Μεταδίδεται ότι ο εξ απορρήτων σύμβουλος του πρωθυπουργού Αμερικανός Σταν Γκρίνμπεργκ, πολιτικό δώρο της Γιάννας Αγγελοπούλου στον Κυριάκο Μητσοτάκη (εκείνη του τον συνέστησε), υποστηρίζει σε όλες τις κλειστές συσκέψεις του Μεγάρου Μαξίμου ότι η Νέα Δημοκρατία θα κερδίσει με άνεση την αυτοδυναμία στη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση. Η αισιοδοξία του αυτή αποτυπώθηκε, άλλωστε, και στον χθεσινό κυριακάτικο Τύπο («Πρώτο Θέμα»).
Μεταδίδεται επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας μας, ότι οι δημοσκοπήσεις που τίθενται υπόψη των κυρίων Μητσοτάκη – Γκρίνμπεργκ υποστηρίζουν ότι η Νέα Δημοκρατία θα φτάσει το 37% στην πρώτη αναμέτρηση με την απλή αναλογική και θα αγγίξει το 40% στη δεύτερη. Και ότι οι Ελληνες στην πλειονότητά τους δεν έχουν την παραμικρή νοσταλγία διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά αυτό δεν πρέπει να λέγεται δημοσίως, για να μην προκαλούνται αντισυσπειρώσεις και εφησυχασμός.
Μεταδίδεται ότι ο έμπειρος Αμερικανός σύμβουλος εισηγείται στον πρωθυπουργό τη μετάθεση της εκλογικής αναμέτρησης στα απώτατα χρονικά όρια των συνταγματικών προθεσμιών και ότι ο κύριος Μητσοτάκης τη δέχεται διότι κατά βάθος πιστεύει ότι ο χρόνος λειτουργεί υπέρ του, εναντίον του ΠΑΣΟΚ, το οποίο κινδυνεύει με εκκαθάριση εν λειτουργία μέσα στην προεκλογική εκστρατεία (σοβαρή κρίση ηγεσίας λόγω νέων σκανδάλων), και υπέρ της χώρας (υπό την έννοια ότι τον Ιούνιο η Ελλάς θα κερδίσει ξανά την επενδυτική βαθμίδα).
Μεθοδολογικό σφάλμα
Δεν έχουμε στη διάθεσή μας αναλυτικά τις δημοσκοπήσεις που έχει ο κύριος Γκρίνμπεργκ για να δούμε τα δεδομένα τους και πώς τα αναλύει . Μακάρι να ήταν έτσι, η Ελλάς θα έλυνε το πολιτικό της πρόβλημα. Φοβόμαστε όμως ότι ο Αμερικανός ειδικός διαπράττει ένα μεθοδολογικό σφάλμα που ενδεχομένως τον οδηγεί σε τέτοιου είδους υπεραισιόδοξες προβλέψεις. Πιστεύει ότι η Ελλάδα είναι μία κανονική δυτική Δημοκρατία και με τη σκέψη αυτή αναλύει και τις απόψεις των Ελλήνων. Στην πραγματικότητα όμως η Ελλάδα είναι μια ιδιόρρυθμη δυτική Δημοκρατία, ενώ οι Ελληνες ψηφοφόροι δεν λειτουργούν πάντοτε με δυτικό ορθολογισμό στις εκλογές. Είναι διαφορετικός ο τρόπος σκέψης του εκλογικού σώματος. Ιστορικά. Πράγματα που συμβαίνουν στη Δύση και οδηγούν σε συγκεκριμένες εκλογικές συμπεριφορές εδώ έχουν πολλές φορές το αντίστροφο αποτέλεσμα.
Οι υποκλοπές στη Δύση θα οδηγούσαν μετά βεβαιότητας σε κρίση εμπιστοσύνης προς μία κυβέρνηση. Στην Ελλάδα ακόμη τις συζητάμε. Στη Δύση η εξωσυζυγική σχέση ενός ηγέτη και η απιστία η οποία πλήττει τα θεμέλια της οικογένειας τιμωρείται πολιτικά. Στην Ελλάδα οι ψηφοφόροι αποθέωσαν τον Ανδρέα Παπανδρέου όταν εμφάνισε στα σκαλιά του αεροπλάνου τη Δήμητρα Λιάνη το 1989 με το γνωστό νεύμα, και οδήγησε στη συγκράτηση των ποσοστών του ΠΑΣΟΚ όταν συγκλονιζόταν από το σκάνδαλο Κοσκωτά. Στη Δύση το ψέμα τιμωρείται, στην Ελλάδα η παραμυθία δοξάζεται.
Ουδείς γνωρίζει λοιπόν υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις πώς θα συμπεριφερθεί το εκλογικό σώμα μέσα στην προεκλογική εκστρατεία στη βάση ενός απρόοπτου γεγονότος. Τώρα αδιάφορο δείχνει να συγχωρεί βαριά πράγματα, αύριο μπορεί να αποδοκιμάσει με ένταση πολύ μικρότερης σημασίας υποθέσεις που ακουμπούν τη ζωή του (όπως για παράδειγμα η υπόθεση του βουλευτή Πάτση και οι πλειστηριασμοί). Η Ελλάδα δεν είναι επίσης κανονική δυτική Δημοκρατία γιατί οι πολίτες λόγω της μακροχρόνιας οθωμανικής κατοχής, ειδικά από τη Λάρισα και κάτω, εκπαιδεύτηκαν να αποκρύπτουν την πραγματική σκέψη τους. Η Ελλάς υποφέρει από σύνδρομο της διπλής σκέψης. Αλλα λένε οι πολίτες, άλλα εννοούν κι άλλα στο τέλος κάνουν.
Εχοντας μάλιστα ιστορική εμπειρία από την παρακολούθηση των τηλεφώνων επί δικτατορίας, τίποτα δεν μας λέει ότι δεν αποκλίνουν και πάλι σε ένα ποσοστό τις πραγματικές τους σκέψεις όταν απαντούν στα τηλέφωνα για τις εκλογικές τους προτιμήσεις, βέβαιοι ότι παρακολουθούνται, όπως και τότε, τα πολιτικά τους φρονήματα. Αυτό που δεν μας κάνει όμως σίγουρα κανονική Δημοκρατία είναι ότι στις εκλογές πολλές φορές τμήματα του εκλογικού σώματος μετακινούνται αθόρυβα εις τρόπον ώστε είναι αδύνατο να συλλάβει το εύρος της μετακίνησης μια δημοσκόπηση. Πολλές φορές οι δημοσκοπήσεις αποκλίνουν από την πραγματικότητα επειδή είναι αδύνατον να συλλάβουν αυτό που ονομάζω «αθέατη μόχλευση». Πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες με ισχύ ασκούν παρασκηνιακά πιέσεις στο εκλογικό σώμα να αλλάξει την τοποθέτησή του και, όταν αυτό συμβαίνει, επειδή ο Ελληνας πάντοτε λαμβάνει υπόψη την υποχρέωση (στην πατρίδα μας πολλά παίζονται στη μικρή κλίμακα γύρω απ’ το τραπέζι της οικογένειας ή μέσα σε ένα γραφείο στην εργασία), τότε όλοι απορούμε και επιτιθέμεθα στους δημοσκόπους ότι έπεσαν έξω. Οι δημοσκόποι όμως, που δεν μπορούν να διακρίνουν την κινητικότητα του παρασκηνίου, δεν είναι δυνατόν να συλλάβουν τη μεταβολή. Αδίκως τους κατηγορούμε.
Συνήθεις… αλλοιώσεις
Μερικά πολύ συγκεκριμένα παραδείγματα από αλλοιώσεις που συνέβησαν την τελευταία στιγμή στη βούληση του εκλογικού σώματος προς υποβοήθηση του κυρίου Γκρίνμπεργκ: Ξεκινώ από το πλέον πρόσφατο. Κατηγορήθηκαν στην Κύπρο οι δημοσκοπήσεις επειδή στον πρώτο γύρο υποστήριζαν ότι ο Νίκος Χριστοδουλίδης κινείται περίπου στο 34% και ο Αβέρωφ Νεοφύτου περί το 24%. Οι κάλπες έδειξαν διαφορετικά πράγματα, όμως, καθώς ο τέως υπουργός Εξωτερικών έλαβε στον πρώτο γύρο 32% και ο υποψήφιος του Δημοκρατικού Συναγερμού 26%. Τι συνέβη τελικά;
Δύο εικοσιτετράωρα πριν από την εκλογή (λέγεται) μεγάλοι επιχειρηματίες της Κύπρου απείλησαν με απολύσεις το προσωπικό τους σε περίπτωση μη εκλογής στην Προεδρία του υποψηφίου του Συναγερμού, γιατί θεωρούσαν ότι θα υποστεί βλάβη η οικονομία. Υπό ποιες συνθήκες και με την παρότρυνση ποίων έγινε αυτό ας το αφήσουμε για τον ιστορικό του μέλλοντος. Από την οργανωμένη αυτή απόπειρα ο Χριστοδουλίδης λέγεται ότι έχασε δύο μονάδες και ο Αβέρωφ κέρδισε δύο μονάδες. Μπορεί μία δημοσκόπηση να συλλάβει, να μετρήσει και να αποτυπώσει έναν αθέατο εκβιασμό; Το αυτό συνέβη στην Ελλάδα και στις εκλογές του 2000. Επιχειρηματίες έκαναν με απειλές ακριβώς το ίδιο υπέρ της κυβερνήσεως του ΠΑΣΟΚ.
Επίσης: Η οργανωμένη μετακίνηση ψηφοφόρων από την τέως Σοβιετική Ενωση μέσω Κύπρου την ημέρα των εκλογών νόθευσε το αποτέλεσμα και διέψευσε τα exit polls, τα οποία τις πρώτες ώρες έδειχναν ότι θα κερδίσει τις εκλογές η Νέα Δημοκρατία του Κώστα Καραμανλή. Και τα διέψευσαν διότι η συγκεκριμένη ομάδα των Ελλήνων Ποντίων που ψήφισε ούτε μιλούσε ελληνικά τότε για να απαντήσει και να συμπληρώσει το ερωτηματολόγιο του exit poll ούτε, βεβαίως, ήρθε ποτέ σε επαφή με τις εταιρίες προεκλογικώς. Η αθέατη μόχλευση λειτούργησε και εδώ.
Μερικά ακόμα παραδείγματα: Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 οι δημοσκόποι υποστήριζαν ότι η διαφορά ΣΥΡΙΖΑ – Νέας Δημοκρατίας ήταν στα όρια του στατιστικού λάθος, περίπου 2,5%. Ωστόσο στην κάλπη ο ΣΥΡΙΖΑ έλαβε 37% και η Νέα Δημοκρατία 29%. Η διαφορά τότε έπαιζε ρόλο για τη συγκρότηση συμμαχικής κυβέρνησης. Για τους δυτικούς (Τζακ Λιου) ήταν δύσκολο να γίνει κατανοητό πως κάποιος που είπε ψέματα και έκανε το «όχι» του ψηφίσματος «ναι» ξανακέρδισε εκλογές. Για εμάς τους Ελληνες όμως υπήρχαν κι άλλα αξιοπερίεργα.
Τι συνέβη με τα ποσοστά της Νέας Δημοκρατίας; Αναλυτές ανακάλυψαν αργότερα ότι στα ψηφοδέλτια δύο μικρών κομμάτων τα οποία εισήλθαν τότε στη Βουλή -σήμερα δεν είναι- είχαν τοποθετηθεί αθόρυβα πολιτικοί φίλοι και συγγενείς δύο κορυφαίων στελεχών της κεντροδεξιάς παράταξης με ηγετικές βλέψεις, τα οποία έδωσαν γραμμή υπέρ της ψήφισης εκείνων των κομμάτων εις βάρος της παράταξής τους χωρίς να γίνουν αντιληπτοί. Με συνέπεια και η κεντροδεξιά παράταξη να χάσει τουλάχιστον δύο μονάδες στην κάλπη χωρίς να το πάρει κανείς είδηση. Από την αθέατη αυτή μόχλευση μειώθηκαν τα ποσοστά της Νέας Δημοκρατίας τόσο, ώστε ο Τσίπρας κατάφερε να συγκροτήσει κυβέρνηση συνεργασίας με τον Πάνο Καμμένο. (Σήμερα αυτά τα δύο κορυφαία στελέχη της Ν.Δ. που εμμέσως βοήθησαν τον ΣΥΡΙΖΑ πρωταγωνιστούν στις δημόσιες τοποθετήσεις τους σε αντισυριζαϊσμό.)
Το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν είναι κανονική δυτική Δημοκρατία φαίνεται από τον τρόπο που γίνεται επίσης η καταμέτρηση των σταυρών των βουλευτών. Στην Ελλάδα δεν αρκεί να πείσεις το εκλογικό σώμα να σε ψηφίσει, πρέπει να βρεις και τις ψήφους σου στην κάλπη την ώρα της καταμέτρησης. Προϊστάμενος Πρωτοδικείου στην περιοχή του Πειραιά λίγο πριν αναχωρήσει από τη ζωή σε νοσοκομείο της πόλης πριν από μερικά χρόνια κάλεσε υποψήφια βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας για να της ζητήσει… συγγνώμη επειδή, αν και εξελέγη τρεις φορές βουλευτής σε αναμετρήσεις της δεκαετίας του 1980, αυτό δεν αποτυπώθηκε στα επίσημα αποτελέσματα γιατί έβαλαν το χέρι τους αθέατοι μηχανισμοί.
Η αθέατος μόχλευση ρίχνει έξω τις δημοσκοπήσεις και στις εσωκομματικές εκλογές των κομμάτων. Τις έριξε στις εσωκομματικές εκλογές στη Νέα Δημοκρατία, όπου οι δημοσκοπήσεις έδειχναν στην αρχή τον Κυριάκο Μητσοτάκη τέταρτο, καθώς δεν μπορούσαν να δουν τον Τάκη Θεοδωρικάκο να εγγράφει 40.000 μέλη του ΠΑΣΟΚ, όπως ομολόγησε και ο ίδιος, στα εκλογικά μητρώα της Νέας Δημοκρατίας υπέρ της υποψηφιότητας του νυν πρωθυπουργού. Τις έριξαν έξω και στις εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ, όπου έγινε το ανάποδο, χωρίς αποτέλεσμα αυτή τη φορά. Χιλιάδες νεοδημοκράτες ενεγράφησαν στα μητρώα των μελών του ΠΑΣΟΚ για να στηρίξουν ανεπιτυχώς την υποψηφιότητα του Ανδρέα Λοβέρδου.
Η Ελλάδα, τέλος, δεν είναι κανονική δυτική Δημοκρατία και από άλλη άποψη: Αόρατοι μηχανισμοί αποπειρώνται να επεμβαίνουν στην καρδιά του κράτους για να αλλοιώσουν το αποτέλεσμα των εκλογών, ευτυχώς ανεπιτυχώς. Δεν είναι ώρα να πούμε ακόμη τι επιχειρήθηκε να γίνει στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 στην καρδιά του τότε υπουργείου Εσωτερικών, θα έρθει κάποτε η ώρα. Το μείζον είναι ότι η Δικαιοσύνη έδρασε και απέτρεψε την αλλοίωση αποτελέσματος εξ αποστάσεως από αγνώστους χάκερ εσωτερικού ή εξωτερικού.
Εχοντας όλα αυτά υπόψη και γνωρίζοντας πόσο ασύμμετρα και εκδικητικά μπορούν να κινηθούν στο παρασκήνιο αθέατα τμήματα του εκλογικού σώματος, είτε από το ΠΑΣΟΚ (η διάλυση του οποίου θα επιχειρηθεί μέσα στην προεκλογική περίοδο όπως και το 2012) είτε από τη Χρυσή Αυγή, της οποίας η απαγόρευση συμμετοχής επιδιώκεται, ή από το κόμμα Βαρουφάκη, το οποίο επιχειρείται να πεταχτεί έξω από την αναμέτρηση με… δημοσκοπήσεις, ή από ένα τμήμα ψηφοφόρων σιωπηρών μετριοπαθών ψηφοφόρων της συνταγματικής Δεξιάς, στη θέση Γκρίνμπεργκ θα ήμασταν πολύ πιο εγκρατείς στις προβλέψεις μας για το τελικό αποτέλεσμα. Οι αποστασίες στελεχών, η διάλυση κομμάτων με σκάνδαλα και εκβιασμούς και οι απαγορεύσεις που γίνονται στο φως για να διαμορφωθεί με διοικητικά μέτρα ένα αυτοδύναμο αποτέλεσμα μπορεί να προκαλέσουν τεράστιες αντισυστημικές αντισυσπειρώσεις στο παρασκήνιο, που δεν μπορούμε να τις διακρίνουμε ούτε κι εμείς.
Μπορεί αυτά τα οποία λένε οι μετρήσεις του κυρίου Γκρίνμπεργκ να συμβούν, μπορεί και να μη συμβούν στην παράξενη πατρίδα στην οποία ζούμε. Η Ελλάδα δεν είναι ποτέ ό,τι φαίνεται. Μακάρι να επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις του Αμερικανού ειδικού για 40%, μαζί του, αλλά η παράξενη ησυχία που επικρατεί στο εκλογικό σώμα προβληματίζει τους έμπειρους υπουργούς της Νέας Δημοκρατίας. Εκτός από τους αριθμούς, λοιπόν, καλό είναι να ακούμε καμιά φορά και τους παλιούς. Δεν βλάπτει. Διότι, όπως έγραφε και ο Μιχάλης Κατσαρός, «αντισταθείτε στους ποιητές που γράφουν ποιήματα για τον καιρό δίπλα στην θερμάστρα».
