Το πρώτο κτύπημα που δέχθηκε η στρατηγική του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, λίγο πριν εκπνεύσει το καλοκαίρι, είναι ότι απώλεσε για το μέλλον τον κυβερνητικό εταίρο με τον οποίο σχεδίαζε να συμμαχήσει: το ΠΑΣΟΚ. Οι υποκλοπές δεν επέφεραν μέχρι σήμερα κάποιο καταστροφικό πλήγμα στην επιρροή της Ν.Δ. στο εκλογικό σώμα, διέλυσαν όμως εν τη γενέσει του το σχέδιο συγκυβέρνησης της Ν.Δ. με το ΠΑΣΟΚ. Μείωσαν δραματικά τις επιλογές της.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Το δεύτερο κτύπημα που δέχθηκε η στρατηγική του κυρίου Μητσοτάκη είναι ότι επλήγη η καλή διεθνής εικόνα του, με συνέπεια να επιστρατεύει σήμερα την εταιρία του Αμερικανού συμβούλου, του κυρίου Γκρίνμπεργκ, για να σώσει οτιδήποτε αν σώζεται. Ειδικά στην Ευρώπη, το κτύπημα ήταν δυνατό. Αλλά και στην Αμερική. Προγραμματισμένες επισκέψεις κορυφαίων αμερικανικών αξιωματούχων στην Ελλάδα μετατίθενται για το 2023, αν δεν αναβάλλονται οριστικώς. Η ζημιά που έκαναν οι «New York Times», το Bloomberg, το Politico, το Reuters, το ΒΒC, η TAZ, το «Spiegel», το BBC, η Welt, η «Liberation», το Euronews, το «Marianne» είναι ασύλληπτη.
To τρίτο κτύπημα που δέχθηκε η στρατηγική Μητσοτάκη ήρθε από τον οίκο αξιολόγησης Moody’s, ο οποίος αρνήθηκε να αναβαθμίσει την οικονομία μας, η οποία ευρίσκεται τρία σκαλιά κάτω από την επενδυτική βαθμίδα. Οι αγορές άρχισαν και πάλι, μέσα σε ένα γενικότερο περιβάλλον ύφεσης στην ευρωζώνη, να τιμολογούν τον κίνδυνο. Ηδη η Λαγκάρντ προβληματίζεται να αγοράσει ελληνικά ομόλογα κατ’ εξαίρεση και θα ήταν πολύ χαρούμενη αν ένας γερμανικός οίκος αξιολόγησης έδινε «χαριστικά» τη βαθμίδα στην Ελλάδα, ώστε να απαλλαγεί εκείνη από την ανάγκη αιτιολόγησης της αγοράς των ελληνικών ομολόγων.
Γνώστες των διεργασιών της Φρανκφούρτης ισχυρίζονται ότι αυτό ίσως και να συμβεί, αλλά δεν επιλύει το βασικό πρόβλημα της χώρας. Το βασικό πρόβλημα είναι πολιτικό και συνδέεται ευθέως με τη σταθερότητα. Το βασικό ερώτημα είναι τι ορίζεται ως σταθερότητα στις μέρες μας. Επιπροσθέτως τι ορίζεται ως «περιφερειακή σταθερότητα». Εχει αξία η σταθερότητα που περιλαμβάνεται εντός μιας άλλης σταθερότητας.
Εξηγώ: Μια αυτοδυναμία 151 εδρών, ευάλωτη σε πιέσεις συμφερόντων εσωτερικών και εξωτερικών, λογίζεται ως σταθερότητα; Αν ανατρέξουμε στην τριετία 2019-2022, θα διαπιστώσουμε ότι κατά βάση σταθερότητα δεν ήταν οι 158, 157 σήμερα βουλευτές της Ν.Δ. στο Κοινοβούλιο. Σταθερότητα ήταν -ακόμη είναι- η ευρεία κοινωνική αποδοχή που έτυχε η εφαρμογή του οικονομικού προγράμματος της Ν.Δ. Ειδικώς τη διετία 2019-2021. Η κοινωνία επέβαλλε τη σταθερότητα αυτό το διάστημα. Απεργίες μηδέν, αναταραχή μηδέν, πειθαρχία στην πανδημία, ψυχραιμία στην τουρκική προκλητικότητα. Αν στην κοινωνία επικρατούσε κλίμα αναταραχής και το κέντρο της Αθήνας συγκλονιζόταν κάθε μέρα από κινητοποιήσεις, οι 158 δεν έφταναν για τη σταθερότητα. Για τον απλό λόγο ότι δεν θα αντιστοιχούσαν σε αυτήν.
Στην αυγή του 2022 το κλίμα έχει αρχίζει να αλλάζει. Σε όλη την Ευρώπη σταθερότητα είναι η συνεργασία. Διότι η αστάθεια του πολέμου και των διεθνών οικονομικών έχει αλλάξει τον αέρα στην ατμόσφαιρα, εις τρόπον ώστε να προκρίνεται ως μοντέλο διακυβέρνησης το «όλοι μαζί». Στην καταιγίδα, όλοι μαζί. Μοιράζεται και η ευθύνη. Το παλαιό και σίγουρο δόγμα της αυτοδυναμίας αντέχει σε ένα μέρος του πληθυσμού μεν, αλλά όταν κάθε μέρα ξυπνάς και ακούς κυβέρνηση συνεργασίας στη Σουηδία, στη Γερμανία, στην Ολλανδία, στην Ιταλία, στην Ισπανία, στην Πορτογαλία (παντού πλην Βρετανίας και Ουγγαρίας), τότε εύλογα διερωτάσαι: Μήπως είμαι εκτός κλίματος; Ειδικώς όταν η Ν.Δ. σήμερα δεν είναι «μία» αλλά πολλές;
Το μέγα θέμα που προκύπτει, μάλιστα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι η ανασύνταξη των ιδεολογικών πόλων Κεντροαριστεράς και Κεντροδεξιάς. Στο νέο τοπίο οι συμμαχίες δεν είναι ευκαιριακές, αλλά δομημένες επί τη βάσει αρχών. Μέσα σε αυτό το κλίμα και με δεδομένο ότι η απλή αναλογική θα αλλάξει τη συμπεριφορά του εκλογικού σώματος (απενοχοποιεί την ψήφο, θέτει το πολιτικό σύστημα σε μια λογική check and balance, καμία ψήφος δεν πάει χαμένη, όλες είναι ισοδύναμες και έχουν αξία), το ερώτημα που τίθεται για τη Ν.Δ. είναι το εξής: Είναι η αυτοδυναμία ο μόνος δρόμος; Ή η στρατηγική του κυρίου Μητσοτάκη πρέπει να έχει και έναν, διακηρυγμένο πριν από τις εκλογές, παράδρομο συνεργασίας; Ας σκεφτούμε το τοπίο πριν από τις εκλογές:
Από τη μία θα έχουμε έναν Μητσοτάκη που με το δίλημμα του «κυβερνήτη» θα θέτει το ερώτημα «ή εμένα ή τον Τσίπρα» και από την άλλη θα έχουμε έναν ΣΥΡΙΖΑ και ένα ΠΑΣΟΚ που θα παίζουν σε όλες τις παραλλαγές της συνεργασίας, με εξαίρεση την Ακροδεξιά! Ποιος θα κερδίσει; Αυτός που θα λέει «όλοι σας και μόνος μου» ή αυτός που θα λέει μέσα σε συνθήκες οξείας κρίσεως «όλοι μαζί μπορούμε»; Ακόμη και αυτοί που θα θέλουν την αυτοδυναμία δεν θα είναι αδιάφοροι στο «όλοι μαζί», ειδικά αν έχει ξεσπάσει μπόρα και πρέπει να ανοίξουν ομπρέλα άπαντες.
Πέραν αυτών, όμως, το σημαντικότερο είναι: Τι θα θεωρήσουν οι αγορές που μας δανείζουν και οι οίκοι που μας αξιολογούν ως αστάθεια το βράδυ των εκλογών της απλής αναλογικής και τι ως σταθερότητα; Τι θα θεωρήσει η συμμαχία του ΝΑΤΟ ως σταθερότητα στη νοτιοανατολική της πτέρυγα; Είναι οξύμωρο. Αλλά οι αγορές ως αστάθεια θα εκλάβουν το σίριαλ των διερευνητικών εντολών και την εκ νέου προσφυγή στις κάλπες. Ενώ ως σταθερότητα θα εκλάβουν την άμεση συγκρότηση κυβέρνησης συνεργασίας. Νέες εκλογές θα σημάνουν ενδεχομένως την εκτίναξη των επιτοκίων του ελληνικού δανεισμού και τον κίνδυνο σε καιρούς υφεσιακούς να καταστεί η Ελλάς το μαύρο πρόβατο της ευρωζώνης και πάλι. Νέα κυβέρνηση συνεργασίας θα αποκλιμακώσει ενδεχομένως την πίεση στα ελληνικά ομόλογα.
Ερωτάται ο κύριος πρωθυπουργός: Σε τι πολιτική θέση θα βρεθεί, αν κατά τη διάρκεια των διερευνητικών εντολών, με αιτία την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού της χώρας, βρεθεί υπό διεθνή πίεση για τη συγκρότηση ευρείας κυβέρνησης συνεργασίας; Θα μπορέσει να αντιδράσει; Δύσκολο για έναν φιλελεύθερο, αν πρέπει να χρεώσει τις επόμενες γενιές με νέο χρέος και δυσθεώρητους τόκους. Επιπλέον ερώτημα: Το επιχείρημα του κυρίου Μητσοτάκη σήμερα κατά των πρόωρων εκλογών, ότι αυτές θα φέρουν μια υπηρεσιακή κυβέρνηση παράλυσης που θα εκθέσει την Ελλάδα σε εθνικούς κινδύνους, δεν θα ισχύει τότε; Η Συμμαχία δεν θα επιθυμεί σταθερή κυβέρνηση που να αποτελέσει συνομιλητή του Ερντογάν για να μην υπάρξει ανάφλεξη στο νότιο τμήμα της;
Υποστηρίζω, λοιπόν, ότι ο συντομότερος δρόμος για την αυτοδυναμία -αν υπάρχει- είναι η συνεργασία. Το να μιλάς στους πολίτες ευθέως για το τι θα κάνεις αν υπάρξει έκτακτη ανάγκη, όπως είπε στη ΔΕΘ ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ακόμη και, αν χρειαστεί, να πεις το όνομα «Βελόπουλος». Δεν είναι ντροπή. Αλλά ακόμη κι αν δεν επιτευχθεί η αυτοδυναμία, αυτός που διακηρύσσει πειστικά τη συνεργασία θα εισέλθει στον γύρο των διερευνητικών εντολών με καθαρή εντολή και σαφές πλεονέκτημα. Η Ν.Δ. καλείται, λοιπόν, να πατήσει σε δύο βάρκες και να υπηρετήσει δύο μηνύματα χάριν της εθνικής ενότητας, χάριν των συμμαχιών της χώρας, χάριν των αξιολογητών της καλής υγείας της οικονομίας μας αγορών: Σταθερότητα με συνεργασία. Μέχρι στιγμής δεν το κάνει. Ακολουθεί αλαζονικά το δίλημμα «ή εμένα ή κανέναν», που στο τέλος μπορεί να βοηθήσει τον Τσίπρα να ανακάμψει.
Αντιθέτως, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στρογγύλεψε στη ΔΕΘ όλες του τις γωνίες, παρουσίασε ένα πρόγραμμα το οποίο του επιτρέπει να μετάσχει σε οιαδήποτε κυβέρνηση συνεργασίας, ακόμη και με οικουμενική, με τη Ν.Δ. Και μην ακούω ότι δεν το έκανε! Οσα χρόνια τον ακούω, πρώτη φορά μίλησε ο κύριος Τσίπρας, σε θεωρητικό έστω επίπεδο έκτακτης ανάγκης, για την αναγκαιότητα της συνεργασίας των δύο πόλων, Κεντροαριστεράς και Κεντροδεξιάς. Αν δεν αλλάξει στρατηγική η Ν.Δ., σύντομα θα βρίσκεται -ανεξαρτήτως κουκουλώματος των υποκλοπών- σε βαθιά κρίση στρατηγικής. Και τότε οι υποκλοπές θα μοιάζουν με πλημμέλημα.
