια κυβέρνηση στην Ελλάδα (Καραμανλή), συμμάχησε με μια άλλη (Παπανδρέου), υπονόμευσε μέσω δικών της προσώπων την ανακήρυξη της ΑΟΖ (από την κυβέρνηση Σαμαρά), επέτρεψε στην Τουρκία να παρεμποδίσει άνευ κυρώσεων τις εξορύξεις στην κυπριακή ΑΟΖ και, τέλος, έπαιξε τις καθυστερήσεις με τον ανέφικτο αγωγό East Med με έναν και μόνο στόχο: Να κερδίσει τον χρόνο που της έλειπε για να παράξει ικανές προς πώληση ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Δύση. Τις οποίες καλούμαστε να αγοράζουμε οκτώ φορές πιο ακριβά από όσο πωλούνται στην ίδια την Αμερική. Επιστρέφω στο 2009: Αμφιβάλλει μετά ταύτα κανείς ότι το έτος 2009, επί κυβερνήσεως Κώστα Καραμανλή, έγινε η πρώτη μεγάλη δοκιμή εθνικής ανεξαρτησίας στην Ελλάδα, η οποία και κατεπνίγη; Οποιος εξακολουθεί ας μελετήσει το νέο βιβλίο μου, το οποίο γνωστές δυνάμεις της πατρίδας μας έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να παρασιωπηθεί.
