Αν θέλει να δει κανείς τι παράταξη ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής το 1974, δεν έχει παρά να παρατηρήσει προσεκτικά τη διάταξη των προσώπων στην πρώτη σειρά κατά τη διάρκεια του ετήσιου μνημοσύνου του που τελέστηκε χθες στον τάφο του στο ομώνυμο ίδρυμα, στα βραχώδη της Φιλοθέης. Οι φωτογραφίες του Γουλιέλμου Αντωνίου είναι αποκαλυπτικές.
Από τον Μανώλη Κοττάκη
Δίπλα στον δισέγγονο της Πηνελόπης Δέλτα, απόγονο του Εμμανουήλ Μπενάκη πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, στεκόταν ισότιμος ο επί δεκαετίες (από το 1961) πιστός οικονόμος του. Ο ταπεινός και ωραίος Μυκονιάτης Θεόδωρος Χαριτόπουλος, που καμαρώνει συγκινημένος σήμερα επειδή «κληρονόμησε» (εκτός από αμέτρητες εμπειρίες δίπλα του) και τον αριθμό του προσωπικού κινητού του Εθνάρχη. Δίπλα στον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή στεκόταν ισότιμη η σοβαρή και μετρημένη γραμματέας του, Πέγκυ Βεζανή.
Δίπλα και απέναντι στον Κώστα Καραμανλή τον νεότερο, επιτυχημένο υπουργό Υποδομών σήμερα, στα χνάρια του θείου του, στέκονταν ισότιμοι όλοι οι εν ζωή φρουροί του Εθνάρχη. Συγκινημένοι και αυτοί, θυμούνταν την ημέρα που ο μεγάλος Μακεδόνας προσπαθούσε να τους πείσει να μην τον βάλουν στο φορείο -δεν το σήκωνε η περηφάνια του- και να μην τον πάνε στο «Υγεία».
Δίπλα στον Αχιλλέα Καραμανλή και τον Πέτρο Μολυβιάτη, οι οποίοι θαλεροί κατά την ένατη δεκαετία της ζωής τους ηγούνται του ιδρύματος, στέκονταν ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, υιός δασκάλου από την Καλαμάτα. Ο βουλευτής Νικήτας Κακλαμάνης, υιός ναυτικού από την Ανδρο.
Ο βουλευτής Γιώργος Κουμουτσάκος, υιός γενικού διευθυντή του υπουργείου Εργασίας, στενού συνεργάτη του Κώστα Λάσκαρη. Ο Γιώργος Αλογοσκούφης, υιός ναυτικού πράκτορα Πειραιώς με καταγωγή από την Ιτέα. Ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης, υιός απλού αγωνιστή του μόχθου από το Ρέθυμνο. Και Δημήτρης Αβραμόπουλος, υιός αστυνομικού από την Ηλεία. Από τους νεότερους, ο υφυπουργός Γιώργος Καραγιάννης, Θεσσαλονικιός, στέλεχος της ΔΑΠ Ξάνθης.
Αυτή ήταν και είναι λοιπόν η παράταξη που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Λαϊκή και αστική. Μαζί. Ούτε σκέτο λαϊκή ούτε σκέτο αστική. Μια μεγάλη ισότιμη ομάδα ανθρώπων, οι οποίοι, ανεξαρτήτως καταγωγής, διακρίνονταν από ένα κοινό χαρακτηριστικό: την ποιότητα και το ήθος. Οι δε αγωνίες και οι έγνοιες τους ήταν επίσης κοινές: η πατρίδα, τα εθνικά θέματα, η θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη και στον κόσμο, η παιδεία και ο πολιτισμός, οι ανάγκες των λαϊκών πλειοψηφιών που στοιχίζονται στις τάξεις της δεκαετίες τώρα και παραδίδουν τη σκυτάλη από γενεά σε γενεά. Έτσι κατάφερε να παραμείνει ακμαία και δυναμική η φιλελεύθερη συντηρητική παράταξη έως τις μέρες μας. Διά της παράδοσης της σκυτάλης. Και έτσι περνά τις πολιτικές θύελλες αλώβητη: Με πίστη στην ταυτότητά της και στην υπεροχή των αξιών που την «μπόλιασε» ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.
Ήταν λογικό λοιπόν, αφού ο ιερεύς είπε το «δι’ ευχών» και κάτι ακόμη υπαινικτικό για την Ανάσταση, οι ολίγοι που προσεκλήθησαν στο μνημόσυνο να γίνουν ένα μελίσσι και να ανταλλάσσουν σκέψεις και προβληματισμούς για την πορεία του τόπου και της παράταξης.
Δεδομένου ότι στην τελετή δεν παρέστη κάποιο μέλος της οικογένειας Μητσοτάκη, τους απελευθέρωνε εν τίνι μέτρω, μολονότι σε όλα τα σχόλια που ακούσαμε δεν υπήρξε κακή λέξη για τον πρωθυπουργό. Για τα εξωτερικά ακούσαμε ότι «στο εξωτερικό εισπράττουμε συμπάθεια για τα αιτήματά μας και όχι στήριξη». Ότι πρέπει «να αλλάξουμε λεξιλόγιο για την Τουρκία και να ομιλούμε πλέον για τουρκική απειλή, όχι για τουρκική προκλητικότητα». Οτι «δεν είναι δυνατόν να σπάνε τις κυρώσεις κατά του Πούτιν οι Τούρκοι, αλλά η πίεση να ασκείται σε εμάς να τα βρούμε στο Αιγαίο και να συνεκμεταλλευτούμε από κοινού με τους γείτονες το κοίτασμα δυτικά της Κρήτης».
Οτι «δεν είναι δυνατόν μετά τις διαβεβαιώσεις Νούλαντ ότι τα Ελληνοτουρκικά θα είναι πλέον σε ύφεση και να μην ανησυχούμε, οι Τούρκοι να κάνουν σουρωτήρι το Αιγαίο και να αποφασίζει σωστά ο ΓΕΕΘΑ να τους πετάξει έξω από την άσκηση Tiger». Για τον πόλεμο ακούσαμε μεγάλη ανησυχία για τη διάρκειά του, καθώς, όπως φαίνεται, «εμείς θα πληρώσουμε τα σπασμένα των άλλων» και ότι «δεν επαναλαμβάνεται η Ιστορία, αλλά οι άνθρωποι επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη». Όσον αφορά την πολιτική κατάσταση, τέλος, ακούσαμε τι συμβαίνει στις γειτονιές του λεκανοπεδίου που κοχλάζουν από οργή. Τι κλίμα εισέπραξαν στελέχη της παράταξης στις συνοικίες των Αθηνών τις ημέρες του Αγίου Πάσχα.
«Σε πλησιάζουν οι γυναίκες και, πριν προλάβεις να πεις κιχ, σου βγάζουν από την τσάντα τους τούς λογαριασμούς του ρεύματος και σ’ τους τρίβουν στο πρόσωπο! Και διαμαρτύρονται! Τι είναι αυτή η ρήτρα αναπροσαρμογής που είναι μεγαλύτερη από το κόστος κατανάλωσης του ρεύματος που έκαψα, μου λες; Ο,τι και να τους πεις για την επιδότηση, ό,τι και να τους απαντήσεις, δεν ακούν. Είναι φουντωμένες. Σου λένε: «Εγώ έχω να πληρώσω τόσα! Πώς θα τα βγάλω πέρα;» Κοινή πεποίθηση όλων όσοι συνομιλούσαν χαμηλόφωνα κάτω από την προτομή του χαμογελαστού Εθνάρχη που ευρίσκεται στην είσοδο του ιδρύματος (είναι αντιπροσωπευτικότερη από έναν πίνακα του Τέτση που είναι τοποθετημένος εσωτερικά στα γραφεία) ήταν η εξής: «Δεν αντέχει η παράταξη τρίτο και τέταρτο λογαριασμό ρεύματος με ρήτρα αναπροσαρμογής. Θα πάθουμε ζημιά. Ελπίζουμε να το καταλαβαίνει ο πρωθυπουργός».
Τους απάντησα ότι ο κύριος Μητσοτάκης γνωρίζει άριστα τα πολιτικά δεδομένα, η τελευταία μέτρηση που του παρέδωσε ο Θόδωρος Λιβάνιος αυτό αναδεικνύει ως νούμερο ένα πρόβλημα της κυβέρνησης. Τους απάντησα επίσης ότι με βάση το ρεπορτάζ ο κ. Μητσοτάκης δεν πρόκειται να πάει σε εκλογές αν δεν μειωθούν στα πρότερα επίπεδα οι λογαριασμοί του ρεύματος. Αν τους έπεισα είναι άλλο θέμα. Γι’ αυτό, όταν η ωραία αυτή συνάντηση αναμνήσεων και ανησυχιών όδευε προς το τέλος της, συνομίλησα δι’ ολίγον με τον αειθαλή Αχιλλέα Καραμανλή. Εναν άνθρωπο με σπάνιο πολιτικό αισθητήριο – ο μόνος που προέβλεψε ότι θα γίνει δημοψήφισμα το 2015.
«Διανύω τα 93, ξεπέρασα και τον Πρόεδρο που “έφυγε” στα 92!» μου είπε χαμογελαστός και δεν έχασε την ευκαιρία να με πειράξει: «Ποιος να το έλεγε ότι θα ερχόταν μια μέρα που η “Εστία” θα έγραφε καλή κουβέντα για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή!» «Είχε αρχίσει να αναγνωρίζει το έργο του ο Αλέξης Ζαούσης» παρενέβη ο ακριβοδίκαιος Προκόπης Παυλόπουλος. Φεύγοντας, «έπεσα» πάνω στον διοικητικό υπάλληλο του ιδρύματος Χρήστο Σκρέκα, ο οποίος βρίσκεται εκεί από το 1985. Από την πρώτη μέρα λειτουργίας του.
Θυμόταν τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να πηγαίνει εκεί κάθε πρωί στην άνυδρη πενταετία 1985-90 και να επιμελείται το αρχείο του, αλλά και αργότερα ως Πρόεδρος, αραιότερα. Στα αρχεία του, όπως μου εξομολογήθηκε προσφάτως κορυφαίος συνεργάτης του, υπάρχουν καυτές επιστολές του προς εξέχοντα στελέχη της παράταξης για το Μακεδονικό, είναι νωρίς όμως για να αποχαρακτηριστούν. Σκέφτηκα κατεβαίνοντας το πλατύσκαλο του κτιρίου επί της οδού Καραϊσκάκη 6 ότι αυτή τη φορά το παρελθόν δεν με συγκλονίζει με την επικαιρότητά του. Παραδόξως.
Πιο πολύ με συγκλονίζει το μέλλον που έρχεται. Και το ερώτημα είναι: Μήπως τελικώς αντί για τους λογαριασμούς της ΔΕΗ χρειάζεται ρήτρα αναπροσαρμογής σε αυτό το νέο μέλλον που ξημερώνει η παράταξη; Ας ελπίσουμε ότι θα ακούσουμε τις απαντήσεις στο τακτικό συνέδριό της την προσεχή εβδομάδα.
