Η αναδιάταξη των δυνάμεων στην εσωτερική σκακιέρα και η αστάθεια που αυτή προκαλεί στο πολιτικό σύστημα είναι η νέα παράμετρος του πολιτικού παιχνιδιού, όπως αυτή προέκυψε από τη θυελλώδη συνεδρίαση της Βουλής της Παρασκευής.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Κάτι που ήδη αποτυπώθηκε στη δημοσκόπηση της GPO για τα «Νέα του Σαββατοκύριακου», η οποία συρρικνώνει τη διαφορά μεταξύ Νέας Δημοκρατίας – ΣΥΡΙΖΑ σε 6 μονάδες. Η διαφαινόμενη αλλαγή στους εσωτερικούς συσχετισμούς δεν είναι όμως ο μοναδικός πονοκέφαλος για τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Έχουν ήδη προστεθεί στην καθημερινότητά του δύο ισχυρότεροι: ο πονοκέφαλος της Κομισιόν και ο πονοκέφαλος των αγορών που έβαλαν πάλι στα ραντάρ τους την πατρίδα μας. Και τιμολογούν με πολύ μεγάλη προσοχή και αυστηρότητα τον κίνδυνο της επερχόμενης πολιτικής αστάθειας.
Όσον αφορά την Κομισιόν, από την πρώτη στιγμή η εφημερίδα μας εντόπισε το πρόβλημα στις σχέσεις Αθηνών – Βρυξελλών και επέμεινε ότι η κρίση των υποκλοπών έχει και διεθνή χαρακτήρα. Και δεν αντιμετωπίζεται με τους κλασικούς ελληνικούς πολιτικούς όρους. Το Σάββατο το μεγάλο τηλεοπτικό δίκτυο euronews μετέδωσε ρεπορτάζ με τίτλο «Η Ελλάδα σε εντεινόμενη διαμάχη με την Ευρωπαϊκή Ενωση».
Η υπόθεση των υποκλοπών είναι η κορωνίδα της κρίσης. Δεν είναι η ίδια η κρίση. Είναι γνωστό ότι αυτή τη στιγμή διεξάγεται στο παρασκήνιο των Βρυξελλών μάχη ούτως ώστε να μην έρθει στην Ελλάδα η Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ασχολείται με το σύστημα Predator και να μη δεχτεί σε ακρόαση τις εταιρίες και τους εμπλεκομένους. Για να αποτραπεί το ενδεχόμενο, βάζει μάλιστα πλάτη στη Νέα Δημοκρατία η αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου και ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Εύα Καϊλή. Την ίδια ώρα η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δέχεται επικρίσεις από ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης (euroactiv) για το γεγονός ότι δεν τοποθετείται για την ελληνική υπόθεση και κατηγορείται ανοιχτά ότι το πράττει διότι η ελληνική κυβέρνηση έδωσε μια μεγάλη δουλειά σε εταιρία του συζύγου της, ο οποίος δραστηριοποιείται στο επιχειρείν.
Ωστόσο, πέρα από την υπόθεση των υποκλοπών, στην Κομισιόν υπάρχει έντονη δυσφορία και είναι ζήτημα αν θα εκδηλωθεί και με διαχειριστικό έλεγχο για τον τρόπο που διαχειρίζεται η Ελλάδα τα κονδύλια του ΕΣΠΑ για την πανδημία. Δεν τους αρέσει που οι ενισχύσεις έγιναν επιδόματα. Υπάρχει επίσης έντονη δυσφορία για τον τρόπο που διαχειρίζεται η κυβέρνηση τα ευρωπαϊκά κονδύλια για το Μεταναστευτικό, και το υπουργείο του κυρίου Μηταράκη είναι στο μικροσκόπιο των υπηρεσιών επιτροπής οι οποίες καλούνται να υπογράψουν εκταμιεύσεις για αμφίβολα έργα. Υπάρχει επίσης δυσφορία για το γεγονός ότι τα 130 έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία θα αρχίσουν να «τρέχουν» από τον Ιανουάριο, θα τα μοιραστούν, όπως λέγεται στο παρασκήνιο, «και πάλι 10 άνθρωποι».
Εννοούν τους Ελληνες ολιγάρχες. Όσο, λοιπόν, υπάρχει και θα κλιμακώνεται η διένεξη της κυβέρνησης με την Κομισιόν -δεν αναμένεται αλλαγή στάσεως μέσα στην προεκλογική περίοδο από την Αθήνα- τόσο τα πολιτικά προβλήματα του πρωθυπουργού θα αυξάνονται. Η Κομισιόν, άλλωστε, είναι μια ωραία μπάμπουσκα. Βλέπει κανείς τις Βρυξέλλες, αλλά, αν την ανοίξεις, θα βρεις μέσα της τη σφόδρα δυσαρεστημένη με την Ελλάδα Γερμανία. Γιατί δυσαρεστημένη; Δυσαρεστημένη για τον τρόπο που προωθείται η διανομή των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, για τα οποία ήδη υπάρχει παρασκηνιακή συμπλοκή μεταξύ των Ελλήνων ολιγαρχών. Δυσαρεστημένη επειδή η Ελλάδα αγόρασε εξοπλισμούς από την Αμερική και τη Γαλλία, αλλά αγνόησε τη Γερμανία που- κατά την οπτική του Βερολίνου- της ενέκρινε τις δόσεις για μισθούς και συντάξεις τον καιρό της χρεοκοπίας. Δυσαρεστημένη επειδή η Ελλάδα αρνείται μέχρι ώρας να συνεννοηθεί με την Τουρκία για τη συνεκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της Μεσογείου, σε μια περίοδο που ο Βορράς της Ευρώπης καίγεται για το τελευταίο γραμμάριο ενέργειας.
Κομισιόν και Γερμανία, λοιπόν, είναι το ένα μέτωπο. Υπάρχει όμως και δεύτερο. Οι αγορές επανακάμπτουν δριμύτερες. Το εκτεταμένο άρθρο του δημοσιογράφου Χιούγκο Ντίξον στο πρακτορείο Reuters για τις προοπτικές της ελληνικής κυβέρνησης και για το γεγονός ότι η Ελλάδα άρχισε να ανησυχεί ξανά τις αγορές αποτελεί ένα ηχηρό καμπανάκι. Ο κύριος Ντίξον δεν μπορεί να κατηγορηθεί ως ακραίος αριστερός, όπως ο Αλεξάντερ Κλαπ των «New York Times», ούτε ως συριζαίος, όπως η εξαιρετική συνάδελφος Νεκταρία Σταμούλη του Politico. Είναι σε ανοικτή γραμμή με τον πρωθυπουργό και έχει φιλοξενηθεί στο σπίτι του στην Τήνο. Ο κύριος Ντίξον, λοιπόν, στο τελευταίο του σημείωμα εστιάζει την προσοχή του στο γεγονός ότι η ελληνική πολιτική αστάθεια έχει αυξήσει αυτή την περίοδο τα επιτόκια του δεκαετούς ελληνικού ομολόγου στο 3,9%, περισσότερο και από την πίεση που δέχονται σήμερα τα ιταλικά ομόλογα, σε μια περίοδο που η Ιταλία διανύει πραγματική περίοδο πολιτικής αστάθειας.
Ο κύριος Ντίξον αναφέρεται σε όλα τα πιθανά πολιτικά σενάρια στην Ελλάδα, υποστηρίζει ότι πλέον, μετά την υπόθεση των υποκλοπών, είναι πολύ δύσκολη η κατάκτηση της αυτοδυναμίας για τη Νέα Δημοκρατία, θεωρεί απίθανο τον συνασπισμό ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ, κάνει νύξη για οικουμενική κυβέρνηση τεχνοκρατών, ακόμη και για αλλαγή πρωθυπουργού μέχρι τις εκλογές, επισημαίνοντας όμως ότι κανένα από τα σενάρια αυτά δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημα της πολιτικής αστάθειας που αντιμετωπίζει πλέον η Ελλάδα. Η εφημερίδα μας είναι σε θέση να γνωρίζει ότι διεθνή funds που δανείζουν την Ελλάδα ζητούν από τους συνεργάτες τους στην Αθήνα να τους κάνουν πλήρη ανάλυση του εκλογικού νόμου με όλες τις παραμέτρους του. Με τι ποσοστό θα είναι αυτοδύναμη η Νέα Δημοκρατία, αν το μπόνους 40 εδρών δικαιούται να το λάβει ή όχι ένας προεκλογικός συνασπισμός Τσίπρα – Ανδρουλάκη (τους ανησυχεί το σενάριο) και λοιπά. Τα reports πάνε κι έρχονται. Οι άνθρωποι ψάχνουν και την τελευταία λεπτομέρεια της δαιδαλώδους ελληνικής πολιτικής ζωής προτού τοποθετήσουν τα χρήματά τους στην Ελλάδα.
Τούτων δοθέντων, η υπόθεση των υποκλοπών είναι μία από τις παραμέτρους του συνολικού προβλήματος, εσωτερικού και διεθνούς, που αντιμετωπίζει πλέον η κυβέρνηση, η οποία μόνη της έφερε τον εαυτό της σε κατάσταση αστάθειας. Μόνη της, γιατί πράγματι με την υπόθεση των υποκλοπών θέλησε εν όψει απλής αναλογικής να ελέγξει την ηγεσία του τρίτου κόμματος που θα ήταν ο αυριανός δυνητικός συνέταιρός της. Μόνη της διότι αντικατέστησε την απλή αναλογική με έναν νέο εκλογικό νόμο, ο οποίος και πάλι δεν δίνει αυτοδυναμία. Μόνη της, επίσης, γιατί επιτρέπει στα οργανωμένα συμφέροντα να συμπεριφέρονται στην κυβέρνηση εν όψει του Ταμείου Ανάκαμψης ως… μεγαλομέτοχοι κοινής εταιρίας που διεκδικούν αυξημένο μέρισμα και με τη δράση τους στο παρασκήνιο αποσταθεροποιούν την κατά τα λοιπά… σύμμαχό τους κυβέρνηση.
Οι διεθνείς αγορές σημείωσαν με τρόμο μία φράση του κυρίου Μητσοτάκη στη Βουλή: ότι οι εκλογές θα φέρουν «τρίμηνη περιπέτεια». Και ότι η υπηρεσιακή κυβέρνηση θα είναι «παράλυτη». Στην πραγματικότητα, ο πρωθυπουργός εννοούσε ότι θα πάμε σε τρεις διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις, καθώς αυτή τη στιγμή με τα δεδομένα που ξέρουμε απορρίπτει το ενδεχόμενο της αλλαγής του εκλογικού νόμου. Ωστόσο, με την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα μέσα και έξω, κανείς δεν μπορεί να αποκλείει τίποτα. Ακόμα και την αλλαγή του εκλογικού νόμου. Και ο Κουτσόγιωργας, άλλωστε, τον άλλαξε λίγο πριν από τις εκλογές του 1989.
Το μείζον πρόβλημα όμως είναι -καταλήγουμε- ότι η κυβέρνηση εμμένει στο να διαχειρίζεται την κρίση των υποκλοπών με εσωτερικούς όρους: δυο τρεις δημοσκοπήσεις που την καθησυχάζουν ότι δεν έχει και μεγάλη φθορά, μια δυο αποθεώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη από την Κοινοβουλευτική Ομάδα (που δίνει ρεσιτάλ «μπιζ» με μαέστρο ενορχηστρωτή τον ναύαρχο Διονύση Χατζηδάκη), για να γίνει σαφές ότι δεν αμφισβητείται η ηγεσία του, αλλαγή ατζέντας για… φυγή προς τα εμπρός με παροχές στη ΔΕΘ (που κι αυτές θα μπουν στο μικροσκόπιο των Βρυξελλών) και πάει λέγοντας.
Δεν μπορεί να βγει έτσι το παιχνίδι. Η κατάσταση επιδεινώνεται σταδιακά μέσα στον χρόνο. Από τη στιγμή που ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κάλεσε ξεδιάντροπα τους βουλευτές της πλειοψηφίας στο φως της ημέρας να ρίξουν την κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός κάνει…κοινοβουλευτικό σεμινάριο γιατί κανείς βουλευτής δεν εξαιρείται από τις παρακολουθήσεις και αποθεώνεται από τους βουλευτές του, τότε έχουν κάθε δίκιο αυτοί που λένε ότι η χώρα κατάντησε απέραντο φρενοκομείο. Αορίστου χρόνου φρενοκομείο. Και στα φρενοκομεία η αστάθεια είναι σύνηθες φαινόμενο. Η σταθερότης, θαύμα.
Υστερόγραφο: Ερχονται καμπές στη διαδρομή ενός πολιτικού που μπορεί μια στιγμή ολόκληρη να καθορίσει το μέλλον. Ο κύριος Μητσοτάκης έζησε μία τέτοια στιγμή την περασμένη Παρασκευή. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ του παραχώρησε τον λόγο για να εξηγήσει στο σώμα ποιος ήταν ο λόγος της παρακολούθησης του Νίκου Ανδρουλάκη. Ο πρωθυπουργός έμεινε ακίνητος στην καρέκλα του. Στην καρέκλα όπου κάθεται κάθισαν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο Κώστας Καραμανλής, ο Αντώνης Σαμαράς. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν μένεις ποτέ ακίνητος. Σηκώνεσαι και απαντάς. Οπως απάντησε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στον Ανδρέα Παπανδρέου το 1976 για το «ανήκομεν εις την Δύσιν». Οπως απάντησε αμέσως στον Ανδρέα Παπανδρέου ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, όταν υπέβαλε εναντίον του πρόταση δυσπιστίας για το Σκοπιανό το 1994.
Οπως διέκοψε τον Γιώργο Παπανδρέου ο Κώστας Καραμανλής το 2005 και μετέτρεψε την πρόταση μομφής σε ψήφο εμπιστοσύνης. Ο αρχηγός της συντηρητικής παράταξης, όταν προκαλείται, σηκώνεται και απαντά. Δεν μένει στήλη άλατος μπροστά στους βουλευτές του.
